Czym są portfele kryptowalutowe?
Prym w świecie kryptowalut i technologii blockchain obecnie wiodą portfele typu aplikacje z uwagi na to, iż są po prostu wygodniejsze od dedykowanych portfeli sprzętowych. Portfele sprzętowe okazują się jednak najbezpieczniejszą formą przechowywania cyfrowych aktywów. Portfele papierowe natomiast, to nic innego jak dane dostępowe do środków w postaci kryptowalut wydrukowane na kartce papieru. Ta forma przechowywania środków uznawana jest jednak już za przestarzałą i nie do końca bezpieczną.
Jak działają portfele do przechowywania kryptowalut?
Portfel do przechowywania danej kryptowaluty zawiera w sobie tzw. adres publiczny, który jest alfanumerycznym identyfikatorem generowanym na podstawie klucza publicznego i prywatnego. Adres ten, to w istocie konkretna „lokalizacja” w łańcuchu bloków na którą można wysyłać środki. Dzięki temu bez obaw możesz dzielić się z innymi swoim adresem publicznym - aby móc otrzymywać od nich fundusze - ale nigdy nie powinieneś nikomu ujawniać swojego klucza prywatnego.
Klucz prywatny daje Ci pełen dostęp do środków w postaci kryptowalut, niezależnie od tego z jakiego portfela skorzystasz - pod warunkiem, że obsługuje on wskazaną sieć blockchain. Tym samym nawet jeśli Twój komputer lub smartfon na którym był zainstalowany portfel z Twoimi kryptowalutami zostanie utracony lub co gorsza skradziony, to nadal możesz uzyskać dostęp do swoich środków z poziomu innego urządzenia - o ile dalej posiadasz klucz prywatny (lub tzw. seed phrase). Co ważne, środki w postaci kryptowalut nigdy nie opuszczają sieci blockchain, a są po prostu przenoszone z jednego adresu na drugi.
Gorące vs. zimne portfele
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, portfele do przechowywania kryptowalut można również dodatkowo podzielić na portfele „gorące” lub „zimne” - w zależności od sposobu ich działania.
Portfele programowe (aplikacje)
Istnieje wiele różnych typów portfeli programowych, a każdy z nich ma swoje unikalne cechy. Zdecydowana większość jest w jakiś sposób połączona z siecią Internet (a więc są to gorące portfele). Poniżej pokrótce opisaliśmy najbardziej popularne typy portfeli programowych: portfele internetowe, desktopowe i mobilne.
Portfele internetowe (przeglądarkowe)
Portfele przeglądarkowe umożliwiają Ci uzyskanie dostępu do sieci blockchain za pośrednictwem zainstalowanej na Twoim komputerze/urządzeniu mobilnym przeglądarki Internetowej, bez konieczności pobierania lub instalowania dodatkowych aplikacji. Portfelami internetowymi są zarówno portfele giełdowe, jak i portfele dostarczane przez zespoły odpowiedzialne za dane kryptowaluty (a więc najczęściej osadzone na ich stronie internetowej projektu).
Aby rozwiązać ten problem, wiele portfeli internetowych umożliwia już samodzielne zarządzanie kluczami oraz dostępem do środków przy użyciu wielu podpisów (ang. multi-signatures). Przed wyborem portfela do przechowywania Twoich środków, najlepiej zapoznaj się z zasadami jego działania i wszelkimi kwestiami bezpieczeństwa.
Portfele komputerowe
Jak wskazuje już sama nazwa, portfel komputerowy to oprogramowanie, które pobierasz i uruchamiasz lokalnie na swoim komputerze. W przeciwieństwie do niektórych wersji portfeli internetowych, portfele komputerowe dają pełną kontrolę nad kluczami i przypisanych do nich środków. Podczas tworzenia nowego portfela komputerowego oprogramowanie najczęściej tworzy specjalny plik o nazwie „wallet.dat”. Plik ten zawiera informacje o kluczu prywatnym i używany jest do uzyskania dostępu do środków, dlatego ważne jest aby go odpowiednio zaszyfrować - najczęściej przy użyciu hasła dostępowego.
Po zaszyfrowaniu pliku portfela, przy każdym uruchomieniu oprogramowania i w celu wykonania jakiejkolwiek operacji na przypisanych do niego środkach wymagane będzie podanie hasła. Jeśli zgubisz ten plik lub zapomnisz hasła, najprawdopodobniej utracisz dostęp do swoich środków.
To właśnie dlatego tak ważne jest aby wykonać co najmniej jedną kopię zapasową pliku wallet.dat i przechowywać ją w bezpiecznym miejscu. Warto również zadbać o odpowiednie przechowywanie klucza prywatnego czy seed phrase. Dzięki nim dostęp do swoich środków uzyskasz również na innych urządzeniach, na wypadek gdyby Twój komputer przestał działać lub stał się w jakiś sposób niedostępny.
Ogólnie rzecz ujmując portfele komputerowe mogą być uważane za bezpieczniejsze od większości portfeli internetowych, ale przy ich korzystaniu należy mieć pewność, iż komputer jest wolny od zagrożeń w postaci wirusów czy złośliwego oprogramowania.
Portfele mobilne
Portfele mobilne działają podobnie do swoich odpowiedników na komputery, ale zaprojektowane są jako specjalnie aplikacje na smartfony lub urządzenia mobilne. Są one dość wygodne, ponieważ umożliwiają wysyłanie i odbieranie kryptowalut m.in dzięki wykorzystaniu kodów QR.
Portfele sprzętowe
Portfele sprzętowe, to nic innego jak urządzenia elektroniczne, które wykorzystują algorytmy służące do generowania liczb losowych (RNG) do tworzenia par kluczy publicznych i prywatnych. Klucze te są przechowywane w samym urządzeniu, które z kolei nie jest połączone z siecią Internet. Portfele sprzętowe przez wielu klasyfikowane są jako zimne portfele i stanowią zdecydowanie bezpieczniejszą alternatywę dla portfeli mobilnych czy komputerowych.
Portfele papierowe
Niektóre strony służące do generowania portfeli papierowych dają możliwość pobrania specjalnego kodu komputerowego w celu wygenerowania nowych adresów i kluczy w trybie offline. To sprawia, że portfele wygenerowane w ten sposób są bardzo odporne na ataki hakerskie i mogą być uważane za alternatywę dla cold walletów.
Mimo to, biorąc pod uwagę liczne wady jakimi cechują się portfele papierowe, obecnie uważane są one za niebezpieczne i nie jest zalecane posługiwanie się nimi.. Jeżeli mimo to uważasz, że taka forma przechowywania środków Ci odpowiada, to ważne jest abyś poznał ich potencjalne wady i zagrożenia. Główną wadą portfeli papierowych jest to, że nie nadają się one do wysyłania środków w częściach, a jedynie w całości.
Dla przykładu wyobraź sobie, że właśnie wygenerowałeś portfel papierowy i za pośrednictwem wielu transakcji w sieci Bitcoin zasiliłeś go ostatecznie kwotą 10 BTC. Jeśli po jakimś czasie zdecydujesz się wydać 2 BTC, to najpierw powinieneś wysłać wszystkie 10 BTC na inny rodzaj portfela (np. portfel komputerowy), a dopiero potem wydać część środków (2 BTC). Po wydaniu 2 BTC możesz powrotnie wysłać 8 BTC na adres nowego portfela papierowego, choć lepszym wyborem będzie zdecydowanie wysłanie tych środków na nowy adres portfela sprzętowego lub programowego.
Z technicznego punktu widzenia, jeśli zaimportujesz klucz prywatny z portfela papierowego do portfela komputerowego i wydasz tylko część środków, pozostałe środki zostaną wysłane na tzw. „change address”, który jest automatycznie generowany przez protokół Bitcoin. Jeśli nie ustawisz ręcznie adresu “change” na taki, który kontrolujesz, to najprawdopodobniej bezpowrotnie stracisz te środki.
Większość obecnie istniejących portfeli programowych ma już zaimplementowaną funkcjonalność zarządzania adresami “change” i przy wykonywaniu transakcji z części środków, są w stanie przesłać pozostałe fundusze na adres “change” kontrolowany przez aplikację. Przy tej okazji warto również zapamiętać, że portfel papierowy zostaje opróżniony po wykonaniu jakiejkolwiek transakcji - niezależnie od kwoty. Jego ponowny użytek nie jest zalecany.
Znaczenie kopii zapasowych
Utrata dostępu do portfela kryptowalutego może okazać się bardzo kosztowna. Dlatego tak ważne jest regularne tworzenie kopii zapasowych. W wielu przypadkach można to osiągnąć po prostu kopiując na inny nośnik plik wallet.dat lub zapisując seed phrase. Ogólnie rzecz ujmując seed phrase działają na podobnej zasadzie jak klucze prywatne, ale na ogół są łatwiejsze do zarządzania i zapamiętania. Jeśli zdecydowałeś się zaszyfrowanie swojego portfela, pamiętaj również o utworzeniu kopii zapasowej hasła do odszyfrowania.