Najważniejsze informacje
Bessa to okres długotrwałego spadku cen aktywów, który często wynika z dekoniunktury gospodarczej lub niepewności geopolitycznej.
Inwestorzy radzą sobie z bessą przy użyciu takich narzędzi, jak np. uśrednianie kosztów zakupu, shortowanie czy przechodzenie do mniej zmiennych aktywów, np. gotówki, obligacji czy stablecoinów, aby ograniczyć ryzyko.
Pomimo trudności bessa to normalny element cykli rynkowych. Historia danych z rynków podpowiada, że rynkom o ugruntowanej pozycji, jak np. S&P 500 czy bitcoin, z czasem udawało się odbić od dna po wszystkich bessach.
Wstęp
Rynki finansowe poruszają się w trendach wyznaczających ogólny kierunek, w którym zmierza dany rynek. W czasie bessy ceny systematycznie spadają, co często oznacza, że jest to trudny okres do handlu – zwłaszcza dla początkujących.
Traderzy i analitycy techniczni z sektora krypto ogólnie rzecz biorąc potwierdzają, że bitcoin przez cały okres swojego istnienia znajduje się w makrotrendzie wzrostowym. Po drodze było jednak kilka okresów brutalnych spadków. Kilka z nich przyniosło obniżkę ceny bitcoina (BTC) o ponad 80%, a wartość wielu altcoinów spadała o ponad 90%.
Co to jest bessa?
Bessę można opisać jako długotrwały okres spadku cen na rynku finansowym. Trwa zwykle kilka miesięcy, a nawet lat, i charakteryzuje się spadkiem zaufania inwestorów oraz regresem gospodarczym.
W odróżnieniu od krótkotrwałego spadku na rynku bessa odzwierciedla głębsze trudności gospodarcze. Często zbiega się w czasie z recesją, wysokim bezrobociem czy spadkiem zysków przedsiębiorstw, co zmniejsza popyt na akcje i inne aktywa. Czas trwania i nasilenie bywa różne, ale bessa to normalny element cykli rynkowych.
Wśród traderów krąży takie powiedzenie: „Schodami na górę, windą w dół”. Ruchy w górę bywają powolne i stabilne, a ruchy w dół są zwykle ostrzejsze i gwałtowne. Dlaczego? Kiedy cena zaczyna spadać, ze względu na szerzący się defetyzm wielu traderów opuszcza rynki. Niektórzy w ten sposób ograniczają straty, a inni zabezpieczają sobie zyski z pozycji long.
Może to szybko prowadzić do efektu domina, który polega na tym, że sprzedający pędzą do wyjścia, co przyciąga kolejnych sprzedających. Spadek może się jeszcze bardziej pogłębić, jeżeli na rynku będzie duża dźwignia. Masowe likwidacje mają jeszcze wyraźniejszy efekt kaskadowy i często prowadzą do silnej wyprzedaży (kapitulacji).
Co powoduje bessę?
Są różne potencjalne czynniki, które mogą wywołać lub zaostrzyć bessę. Przede wszystkim:
Spowolnienia gospodarcze: Recesje czy spowolnienia wzrostu PKB często prowadzą do spadku zysków firm, co zachęca inwestorów do sprzedaży akcji i kryptoaktywów.
Wydarzenia geopolityczne: Kryzysy, np. wojny czy spory handlowe, mogą wywoływać niepewność i kierować inwestorów ku bezpieczniejszym aktywom, np. gotówce czy obligacjom.
Gwałtowne wzrosty cen: Przesadnie zawyżone ceny aktywów, jak np. w trakcie wzrostów cen akcji spółek internetowych w roku 2000, mogą prowadzić do załamania, kiedy wyceny robią się nierealne.
Zmiany polityki pieniężnej: Wzrost stóp procentowych, np. taki, jak w okresie bessy w roku 2022, może zwiększać koszty zaciągania pożyczek i mieć wpływ na nastroje rynkowe.
Nieprzewidziane wstrząsy: Wydarzenia takie jak pandemia COVID-19 z roku 2020 mogą prowadzić do szybkich spadków na rynku ze względu na ogólny strach i niepewność.
Czynniki te mogą również występować naraz. Kryzys finansowy w roku 2008 wynikał np. z gwałtownego wzrostu cen na rynku nieruchomości, lekkomyślnych strategii kredytowych i ogólnoświatowych problemów gospodarczych, co doprowadziło do poważnej bessy.
Bessa a hossa
Różnica jest w miarę prosta. W czasie hossy ceny rosną, a w czasie bessy ceny spadają.
Jedną z zauważalnych różnic może być to, że okresy bessy miewają długie okresy konsolidacji, tzn. trendu bocznego, czyli akcji cenowej w jednym przedziale cenowym. Są to okresy, w których na rynku panuje zmienność, a aktywność handlowa jest niewielka. Podobna sytuacja wprawdzie zdarza się w czasie hossy, ale tego rodzaju zachowanie jest bardziej typowe dla bessy. W końcu długotrwałe spadki cen nie są zbyt atrakcyjne dla większości traderów ani inwestorów.
Przykładowe bessy
Zgodnie ze wzmianką powyżej bitcoin znajduje się w makrotrendzie wzrostowym od chwili debiutu rynkowego i należy do aktywów o najlepszych wynikach w historii rynków finansowych. Na przestrzeni lat przeżywał wiele okresów spadkowych. Spójrzmy na kilka przykładów na wykresach TradingView.
2018-2019
Po wzroście ceny bitcoina do ok. 20 tys. USD w grudniu roku 2017 w roku 2018 i na początku 2019 nastąpił spadek wartości bitcoina o ponad 84% od szczytu do dołka.
2019-2020
W roku 2020 cena bitcoina spadła o ponad 70%, przy czym gwałtowny spadek w I kwartale 2020 roku wynikał z pandemii koronawirusa. Wtedy to po raz ostatni bitcoin był notowany poniżej 5 tys. USD.
2022
Od dołka w roku 2020 poniżej 4 tys. USD cena bitcoina wzrosła aż do maksimum historycznego na poziomie prawie 69 tys. USD w roku 2021. Jednak po wzroście o ponad 1670% cena spadła o ponad 77% do poziomu poniżej 15 600 USD w listopadzie 2022 roku.
Co robić w czasie bessy?
Zależy to od naszego profilu inwestycyjnego i profilu ryzyka. Jest wiele sposobów na przetrwanie bessy, ale konieczna jest dyscyplina i staranne planowanie. Przyjrzyjmy się kilku popularnym strategiom na bessę.
1. Zmniejszenie ekspozycji
Jedną z najprostszych strategii, jakie można zastosować w trakcie bessy, jest ograniczenie ryzyka poprzez wymianę aktywów na gotówkę (lub stablecoiny). Jeżeli masz problem ze spadkiem cen, prawdopodobnie inwestujesz więcej, niż kwoty, na jakich utratę możesz sobie pozwolić (wielkość pozycji ma znaczenie).
2. Niepodejmowanie działań (HODLowanie)
W niektórych przypadkach lepiej po prostu poczekać, aż rynek wyjdzie z terytorium bessy. Z dotychczasowych danych wynika, że rynki o ugruntowanej pozycji, np. S&P 500 czy bitcoin, z czasem odrabiają straty. Jeżeli planujesz HODLować przez dłuższy czas, a Twój horyzont inwestycyjny to wiele lat czy dekad, bessa nie musi być sygnałem do sprzedaży.
3. Uśrednianie dolarowe (DCA)
Zdaniem wielu osób bessy to dobre długookresowe okazje do uśredniania dolarowego (DCA), szczególnie w przypadku bardziej renomowanych aktywów, np. bitcoina. Uśrednianie dolarowe polega na regularnym inwestowaniu – niezależnie od cen rynkowych. Dzięki temu inwestorzy mogą kupować więcej, kiedy ceny są niższe, co obniża całkowity średni koszt jednostkowy aktywa. Jeżeli np. kupimy 1 BTC za 100 tys. USD, a cena spadnie do 80 tys. USD, możemy kupić więcej BTC, aby obniżyć średni koszt do 90 tys. USD.
4. Shortowanie lub hedging
Doświadczeni traderzy często próbują zarabiać na spadkach cen poprzez shortowanie. W ten sposób przy spadku cen aktywów mogą na tych spadkach zyskiwać. Bez względu na to, czy realizujemy transakcje w ramach jednej sesji czy transakcje wahadłowe, chodzi o to, aby działać zgodnie z trendem ogólnorynkowym.
Shortowanie może również służyć do hedgingu – zmniejszania ryzyka poprzez otwieranie pozycji short równolegle z trzymaniem aktywa na rynku spot. Jeżeli np. mamy 2 BTC na portfelu kryptowalutowym, możemy otworzyć pozycję short na 2 BTC na Binance, aby zrekompensować straty, które poniesiemy, jeżeli na rynku dalej będą spadki.
5. Handel wbrew trendowi
Jest to strategia wysoce ryzykowna, ale część traderów szuka transakcji, które będą sprzeczne z głównym trendem. W przypadku bessy oznacza to wchodzenie w pozycję long przy odbiciu, czyli tzw. korekcie bessy lub skoku zdechłego kota.
Tego rodzaju ruchy sprzeczne z trendem charakteryzują się dużą zmiennością, ponieważ wielu inwestorów wykorzystuje tę okazję, aby zająć pozycję long po chwilowym odbiciu. Jednak dopóki nie będzie potwierdzenia, że bessa się skończyła, można się spodziewać, że zaraz po odbiciu wróci trend spadkowy.
Traderzy starają się realizować zyski w pobliżu lokalnych szczytów i wychodzić z pozycji przed kontynuacją trendu spadkowego. W przeciwnym razie można utknąć w pozycji long na resztę bessy. Należy zauważyć, że jest to strategia bardzo ryzykowna. Nawet najwyższej klasy traderzy mogą ponosić duże straty, próbując „łapać spadające noże”.
Dlaczego się mówi, że bessa to rynek niedźwiedzia?
Określenie „rynek niedźwiedzia” to metaforyczny obraz niedźwiedzia, który macha łapami w dół, co symbolizuje trajektorię spadkową ceny rynkowej. Z kolei rynek byka nawiązuje do ruchu byka, który bodzie rogami w gorę.
Określenia te funkcjonują co najmniej od XIX wieku, przy czym jedna z teorii głosi, że „niedźwiedź” pochodzi od „handlarzy skórami niedźwiedzimi”, którzy sprzedawali futra, zanim je zdobyli, podobnie jak ma to miejsce w przypadku shortowania na współczesnych rynkach.
Wnioski końcowe
Bessy wywołują zwykle czynniki gospodarcze, geopolityczne lub spekulacyjne, które osłabiają zaufanie inwestorów. Pomimo trudności są naturalnym elementem cykli rynkowych. Przy dyscyplinie i planowaniu inwestorzy mogą się zabezpieczyć, a nawet zyskać na trendzie spadkowym.
W czasie bessy wielu inwestorów stwierdza, że będą po prostu dalej HODLować (bez wychodzenia z inwestycji) lub zmniejszą ryzyko poprzez przejście do aktywów mniej ryzykownych, np. obligacji czy gotówki. Uśrednianie dolarowe (DCA) to kolejna popularna strategia, która może się sprawdzać na dłuższą metę. Shortowanie i handel wbrew trendowi to znacznie większe ryzyko, ale może stanowić realną alternatywę dla doświadczonych traderów.
Dalsza lektura
Wyłączenie odpowiedzialności: Niniejsza treść jest prezentowana bez rękojmi, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i dydaktycznych, bez jakichkolwiek oświadczeń ani gwarancji. Nie należy jej rozumieć jako porady finansowej, prawnej ani innego rodzaju porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu ani usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich fachowych doradców. Możliwe, że produkty wspomniane w tym artykule nie będą dostępne w danym regionie. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażane poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności. Ceny aktywów cyfrowych bywają zmienne. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możliwe, że nie odzyskasz zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty. Niniejszego materiału nie należy rozumieć jako porady z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Więcej informacji można znaleźć w naszych Warunkach użytkowania i Ostrzeżeniu o ryzyku.