Tóm lược
Bitcoin thật tuyệt vời, phải không? Nhưng tại sao bạn không thể sử dụng nó để mua cà phê hoặc đóng thuế? Mặc dù Bitcoin là một dạng tiền kỹ thuật số, nhưng việc sử dụng nó như là một loại tiền tệ hàng ngày không phải là một lựa chọn tốt. Để giải quyết điều này, chúng ta có thể sử dụng một loại tài sản kỹ thuật số khác: Tiền kỹ thuật số của ngân hàng Trung ương (CBDC).
Hầu hết các quốc gia chỉ đang lên ý tưởng về một loại tiền kỹ thuật số, trong khi một số quốc gia khác đã có những thử nghiệm để triển khai. Nhưng điều gì làm cho các CBDC khác với các tài sản kỹ thuật số? Hãy cùng tìm hiểu ngay bây giờ.
Giới thiệu
Công nghệ giúp tiền tệ dịch chuyển trong hệ thống tài chính truyền thống đã không còn bắt kịp với tốc độ thay đổi hiện nay trên thế giới. Mặc dù vẫn là việc gửi các bit từ nơi này đến nơi khác, nhưng việc gửi tiền theo cách truyền thống đang tốn kém và mất nhiều thời gian hơn mức nó có thể.
Nhiều chính phủ đang tích cực phát triển một loại tiền kỹ thuật số mới. Mục đích chính của việc này là nhằm gia tăng hiệu quả của hệ thống thanh toán và giảm chi phí cho mọi người tham gia. Bạn có thể xem các CBDC là một loại tiền pháp định ở dạng kỹ thuật số, được xây dựng trên công nghệ mới lấy cảm hứng từ những tiến bộ do blockchain mang lại.
Có khả năng nhiều quốc gia sẽ áp dụng các loại tiền kỹ thuật số này trong thập kỷ tới. Vậy chúng hoạt động như thế nào?
Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) là gì?
Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) là một tiền pháp định có định dạng kỹ thuật số. Do đó, nó được coi là tiền tệ theo quy định của chính phủ.
Tùy thuộc vào từng quốc gia, CBDC có thể được thiết kế khác nhau. Một số CBDC được triển khai trên blockchain, một số dùng các công nghệ sổ cái phân tán khác (DLT), trong khi số khác có thể chỉ sử dụng cơ sở dữ liệu tập trung. Những CBDC được xây dựng trên blockchain sẽ sử dụng token để đại diện cho tiền pháp định.
Đôi khi, chúng ta tranh luận rằng CBDC được truyền cảm hứng bời tiền mã hoá như Bitcoin, nhưng thực tế chúng lại rất khác. CBDC do một tiểu bang phát hành và chính phủ tuyên bố đấu thầu hợp pháp.
Trong khi đó, các loại tiền mã hóa như Bitcoin không có biên giới và không được phát hành bởi bất kỳ nhà nước hoặc tổ chức tập trung nào. Tất nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn sẽ không thể thực hiện thanh toán xuyên biên giới với CBDC, nhưng Bitcoin thậm chí còn không có biên giới quốc gia.
Nhiều ngân hàng Trung ương đang xem xét hoặc thậm chí tích cực thử nghiệm để chứng minh các khái niệm về CBDC.
Kể từ năm 2014. Trung Quốc đã thực hiện một dự án có tên là DC/EP, viết tắt của Tiền tệ kỹ thuật số/Thanh toán điện tử (Digital Currency/Electronic Payments). Thử nghiệm dùng thử nhân dân tệ kỹ thuật số đã được triển khai ở nhiều thành phố tại Trung Quốc. Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) cũng đã ban hành một số báo cáo vào tháng 10/2020. Trong đó, có những đề xuất về việc tạo ra tiền kỹ thuật số cho đồng euro và đánh giá lại giá trị của loại tiền kỹ thuật số này.
Thấu hiểu tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC)
Từ quan điểm công nghệ, một CBDC về cơ bản là một cơ sở dữ liệu được điều hành và kiểm soát bởi chính phủ (hoặc có thể là các tổ chức được chính phủ phê duyệt trong khu vực tư nhân). Đây là lý do tại sao CBDC là một cơ sở dữ liệu được cấp phép, vì chỉ các thực thể được phê duyệt mới có khả năng giao dịch trên mạng lưới.
Do đó, các tổ chức kiểm soát cơ sở dữ liệu này có khả năng ngăn chặn các giao dịch được thực hiện, hoàn nguyên các giao dịch, "đóng băng" các quỹ hoặc địa chỉ mà tổ chức đó liệt vào danh sách đen.
Nhiều CBDC có thể sẽ chạy trên blockchain của riêng nó. Tuy nhiên, một trong số đó có thể được phát hành trên các blockchain công khai. Bằng cách này, chính phủ sẽ tạo ra tài sản được cấp phép chạy trên các lớp cơ sở không cần cấp phép. Điều này có thể mang lại nhiều lợi ích, vì ngân hàng Trung ương có thể có được sự kiểm soát cần thiết từ phần yêu cầu cấp phép, trong khi phần không cần cấp phép có thể đảm bảo mức an ninh mạnh nhất.
Tuy nhiên, điều này có thể sẽ không phải là một chuẩn mực. Hiện tại, không có blockchain công khai nào có phương tiện công nghệ cũng như chịu thời gian thử thách đủ lâu để có thể xử lý một nhiệm vụ quan trọng như vậy một cách an toàn.
Ngoài ra, nhìn chung hơi khó để phác thảo cách thức hoạt động của một CBDC, vì mỗi quốc gia sẽ có một cách tiếp cận khác nhau. Rất có thể, các chính phủ sẽ phải điều chỉnh công nghệ cho phù hợp với nhu cầu cụ thể từ chính họ.
Lợi ích của tiền kỹ thuật số phát hành bởi ngân hàng trung ương (CBDC)
Bạn có thể đã nghe cụm từ “ngân hàng không qua ngân hàng” liên quan đến tiền mã hóa trước đây. Mặc dù ý tưởng này có vẻ hấp dẫn, nhưng các CBDC có thể đạt được mục tiêu này dễ dàng hơn so với các loại tiền mã hóa phi tập trung như Bitcoin. Bất kỳ công dân hợp pháp nào cũng có thể dễ dàng truy cập vào tài khoản ngân hàng với chi phí thấp. Điều đó giúp họ dễ dàng nhận được lợi ích từ hệ thống tài chính hơn.
Một lợi ích khác của tiến bộ công nghệ là việc mang lại khả năng thay đổi lớn cho hệ thống tiền tệ. Phần lớn tiền pháp định hoạt động như những con số trong cơ sở dữ liệu, nhưng hầu hết chúng lại được sử dụng trong những cơ sở hạ tầng cũ kỹ. Bình thường việc gửi email vào chiều Chủ nhật chỉ mất vài giây. Tuy nhiên, với hệ thống tài chính phức tạp hiện nay, việc gửi tiền lại có thể mất đến nhiều ngày.
Trong suốt quá trình nền kinh tế phản ứng với đại dịch COVID, chúng ta thấy rằng các ngân hàng Trung ương cần phải hành động nhanh hơn bao giờ hết. Các CBDC có thể cho phép các ngân hàng Trung ương và các tổ chức tài chính thực hiện nhiều thay đổi điều chỉnh trong chính sách tiền tệ một cách trực tiếp hơn. Điều này có khả năng làm thay đổi triệt để cách thức hoạt động của các ngân hàng Trung ương.
CBDC cũng giúp chính phủ và các ngân hàng Trung ương theo dõi các hoạt động bất hợp pháp dễ dàng hơn.
CBDC so với stablecoin
Sau tất cả, có vẻ như CBDC khá giống stablecoin? Về mặt chức năng, chúng hơi giống nhau – cả hai đều là token kỹ thuật số và đại diện cho tiền pháp định. Tuy nhiên, đi sâu hơn, chúng khá khác nhau.
Việc phát hành stablecoin thường được thực hiện bởi một tổ chức tư nhân và về cơ bản stablecoin là đại diện của tiền pháp định hoặc một số tài sản khác. Stablecoin có thể được dùng để đổi lấy giá trị mà chúng đại diện, nhưng stablecoin vẫn không phải là tiền pháp định. Trong khi đó, CBDC được chính phủ phát hành như tiền pháp định.
➟ Bạn muốn bắt đầu tìm hiểu tiền mã hoá? Mua Bitcoin (BTC) trên Binance ngay hôm nay!
CBDC so với tiền mã hoá
Như chúng ta đã đề cập trước đó, CBDC khác với tiền mã hóa. CBDC do ngân hàng trung ương phát hành và chính phủ đấu thầu hợp pháp. Bạn có thể nghĩ CBDC giống như tiền giấy – đó là một đơn vị tính toán, một phương tiện thanh toán và một kho cất giữ giá trị.
Các loại tiền mã hoá thực sự như Bitcoin thì hoàn toàn khác. Chúng không được phát hành bởi chính phủ và không thực sự quan tâm đến biên giới quốc gia. Chúng không cần được cấp phép, không cần sự tin cậy và chống lại sự kiểm duyệt . Ngoài ra, không có thực thể tập trung nào kiểm soát mạng lưới tiền mã hóa. Không ai có thể đưa địa chỉ Bitcoin của bạn vào danh sách đen để gửi giao dịch đến một địa chỉ Bitcoin khác.
Vậy, đâu là thứ tốt hơn? Điều này còn phụ thuộc vào trường hợp sử dụng. Thực tế là việc Alice có thể gửi Bitcoin cho Bob mà không cần bất kỳ bên trung gian nào, hoặc không cần sự kiểm duyệt là một ý tưởng hay. Nhưng điều này cũng có những mặt trái. Điều gì sẽ xảy ra nếu một lượng lớn tiền bị đánh cắp? Chuyện gì sẽ xảy ra nếu Alice vô tình gửi tiền tiết kiệm đến nhầm địa chỉ?
Đôi khi, việc thực thể có quyền hoàn nguyên các giao dịch hoặc cho địa chỉ danh sách đen có thể đem lại nhiều lợi ích. Thêm nữa, nếu thế giới có thể tận dụng công nghệ mạng lưới phi tập trung giống như Bitcoin thì chúng ta sẽ có nhiều lựa chọn hơn.
Tổng kết
Tóm lại, chúng ta có thể xem tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương là tiền pháp định dưới dạng kỹ thuật số. Nhiều thành phần của CBDC là ứng dụng của công nghệ blockchain và điều này sẽ giúp CBDC được dùng để thanh toán kỹ thuật số dễ dàng hơn.
➟ Bạn vẫn còn câu hỏi về tài sản kỹ thuật số? Truy cập Ask Academy!