მთავარი დეტალები
შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი წარმოადგენს სხვაობას გაყიდვის შეკვეთის ყველაზე დაბალ ფასსა და ყიდვის შეკვეთის ყველაზე მაღალ ფასს შორის.
ფასის ცურვას ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როდესაც ვაჭრობის აღსრულება ხდება მოსალოდნელისგან განსხვავებულ ფასად, რისი მიზეზიც დაბალი ლიკვიდურობა ან ბაზრის არასტაბილურობაა.
მცირე ზომის სპრედი და დაბალი ფასის ცურვა ჩვეულებრივ ბაზრის სიჯანსაღის და მაღალი ლიკვიდურობის ნიშანია. ორივე კონცეფცია მნიშვნელოვანია, რათა განსაზღვროთ, საკომისიოების გარდა რა ხარჯების გაწევა მოგიწევთ ვაჭრობის განხორციელებისას.
შესავალი
კრიპტო ბირჟაზე აქტივების ყიდვის და გაყიდვის დროს, მათი საბაზრო ფასები პირდაპირ კავშირშია მიწოდებასა და მოთხოვნასთან. ფასის გარდა საჭიროა გაითვალისწინოთ სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტორებიც, როგორიცაა ვაჭრობის მოცულობა, ბაზრის ლიკვიდურობა და შეკვეთის ტიპები. ვაჭრობა შეიძლება ყოველთვის თქვენთვის სასურველ ფასად ვერ აღასრულოთ, რაც დამოკიდებულია ბაზრის პირობებზე და თქვენ მიერ გამოყენებულ შეკვეთის ტიპებზე.
მყიდველებსა და გამყიდველებს შორის მუდმივად მიმდინარეობს მოლაპარაკება, რაც იწვევს ამ ორი მხარის ფასებს შორის სხვაობის (შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის) გაჩენას. თქვენ მიერ ვაჭრობისთვის გამოყენებული აქტივის რაოდენობის და მისი ფასის მერყეობის გათვალისწინებით, ასევე შესაძლოა დაფიქსირდეს ფასის ცურვა (მასზე ქვემოთ ვისაუბრებთ). ამიტომ მოულოდნელობების თავიდან ასაცილებლად სასურველია გაეცნოთ სავაჭრო ბირჟის შეკვეთების წიგნს.
რა არის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი?
შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი არის სხვაობა შეკვეთების წიგნში დაფიქსირებულ ყველაზე მაღალ შემოთავაზების ფასსა და ყველაზე დაფალ მოთხოვნის ფასს შორის. ტრადიციულ ბაზრებზე, სპრედი მარკეტ-მეიკერების ან ბროკერის ლიკვიდურობის პროვაიდერების მიზეზით ჩნდება. კრიპტო ბაზრებზე სპრედის მიზეზს მყიდველების და გამყიდველების ლიმიტ-შეკვეთებს შორის ფასების სხვაობა წარმოადგენს.
თუ გსურთ აქტივის მომენტალურად შეძენა, ვაჭრობა უნდა აღასრულოთ გამყიდველის მიერ მოთხოვნილ უმცირეს ფასად. თუ გსურთ აქტივის მომენტალურად გაყიდვა, ვაჭრობა უნდა აღასრულოთ მყიდველის მიერ შეთავაზებულ უმაღლეს ფასად.
მაღალი ლიკვიდურობის მქონე აქტივების (მაგალითად ფორექსის) შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი უფრო მცირეა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მყიდველებს და გამყიდველებს საკუთარი შეკვეთების აღსრულება შეუძლიათ აქტივის ფასზე მნიშვნელოვანი ზეგავლენის მოხდენის გარეშე. ამის მიზეზია შეკვეთების დიდი რაოდენობა შეკვეთების წიგნში. როდესაც შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი დიდია, მსხვილი შეკვეთების აღსრულებამ შესაძლოა ფასის მნიშვნელოვანი რყევები გამოიწვიოს.
მარკეტ-მეიკერები და შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი
ლიკვიდურობის კონცეფცია ფინანსური ბაზრების მნიშვნელოვან ასპექტს წარმოადგენს. თუ დაბალი ლიკვიდურობის ბაზრებზე ცდილობთ ვაჭრობას, თქვენი შეკვეთის აღსრულებისთვის შესაბამისი ტრეიდერის მოძებნას შესაძლოა გარკვეული დრო დასჭირდეს.
ლიკვიდურობა მნიშვნელოვანია, თუმცა ყოველთვის ვერ ხერხდება ბაზრის ლიკვიდურობის უზრუნველყოფა მხოლოდ ინდივიდუალური ტრეიდერების მეშვეობით. მაგალითად, ტრადიციულ ბაზრებზე ლიკვიდურობის პროვაიდერებს ბროკერები და მარკეტ-მეიკერები წარმოადგენენ, რომლებიც არბიტრაჟის მეშვეობით იღებენ მოგებას.
შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედით მოგების მიღებისთვის, მარკეტ-მეიკერი ერთდროულად ყიდულობს და ყიდის კონკრეტულ აქტივს. როდესაც მარკეტ-მეიკერი რეგულარულად ყიდის აქტივს უმაღლეს მოთხოვნილ ფასად და ყიდულობს უმცირეს შემოთავაზებულ ფასად, ის იყენებს სპრედს არბიტრაჟის მეშვეობით მოგების მისაღებად. დიდი მოცულობით მთელი დღის განმავლობაში ვაჭრობის შემთხვევაში, მცირე ზომის სპრედიც კი მნიშვნელოვანი მოგების შესაძლებლობას იძლევა. მარკეტ-მეიკერებს შორის მაღალი კონკურენციის გამო, იმ აქტივების სპრედი, რომლებზეც მოთხოვნა მაღალია, შედარებით მცირეა.
მაგალითად, თუ მარკეტ-მეიკერი ყიდულობს BNB-ს 800 აშშ დოლარად და ამავდროულად ყიდის BNB-ს 801 აშშ დოლარად, ამ აქტივი სპრედი იქნება 1 აშშ დოლარი. ნებისმიერს, ვისაც სურს ვაჭრობის მომენტალურად განხორციელება, იძულებულია დაეთანხმოს მის მიერ განსაზღვრულ ფასებს. სპრედი იძლევა არბიტრაჟის მოგების მიღების შესაძლებლობას, რადგან მარკეტ-მეიკერი აგრძელებს შეძენილი აქტივის გაყიდვას და გაყიდული აქტივის შეძენას.
სიღრმის დიაგრამები და შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი
მოდით ეს საკითხი განვიხილოთ კრიპტოვალუტის რეალურ მაგალითებზე და გავიგოთ, თუ რა კავშირია მოცულობას, ლიკვიდურობასა და შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედს შორის. Binance-ის სავაჭრო ბირჟის ინტერფეისზე შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის სანახავად გადადით [სიღრმის] დიაგრამის ხედზე. ეს ღილაკი მდებარეობს დიაგრამის ზონის ზედა მარჯვენა კუთხეში.
[სიღრმის] დიაგრამა წარმოგვიდგენს აქტივის შეკვეთების წიგნის გრაფიკულ გამოსახულებას. შეთავაზებების რაოდენობა და ფასები მოცემულია მწვანედ, ხოლო მოთხოვნების რაოდენობა და ფასები - წითლად. ამ ორ მაჩვენებელს შორის სხვაობა კი წარმოადგენს შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედს, რომლის გამოსათვლელადაც წითლად მოცემული მოთხოვნის ფასი უნდა გამოაკლოთ მწვანედ მოცემულ შემოთავაზების ფასს.
როგორც აღვნიშნეთ, რაც მეტია ლიკვიდურობა, მით უფრო მცირეა შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი. ჩვეულებრივ, ვაჭრობის მოცულობა ლიკვიდურობის ინდიკატორის სახით გამოიყენება, შესაბამისად, რაც უფრო მაღალია მოცულობა, მით უფრო მცირეა შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი, რომელიც აქტივის ფასის პროცენტული მაჩვენებლის სახით გამოისახება. რაც უფრო პოპულარულია კრიპტოვალუტა, აქცია ან სხვა აქტივი, მით მეტია კონკურენცია ტრეიდერებს შორის, რომლებიც ცდილობენ მოგება მიიღონ შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის მეშვეობით.
შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის პროცენტული მაჩვენებელი
სხვადასხვა კრიპტოვალუტის ან აქტივის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის ერთმანეთთან შესადარებლად, ჩვენ უნდა გამოვთვალოთ მისი მნიშვნელობა, რომელიც პროცენტების სახით გამოისახება. მისი გამოთვლის ფორმულა მარტივია:
(მოთხოვნილი ფასი - შეთავაზებული ფასი) / მოთხოვნილი ფასი x 100 = შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის პროცენტული მაჩვენებელი
მაგალითისთვის განვიხილოთ ტრამპის ოფიციალური Meme მონეტა, TRUMP. ამ სტატიის მომზადებისას, TRUMP-ის მოთხოვნილი ფასი იყო 9,44 აშშ დოლარი, ხოლო შეთავაზებული ფასი კი 9,43 აშშ დოლარი. მათ შორის სხვაობა, ანუ შემოთავაზება მოთხოვნის სპრედი არის 0,01 აშშ დოლარი. 0,01 გავყოთ 9,44-ზე და შემდეგ გავამრავლოთ 100-ზე, შედეგად მივიღებთ შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის საბოლოო პროცენტულ მაჩვენებელს, რომელიც არის დაახლოებით 0,106%.
ახლა კი დავუშვათ, რომ Bitcoin-ის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედია 1 აშშ დოლარი. მიუხედავად იმისა, რომ ეს თანხა უფრო მეტია, ვიდრე TRUMP მონეტის შემთხვევაში, თუ მას პროცენტულ მაჩვენებელში გადავიყვანთ, Bitcoin-ის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი იქნება მხოლოდ 0,000844% (იმ სცენარის გათვალისწინებით, სადაც სპრედის ზომა იყო 1 აშშ დოლარი). ასევე მნიშვნელოვნად ნაკლებია TRUMP-ის სავაჭრო მოცულობა, რაც კიდევ ერთხელ ადასტურებს ჩვენს თეორიას, რომლის მიხედვითაც ნაკლებად ლიკვიდური აქტივის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედი უფრო მაღალია.
Bitcoin-ის სპრედის მცირე ზომა გარკვეული დასკვნების გამოტანის საშუალებას გვაძლევს. უფრო მცირე ზომის შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედის მქონე აქტივის ლიკვიდურობა სავარაუდოდ უფრო მაღალი იქნება. თუ დიდი ზომის საბაზრო შეკვეთების აღსრულებას აპირებთ, ამ დროს უფრო ნაკლები რისკია იმისა, რომ ვაჭრობა არასასურველ ფასად განხორციელდება.
რა არის ფასის ცურვა?
ფასის ცურვა დამახასიათებელია მაღალი მერყეობის ან დაბალი ლიკვიდურობის ბაზრებისთვის. ფასის ცურვას ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როდესაც ვაჭრობები აღსრულების ფასი მოსალოდნელისგან ან მოთხოვნილისგან განსხვავდება.
დავუშვათ თქვენ გსურთ განათავსოთ დიდი ზომის საბაზრო შეკვეთა და შეიძინოთ აქტივი 100 აშშ დოლარად, თუმცა ბაზარს არ აქვს საკმარისი ლიკვიდურობა იმისათვის, რომ თქვენი შეკვეთა ამ ფასად აღსრულდეს. შედეგად თქვენ მოგიწევთ მომდევნო დონის შეკვეთების მიღება (რომელთა ფასი 100 აშშ დოლარზე მეტია), სანამ თქვენი შეკვეთა სრულად არ შეივსება. ამის გამო თქვენ მიერ შეძენილი აქტივის საშუალო ფასი 100 აშშ დოლარზე მაღალი იქნება. ამ ფაქტორს ფასის ცურვას ვუწოდებთ.
სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, როდესაც თქვენ განათავსებთ საბაზრო შეკვეთას, სავაჭრო ბირჟა შეკვეთების წიგნში ავტომატურად მოძებნის შესაბამის ყიდვის ან გაყიდვის შეკვეთას. შეკვეთების წიგნი მოგიძებნით საუკეთესო ფასს, თუმცა თუ თქვენთვის სასურველ ფასად საკმარისი რაოდენობის აქტივები ვერ მოიძებნა, თქვენ მოგიწევთ ფასის დიაპაზონის გაზრდა. ამ პროცესის გამო შესაძლოა თქვენი შეკვეთის შევსება მოხდეს არასასურველ, განსხვავებულ ფასად.
კრიპტოს ფასის ცურვა ჩვეულებრივი მოვლენაა ავტომატური მარკეტ-მეიკერებისთვის და დეცენტრალიზებული ბირჟებისთვის. ზოგ შემთხვევაში ფასის ცვლილებამ შესაძლოა 10%-ს გადააჭარბოს—ეს განსაკუთრებით დამახასიათებელია არასტაბილურ ან დაბალი ლიკვიდურობის მქონე ალტკოინებისთვის.
პოზიტიური ფასის ცურვა
ფასის ცურვა ყოველთვის არ ნიშნავს იმას, რომ თქვენ სასურველზე უარეს ფასად მოგიწევთ ვაჭრობა. პოზიტიურ ფასის ცურვას ადგილი აქვს იმ შემთხვევაში, როდესაც ფასი მცირდება ყიდვის შეკვეთის განთავსების შემდეგ ან იზრდება გაყიდვის შეკვეთის განთავსების შემდეგ. პოზიტიური ფასის ცურვა შეიძლება დაფიქსირდეს მაღალი მერყეობის ბაზრებზე, თუმცა ეს იშვიათად ხდება.
ფასის ცურვისგან დაცვა
ზოგიერთი სავაჭრო ბირჟა საშუალებას გაძლევთ ხელით დააყენოთ ფასის ცურვის დასაშვები დონე, რათა შეამციროთ მისგან გამოწვეული ზარალი. ეს ფუნქცია ხელმისაწვდომია ავტომატურ მარკეტ-მეიკერების პლატფორმებზე, როგორიცაა PancakeSwap ან Uniswap.
ამით სისტემას ეუბნებით: „თანახმა ვარ სავაჭრო ფასი შეიცვალოს X%-მდე“. ამის შემდეგ თქვენი შეკვეთა აღსრულდება თქვენ მიერ მითითებული ფასის ცურვის ლიმიტის გათვალისწინებით. თუ ფასის ცურვის მაჩვენებელს ძალიან დაბალ დონეზე დააყენებთ, თქვენი შეკვეთის შევსებას შესაძლოა დიდი დრო დასჭირდეს ან საერთოდ არ აღსრულდეს. ხოლო თუ ფასის ცურვის ძალიან მაღალ მაჩვენებელს მიუთითებთ, თქვენი განთავსებული შეკვეთა შეიძლება სხვა ტრეიდერმა (ან ბოტმა) შეამჩნიოს და წინმსწრები შეკვეთა განათავსოს.
ამ შემთხვევაში, სხვა ტრეიდერი იხდის უფრო მაღალ გაზის საკომისიოს, ვიდრე თქვენ გაქვთ შეთავაზებული და თქვენზე ადრე ყიდულობს ამ აქტივს. ამის შემდეგ ის განათავსებს გაყიდვის შეკვეთას და მოგყიდით ამ აქტივს თქვენ მიერ ფასის ცურვის ლიმიტებში მითითებულ უმაღლეს ფასად.
ნეგატიური ფასის ცურვის მინიმუმამდე შემცირება
ფასის ცურვის თავიდან აცილება ყოველთვის არ არის შესაძლებელი, თუმცა არსებობს გარკვეული სტრატეგიები, რომელთა მეშვეობით შეგიძლიათ ის მინიმუმამდე შეამციროთ.
1. დიდი შეკვეთები დაყავით ნაწილებად
დიდი ზომის შეკვეთის განთავსების გაცვლად ეცადეთ ის დაყოთ რამდენიმე მცირე ზომის ნაწილად. ყურადღებით ადევნეთ თვალი შეკვეთების წიგნს და ეცადეთ არ განათავსოთ იმ ზომის შეკვეთა, რომლის შევსებაც ამჟამად შეუძლებელია.
2. შეამოწმეთ ტრანზაქციის საკომისიოები
თუ თქვენ იყენებთ დეცენტრალიზებულ ბირჟას, არ დაგავიწყდეთ ტრანზაქციის საკომისიოების ფაქტორის გათვალისწინება. ბლოკჩეინის მაღალი დატვირთვის პერიოდებში, ზოგიერთ ქსელზე ეს საკომისიოები შესაძლოა ძალიან მაღალი იყოს და მისმა ოდენობამ თქვენს მოგებასაც კი გადააჭარბოს.
3. თავი აარიდეთ დაბალი ლიკვიდურობის მქონე აქტივებს
როდესაც დაბალი ლიკვიდურობის, მაგალითად მცირე ზომის ლიკვიდურობის პულის მქონე აქტივით ვაჭრობთ, თქვენმა სავაჭრო აქტივობამ შესაძლოა მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს აქტივის ფასზე. თუ შესაძლებელია, სასურველია აირჩიოთ უკეთესი ლიკვიდურობის მქონე ბაზრები.
4. გამოიყენეთ ლიმიტ-შეკვეთები
საბაზრო შეკვეთებისგან განსხვავებით, ლიმიტ-შეკვეთების აღსრულება ხდება მხოლოდ სასურველ ან უკეთეს ფასად. თქვენ შეიძლება უფრო დიდხანს ლოდინი მოგიწიოთ, თუმცა ეს საიმედო გზაა ნეგატიური ფასის ცურვის თავიდან ასაცილებლად.
შეჯამება
როდესაც კრიპტოვალუტით ვაჭრობთ, არ დაგავიწყდეთ, რომ შემოთავაზება-მოთხოვნის სპრედმა ან ფასის ცურვამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს თქვენი ვაჭრობის საბოლოო ფასზე. მათ თავიდან აცილებას ყოველთვის ვერ შეძლებთ, თუმცა გადაყწვეტილებების მიღებისას საჭიროა ამ ფაქტორების გათვალისწინება. მცირე მოცულობებით ვაჭრობისას მათი გავლენა შეიძლება მინიმალური იყოს, თუმცა გახსოვდეთ, რომ დიდი მოცულობით ვაჭრობისას, საშუალო ფასი შესაძლოა საგრძნობლად განსხვავდებოდეს სასურველისგან.
ფასის ცურვა ვაჭრობის საფუძვლების მნიშვნელოვან კომპონენტს წარმოადგენს, რაც ყოველთვის უნდა გაითვალისწინოთ დეცენტრალიზებული ფინანსების პლატფორმაზე ვაჭრობისას. საბაზისო ცოდნის გარეშე, თქვენ შესაძლოა წინმსწრები ვაჭრობებით ან მაღალი ფასის ცურვით გამოწვეული ზარალის რისკის წინაშე აღმოჩნდეთ.
დამატებითი საკითხავი
პასუხისმგებლობაზე უარის განაცხადი: ეს კონტენტი თქვენთვის მოწოდებულია „არსებული სახით“ და განკუთვნილია მხოლოდ ზოგადი საინფორმაციო და საგანმანათლებლო მიზნებისთვის, რაიმე სახის რეპრეზენტაციისა თუ გარანტიის გარეშე. იგი არ უნდა იქნეს აღქმული, როგორც ფინანსური, იურიდიული ან პროფესიული რჩევა და არ არის განკუთვნილი იმისთვის, რომ რეკომენდაცია გაუწიოს რაიმე სახის კონკრეტული პროდუქტის ან სერვისის შეძენას. რჩევის მისაღებად უნდა მიმართოთ შესაბამის პროფესიონალ მრჩეველს. რადგან წინამდებარე სტატია მოწოდებულია მესამე მხარის მიერ, გაითვალისწინეთ, რომ მასში წარმოდგენილი შეხედულებები ეკუთვნის მესამე მხარეს და არ წარმოადგენს Binance Academy-ს შეხედულებებს. დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად, სრულად გაეცანით აქ წარმოდგენილ პასუხისმგებლობაზე უარის განაცხადს. ციფრული აქტივების ფასები შეიძლება იყოს არასტაბილური. თქვენი ინვესტიციის ღირებულებამ შეიძლება დაიკლოს ან მოიმატოს და შესაძლოა ვერ შეძლოთ ინვესტირებული თანხის დაბრუნება. თქვენ ერთპიროვნულად ხართ პასუხისმგებელი თქვენს საინვესტიციო გადაწყვეტილებებზე და Binance Academy არ არის პასუხისმგებელი თქვენ მიერ განცდილ არანაირ ზარალზე. ეს მასალა არ უნდა იქნეს აღქმული, როგორც რაიმე სახის ფინანსური, იურიდიული, ან პროფესიული რჩევა. დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად, გაეცანით ჩვენს გამოყენების პირობებს და რისკის შესახებ გაფრთხილებას.