Các điểm chính
Chênh lệch giá mua - giá bán là chênh lệch giữa lệnh bán thấp nhất và lệnh mua cao nhất.
Trượt giá xảy ra khi giao dịch của bạn được thực hiện ở một mức giá khác với mức giá dự kiến do thanh khoản thấp hoặc biến động thị trường.
Chênh lệch hẹp và trượt giá thấp thường là dấu hiệu của một thị trường lành mạnh và thanh khoản tốt. Cả hai khái niệm đều quan trọng để hiểu chi phí giao dịch thực tế ngoài phí giao dịch hiển thị.
Giới thiệu
Khi bạn mua hoặc bán tài sản trên một sàn giao dịch tiền mã hoá, giá thị trường liên quan trực tiếp đến cung và cầu. Ngoài giá, các yếu tố quan trọng khác cần xem xét là khối lượng giao dịch, tính thanh khoản của thị trường và loại lệnh. Tùy thuộc vào điều kiện thị trường và loại lệnh bạn sử dụng, không phải lúc nào bạn cũng nhận được mức giá mong muốn cho một giao dịch.
Luôn tồn tại một cuộc thương lượng liên tục giữa người mua và người bán, tạo ra sự chênh lệch giá giữa hai bên (bid-ask spread). Tùy thuộc vào số lượng tài sản bạn muốn giao dịch và sự biến động của nó, bạn cũng có thể gặp phải sự trượt giá (điều này sẽ được đề cập ở phần sau). Vì vậy, để tránh bất kỳ sự bất ngờ nào, việc nắm được một số kiến thức cơ bản về sổ lệnh của một sàn giao dịch sẽ giúp bạn đi được một chặng đường dài.
Chênh lệch giá mua - giá bán là gì?
Chênh lệch giá mua - giá bán là chênh lệch giữa giá mua cao nhất và giá bán thấp nhất của một sổ lệnh. Trong thị trường truyền thống, chênh lệch thường được tạo bởi các tổ chức tạo thị trường hoặc môi giới cung cấp thanh khoản. Trong thị trường tiền mã hoá, chênh lệch là kết quả của sự khác biệt giữa các lệnh limit của người mua và người bán.
Nếu bạn muốn mua ngay lập tức, bạn cần chấp nhận giá bán thấp nhất từ người bán. Nếu bạn muốn bán ngay lập tức, bạn sẽ lấy giá mua cao nhất từ người mua.
Các tài sản có tính thanh khoản cao hơn (như ngoại hối) có chênh lệch giá mua - giá bán hẹp hơn, nghĩa là người mua và người bán có thể thực hiện lệnh mà không gây ra thay đổi đáng kể về giá của tài sản. Lý do là vì luôn có một lượng lớn lệnh trong sổ lệnh. Chênh lệch giá mua - giá bán rộng sẽ có nhiều biến động giá lớn hơn khi đóng các lệnh khối lượng lớn.
Các tổ chức tạo thị trường và chênh lệch giá
Khái niệm thanh khoản rất quan trọng với thị trường tài chính. Nếu bạn giao dịch trên các thị trường thanh khoản thấp, bạn có thể thấy mình phải đợi nhiều giờ hoặc thậm chí nhiều ngày cho đến khi một nhà giao dịch khác khớp lệnh của bạn.
Tạo thanh khoản là quan trọng, nhưng không phải tất cả các thị trường đều có đủ thanh khoản chỉ từ các nhà giao dịch cá nhân. Ví dụ, trong các thị trường truyền thống, các nhà môi giới và nhà tạo lập thị trường cung cấp thanh khoản để đổi lại lợi nhuận chênh lệch giá.
Nhà tạo lập thị trường có thể tận dụng lợi thế của chênh lệch giá mua chỉ bằng cách mua và bán một tài sản đồng thời. Bằng cách bán ở mức giá chào bán cao hơn và mua ở mức giá chào bán thấp hơn lặp đi lặp lại, các nhà tạo lập thị trường có thể dùng chênh lệch giá để tạo lợi nhuận. Ngay cả một mức chênh lệch nhỏ cũng có thể mang lại lợi nhuận đáng kể, nếu số lượng lớn trong cả ngày đủ lớn. Các tài sản có nhu cầu cao có mức chênh lệch nhỏ hơn khi các nhà tạo lập thị trường cạnh tranh và thu hẹp mức chênh lệch.
Ví dụ: một tổ chức tạo thị trường có thể đồng thời đề nghị mua BNB với giá 800 USD một coin và bán BNB với giá 801 USD, tạo ra chênh lệch 1 USD. Bất kỳ ai muốn giao dịch lập tức trên thị trường sẽ phải đáp ứng các vị thế của họ. Chênh lệch bây giờ là lợi nhuận chênh lệch giá thuần túy giữa giá mua và giá bán của tổ chức tạo thị trường.
Đồ thị độ sâu và chênh lệch giá mua - giá bán
Chúng ta hãy cùng xem một số ví dụ về tiền mã hoá trong thế giới thực và mối quan hệ giữa khối lượng, thanh khoản và chênh lệch giá mua - giá bán. Trong giao diện người dùng của sàn giao dịch Binance, bạn có thể dễ dàng thấy chênh lệch giá mua - giá bán bằng cách chuyển sang chế độ xem đồ thị [Độ sâu]. Nút này nằm ở góc trên bên phải của vùng đồ thị.
Tùy chọn [Đồ thị] hiển thị hình biểu diễn của sổ lệnh của một tài sản. Bạn có thể thấy số lượng và giá mua màu xanh lá cây cùng với số lượng và giá bán màu đỏ. Khoảng cách giữa hai vùng này là chênh lệch giá mua - giá bán, bạn có thể tính toán bằng cách lấy giá bán màu đỏ và trừ đi giá mua màu xanh lá cây.
Như chúng tôi đã đề cập ở trên, thanh khoản và chênh lệch giá mua - giá bán nhỏ có một tương quan ngầm. Khối lượng giao dịch là một chỉ báo thanh khoản thường được sử dụng. Vì vậy, chúng ta sẽ thấy khối lượng cao hơn với chênh lệch giá mua - giá bán nhỏ hơn như một tỷ lệ phần trăm của giá tài sản. Các loại tiền mã hoá, cổ phiếu và các tài sản khác thường xuyên được giao dịch sẽ có nhiều sự cạnh tranh hơn giữa các nhà giao dịch tìm cách tận dụng chênh lệch giá mua - giá bán.
Tỷ lệ chênh lệch giá mua - giá bán
Để so sánh chênh lệch giá của các loại tiền mã hoá hoặc tài sản khác nhau, chúng ta phải đánh giá nó theo tỷ lệ phần trăm. Công thức rất đơn giản:
(Giá bán - Giá mua) / Giá bán x 100 = Tỷ lệ chênh lệch giá mua - giá bán
Hãy lấy Official Trump Meme Coin, TRUMP làm ví dụ. Vào thời điểm viết bài, TRUMP có giá bán là 9,44 USD và giá mua là 9,43 USD. Chênh lệch này tạo ra chênh lệch giá mua - giá bán là 0,01 USD. 0,01 USD chia cho 9,44 USD, sau đó nhân với 100, cho ta tỷ lệ chênh lệch giá mua - giá bán cuối cùng khoảng 0,106%.
Bây giờ, giả sử Bitcoin có chênh lệch giá mua - giá bán là 1 USD. Mặc dù con số này lớn hơn so với những gì chúng ta thấy ở TRUMP, khi so sánh theo tỷ lệ phần trăm thì chênh lệch giá mua - giá bán của Bitcoin chỉ là 0,000844% (xét trong trường hợp chênh lệch 1 USD). TRUMP cũng có khối lượng giao dịch thấp hơn đáng kể, điều này chứng minh lý thuyết tài sản ít thanh khoản hơn có xu hướng có chênh lệch giá mua - giá bán lớn hơn là chính xác.
Mức chênh lệch hẹp hơn của Bitcoin cho phép chúng ta rút ra một số kết luận. Một tài sản có tỷ lệ chênh lệch giá mua - giá bán nhỏ hơn có thể có tính thanh khoản cao hơn nhiều. Nếu bạn muốn thực hiện các lệnh thị trường lớn, thường ít rủi ro hơn khi phải trả một mức giá mà bạn không ngờ tới.
Trượt giá là gì?
Trượt giá là điều thường xảy ra ở các thị trường có độ biến động cao hoặc thanh khoản thấp. Sự trượt giá xảy ra khi một giao dịch được thực thi ở một mức giá khác với giá dự kiến.
Ví dụ: giả sử bạn muốn đặt một lệnh mua trên thị trường lớn với giá 100 đô-la, nhưng thị trường không có đủ thanh khoản cần thiết để thực hiện lệnh của bạn ở mức giá đó. Do đó, bạn sẽ phải thực hiện các lệnh theo sau (trên 100 đô-la) cho đến khi lệnh của bạn được thực thi đầy đủ. Điều này sẽ khiến giá mua trung bình của bạn cao hơn 100 đô-la và đó là cái mà chúng ta gọi là trượt giá.
Nói cách khác, khi bạn tạo một lệnh thị trường, một sàn giao dịch khớp lệnh mua hoặc bán của bạn sẽ tự động giới hạn lệnh trên sổ lệnh. Sổ lệnh sẽ khớp với mức giá tốt nhất, nhưng bạn sẽ phải tiếp tục đi lên chuỗi lệnh, nếu không đủ số lượng phù hợp với mức giá mong muốn của bạn. Quá trình này dẫn đến việc thị trường lấp đầy lệnh của bạn với các mức giá khác nhau và không như kỳ vọng.
Trong thị trường tiền mã hoá, trượt giá là điều thường xảy ra trên tổ chức tạo thị trường tự động và sàn giao dịch phi tập trung. Trong một số trường hợp, chênh lệch có thể vượt quá 10% so với giá dự kiến, đặc biệt là đối với các altcoin có tính biến động cao hoặc thanh khoản thấp.
Trượt tích cực
Trượt giá không nhất thiết có nghĩa là bạn sẽ phải chịu một mức giá tệ hơn mong đợi. Trượt giá dương có thể xảy ra nếu giá giảm trong khi bạn tạo lệnh mua hoặc gía tăng nếu bạn thực hiện một lệnh bán. Mặc dù không phổ biến, nhưng sự trượt giá tích cực có thể xảy ra ở một số thị trường biến động mạnh.
Khả năng chịu trượt
Một số sàn giao dịch cho phép bạn tự đặt mức độ trượt giá chịu được để hạn chế bất kỳ sự trượt giá nào mà bạn có thể gặp phải. Bạn sẽ thấy tùy chọn này trong các công cụ tạo thị trường tự động như PancakeSwap hoặc Uniswap.
Điều này cho hệ thống biết rằng "Tôi chấp nhận giá giao dịch của mình có thể chênh lệch tối đa X%." Mức trượt giá bạn đặt có thể ảnh hưởng đến thời gian hoàn thành lệnh của bạn. Nếu bạn đặt mức trượt giá thấp, lệnh của bạn có thể mất nhiều thời gian để khớp hoặc không được khớp. Nếu bạn đặt mức trượt giá quá cao, một nhà giao dịch khác (hoặc bot) có thể thấy lệnh đang chờ của bạn và giao dịch trước bạn nhờ vào thông tin biết trước.
Trong trường hợp này, giao dịch nhờ vào thông tin biết trước xảy ra khi một nhà giao dịch khác đặt phí gas cao hơn bạn để mua tài sản trước. Sau đó, người giao dịch nhờ vào thông tin biết trước này nhập một giao dịch khác để bán cho bạn ở mức giá cao nhất mà bạn sẵn sàng trả dựa trên khả năng chấp nhận trượt giá của bạn.
Giảm thiểu trượt giá tiêu cực
Mặc dù không phải lúc nào bạn cũng có thể tránh được sự trượt giá, nhưng có một số chiến lược giúp bạn có thể giảm thiểu nó.
1. Chia nhỏ các lệnh lớn
Thay vì thực hiện một lệnh lớn, hãy cố gắng chia nhỏ nó thành các lệnh nhỏ hơn. Theo dõi kỹ sổ lệnh để dàn đều các lệnh của bạn, đảm bảo không đặt những lệnh lớn hơn khối lượng hiện có.
2. Kiểm tra phí giao dịch
Nếu bạn đang sử dụng một sàn giao dịch phi tập trung, đừng quên tính đến phí giao dịch. Một số mạng lưới có thể có phí giao dịch cao tùy thuộc vào lưu lượng truy cập blockchain, phí này có thể lớn hơn lợi nhuận bạn kiếm được.
3. Tránh các tài sản có thanh khoản thấp
Nếu bạn đang giao dịch với các tài sản có thanh khoản thấp, như một bể thanh khoản nhỏ thì hoạt động giao dịch của bạn có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá của tài sản đó. Nếu có thể, hãy chọn các thị trường có thanh khoản tốt hơn.
4. Sử dụng lệnh limit
Khác với lệnh thị trường, lệnh limit chỉ được thực hiện ở mức giá bạn mong muốn hoặc tốt hơn. Bạn có thể phải đợi lâu hơn nhưng đây là cách đáng tin cậy để tránh trượt giá quá cao.
Tổng kết
Khi bạn giao dịch tiền mã hoá, đừng quên rằng chênh lệch giá mua - giá bán hoặc trượt giá có thể thay đổi giá cuối cùng của giao dịch. Không phải lúc nào bạn cũng tránh được chúng, nhưng bạn cần cân nhắc trước khi đưa ra quyết định. Đối với các giao dịch nhỏ, chênh lệch này là không nhiều nhưng hãy nhớ rằng với các lệnh khối lượng lớn, giá trung bình trên mỗi đơn vị có thể cao hơn dự kiến.
Đối với bất kỳ ai đang thử nghiệm tài chính phi tập trung, hiểu về trượt giá là một phần quan trọng trong các kiến thức cơ bản về giao dịch. Nếu không có một số kiến thức cơ bản, bạn sẽ có nguy cơ cao bị mất tiền khi giao dịch chạy trước hoặc trượt giá quá mức.
Đọc thêm:
Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Nội dung này được trình bày cho bạn trên cơ sở “nguyên trạng” chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và phổ biến kiến thức, mà không phải là sự cam đoan hay bảo đảm dưới bất kỳ hình thức nào. Nội dung này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác, cũng như không nhằm mục đích khuyến nghị mua bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể nào. Bạn nên tham khảo lời khuyên từ các cố vấn chuyên môn thích hợp. Sản phẩm được đề cập trong bài viết này có thể không được cung cấp tại khu vực của bạn. Trong trường hợp bài viết được đóng góp bởi người đóng góp bên thứ ba, xin lưu ý rằng những quan điểm thể hiện đó thuộc về người đóng góp bên thứ ba và không nhất thiết phản ánh quan điểm của Binance Academy. Vui lòng đọc toàn bộ tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết thêm chi tiết. Giá tài sản kỹ thuật số có thể biến động. Giá trị khoản đầu tư của bạn có thể tăng hoặc giảm và có thể bạn sẽ không nhận lại được số tiền đã đầu tư. Bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của mình và Binance Academy không chịu trách nhiệm pháp lý về bất kỳ tổn thất nào mà bạn có thể phải chịu. Tài liệu này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác. Để biết thêm thông tin, vui lòng xem Điều khoản sử dụng và Cảnh báo rủi ro của chúng tôi.