Các điểm chính
Bán khống (hay còn gọi là shorting) là hành động bán một tài sản với mục đích mua lại tài sản đó với giá thấp hơn.
Thông thường, shorting được thực hiện bằng vốn vay, nghĩa là người bán khống phải ký quỹ ban đầu (thế chấp), ký quỹ duy trì và thanh toán lãi.
Bán khống được nhà giao dịch và nhà đầu tư sử dụng rộng rãi khi họ muốn đầu cơ trên thị trường hoặc sử dụng như một chiến lược phòng hộ để bù đắp cho khoản lỗ tiềm tàng ở các tài sản khác.
Nhược điểm của shorting bao gồm khả năng thua lỗ không giới hạn nếu giá tài sản tiếp tục tăng, thanh lý, rủi ro bán non (short squeeze) và các chi phí bổ sung như phí vay.
Giới thiệu
Có rất nhiều cách để tạo ra lợi nhuận trên thị trường tài chính. Một số nhà giao dịch tập trung vào phân tích kỹ thuật trong khi số khác đầu tư vào các công ty và dự án dựa trên phân tích cơ bản.
Thông thường, nhà giao dịch cố gắng mua tài sản ở mức giá thấp hơn để bán lại kiếm lời khi giá tăng lên. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu nhà giao dịch gặp phải thị trường bear kéo dài khi giá liên tục giảm?
Bán khống trên thị trường cho phép nhà giao dịch kiếm lời từ việc giá giảm. Vào một vị thế bán khống cũng có thể là một cách hay để quản lý rủi ro và bảo vệ tài sản mà bạn đang nắm giữ trước rủi ro về giá.
Bán khống có nguồn gốc từ thị trường chứng khoán Hà Lan vào thế kỷ 17, nhưng trở nên nổi bật hơn trong các sự kiện như khủng hoảng tài chính năm 2008 và vụ bán non GameStop vào năm 2021, khi nhà đầu tư cá nhân đẩy giá lên cao để buộc những người bán khống phải bán non.
Bán khống là gì?
Bán khống (hay còn gọi là shorting) nghĩa là bán một tài sản với hy vọng mua lại tài sản đó với giá thấp hơn. Nhà giao dịch vào vị thế bán khống kỳ vọng giá tài sản sẽ giảm, nghĩa là họ “bi quan” về tài sản đó.
Vì vậy, thay vì chỉ giữ và chờ đợi, một số nhà giao dịch áp dụng chiến lược bán khống như một cách để kiếm lợi nhuận từ việc giá tài sản giảm. Đây là lý do tại sao bán khống cũng có thể là một cách hay để bảo toàn vốn trong giai đoạn giá giảm.
Về cơ bản, shorting rất phổ biến ở hầu hết mọi thị trường tài chính như thị trường chứng khoán, hàng hóa, ngoại hối và tiền mã hóa. Chiến lược bán khống được sử dụng rộng rãi bởi nhà đầu tư cá nhân và các công ty giao dịch chuyên nghiệp như quỹ phòng hộ.
Đối lập với vị thế short là vị thế long, trong đó nhà giao dịch mua một tài sản với hy vọng sau đó có thể bán tài sản với giá cao hơn.
Bán khống được sử dụng cho 2 mục đích chính:
Đầu cơ: Đặt cược vào việc giá giảm để kiếm lợi nhuận.
Phòng hộ: Bù đắp khoản lỗ tiềm tàng trong các kênh đầu tư khác, chẳng hạn như vị thế long trong một tài sản tương tự hoặc có liên quan.
Mặc dù cổ phiếu là chứng khoán phổ biến nhất để bán khống nhưng chiến lược này cũng có thể áp dụng cho các tài sản khác như tiền mã hóa, trái phiếu hoặc hàng hóa.
Cơ chế hoạt động của bán khống
Giả sử bạn dự đoán giá của một tài sản tài chính sẽ giảm. Bạn thế chấp tài sản cần thiết, vay một lượng tài sản và bán tài sản ngay lập tức. Vậy là bạn có thể một vị thế short đang mở. Nếu thị trường diễn ra theo đúng kỳ vọng của bạn và giá giảm xuống, bạn mua lại đúng số tài sản mà bạn đã vay và hoàn trả cho người cho vay (kèm theo lãi suất). Lợi nhuận của bạn đến từ chênh lệch giữa giá bạn bán ban đầu và giá bạn mua.
Ví dụ
Bán khống Bitcoin
Ví dụ: bạn vay 1 BTC rồi bán với giá 100.000 USD. Vậy là bạn đã có một vị thế short 1 BTC và bạn đang phải trả lãi vay. Giá thị trường của Bitcoin giảm xuống còn 95.000 USD. Bạn mua 1 BTC và hoàn trả 1 BTC đó cho người cho vay (thường là sàn giao dịch). Trong trường hợp này, lợi nhuận của bạn sẽ là 5.000 USD (trừ đi lãi vay và phí). Tuy nhiên, nếu giá tăng lên 105.000 USD, việc mua lại 1 BTC sẽ dẫn đến khoản lỗ 5.000 USD cộng với phí và lãi vay.
Bán khống cổ phiếu
Giả sử một nhà đầu tư cho rằng cổ phiếu của Công ty XYZ, hiện đang giao dịch ở mức 50 USD mỗi cổ phiếu, sẽ giảm giá. Họ vay 100 cổ phiếu rồi bán với giá 5.000 USD. Nếu giá giảm xuống 40 USD, họ mua lại cổ phiếu với giá 4.000 USD, hoàn trả số cổ phiếu đó và thu về lợi nhuận 1.000 USD (đã trừ phí). Tuy nhiên, nếu giá tăng lên 60 USD, việc mua lại sẽ tốn 6.000 USD, dẫn đến khoản lỗ 1.000 USD, cộng thêm các chi phí khác như phí vay hoặc lãi vay.
Các kiểu bán khống
Có 2 kiểu bán khống chính:
Bán khống có đảm bảo: Liên quan đến việc vay và bán cổ phiếu thực tế, đây là phương thức thông dụng.
Bán khống không có đảm bảo: Bán cổ phiếu mà không vay trước, điều này rủi ro hơn và thường bị hạn chế hoặc cấm do khả năng thao túng thị trường.
Yêu cầu đối với việc bán khống
Do bán khống liên quan đến việc vay vốn nên nhà giao dịch thường được yêu cầu cung cấp tài sản thế chấp thông qua tài khoản ký quỹ hoặc hợp đồng tương lai. Nếu bạn đang bán khống thông qua một sàn giao dịch hoặc môi giới giao dịch ký quỹ, điều quan trọng là cần xem xét những điều sau:
Ký quỹ ban đầu: Trong thị trường truyền thống, ký quỹ ban đầu thường là 50% giá trị của cổ phiếu bán khống. Trong thị trường tiền mã hoá, yêu cầu này phụ thuộc vào nền tảng và mức đòn bẩy được sử dụng. Ví dụ: nếu sử dụng mức đòn bẩy 5x, một vị thế 1.000 USD sẽ yêu cầu thế chấp 200 USD.
Ký quỹ duy trì: Ký quỹ duy trì đảm bảo rằng tài khoản có đủ vốn để trang trải các khoản lỗ tiềm tàng. Ký quỹ duy trì thường được tính dựa trên Mức ký quỹ của nhà giao dịch (Tổng tài sản/Tổng nợ phải trả).
Rủi ro thanh lý: Nếu Mức ký quỹ giảm quá thấp, sàn giao dịch có thể tiến hành gọi ký quỹ, nghĩa là yêu cầu người dùng nạp thêm vốn hoặc đơn giản là thanh lý vị thế để bù đắp cho số vốn đã vay, điều này có thể dẫn đến tổn thất đáng kể.
Lợi ích của bán khống
Bán khống có thể mang lại nhiều lợi thế cho nhà đầu tư và nhà giao dịch:
Lợi nhuận khi thị trường giảm giá: Cho phép nhà giao dịch tận dụng việc giá giảm, khác với chiến lược chỉ long truyền thống.
Phòng hộ: Có thể bảo vệ danh mục đầu tư bằng cách bù đắp tổn thất trong vị thế long, đặc biệt là khi thị trường biến động.
Xác lập giá: Một số người cho rằng những người bán khống giúp điều chỉnh cổ phiếu được định giá quá cao bằng cách phản ánh thông tin tiêu cực, cải thiện hiệu quả thị trường.
Thanh khoản: Gia tăng hoạt động giao dịch, giúp người mua và người bán giao dịch dễ dàng hơn.
Rủi ro của việc bán khống
Có một số rủi ro cần xem xét trước khi vào một vị thế bán khống. Một trong số đó về lý thuyết là tổn thất tiềm tàng trong một vị thế bán khống là vô hạn.
Có vô số nhà giao dịch chuyên nghiệp đã phá sản trong những năm qua vì bán khống cổ phiếu. Nếu giá cổ phiếu tăng do một số tin tức bất ngờ, đà tăng đột biến có thể nhanh chóng "bẫy" những người bán khống (được gọi là bán non).
Những rủi ro tiềm tàng khác của bán khống bao gồm:
Chi phí vay: Phí và lãi vay thay đổi, đặc biệt đối với các cổ phiếu khó vay có nhu cầu cao.
Thanh toán cổ tức: Trên thị trường chứng khoán, người bán khống phải trả toàn bộ cổ tức được phát hành trong thời gian bán khống, do đó làm tăng thêm chi phí.
Rủi ro về mặt quy định: Lệnh cấm hoặc hạn chế tạm thời trong giai đoạn khủng hoảng thị trường có thể buộc người bán khống phải mua vào ở mức giá bất lợi.
Những yếu tố cân nhắc về thị trường và đạo đức
Bán khống là một vấn đề gây tranh cãi. Những người chỉ trích cho rằng bán khống có thể làm trầm trọng thêm sự suy giảm của thị trường hoặc nhắm vào các công ty một cách không công bằng, có khả năng gây hại cho nhân viên hoặc các bên liên quan. Ví dụ: hoạt động bán khống mạnh mẽ trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã dẫn đến lệnh cấm tạm thời ở một số quốc gia. Tuy nhiên, những người ủng hộ phản bác rằng bán khống làm tăng tính minh bạch của thị trường bằng cách phát hiện ra các công ty bị định giá quá cao hoặc gian lận.
Cơ quan quản lý cân bằng các mối lo ngại này bằng các quy tắc như quy tắc tăng giá (hạn chế bán khống trong thời gian giá giảm nhanh) và các yêu cầu công bố thông tin đối với vị thế bán khống giá trị lớn. Tại Hoa Kỳ, Quy định SHO (Quy định về bán khống) của SEC quản lý hoạt động bán khống để ngăn ngừa hành vi thao túng, chẳng hạn như bán khống không có bảo đảm.
Tổng kết
Tóm lại, bán khống là một chiến lược phổ biến cho phép nhà giao dịch kiếm lợi nhuận từ việc giá giảm. Dù được sử dụng cho mục đích đầu cơ hay phòng hộ thì bán khống vẫn là một phần quan trọng của thị trường truyền thống và thị trường tiền mã hóa. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần xem xét các rủi ro và bất lợi của việc bán khống, bao gồm thua lỗ không giới hạn, bán non và chi phí giao dịch.
Đọc thêm:
Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Nội dung này được trình bày cho bạn trên cơ sở “nguyên trạng” chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và phổ biến kiến thức, mà không phải là sự cam đoan hay bảo đảm dưới bất kỳ hình thức nào. Nội dung này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác, cũng như không nhằm mục đích khuyến nghị mua bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể nào. Bạn nên tham khảo lời khuyên từ các cố vấn chuyên môn thích hợp. Sản phẩm được đề cập trong bài viết này có thể không được cung cấp tại khu vực của bạn. Trong trường hợp bài viết được đóng góp bởi người đóng góp bên thứ ba, xin lưu ý rằng những quan điểm thể hiện đó thuộc về người đóng góp bên thứ ba và không nhất thiết phản ánh quan điểm của Binance Academy. Vui lòng đọc toàn bộ tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết thêm chi tiết. Giá tài sản kỹ thuật số có thể biến động. Giá trị khoản đầu tư của bạn có thể tăng hoặc giảm và có thể bạn sẽ không nhận lại được số tiền đã đầu tư. Bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của mình và Binance Academy không chịu trách nhiệm pháp lý về bất kỳ tổn thất nào mà bạn có thể phải chịu. Tài liệu này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác. Để biết thêm thông tin, vui lòng xem Điều khoản sử dụng và Cảnh báo rủi ro của chúng tôi.