Kısa Özet
IDO, bir Merkeziyetsiz Borsada (DEX) düzenlenen bir kripto token arzıdır. Likidite havuzları (LP), satış sonrası likidite yaratmalarıyla IDO'larda önemli bir rol oynar. Tipik bir IDO'da kullanıcılar, token yaratma etkinliği sırasında yeni tokenlerden alabilmek için fonlarını borsada kilitler. Toplanan fonların bir kısmı, daha sonra projeye iade edilmeden önce yeni tokenle birlikte bir LP'ye eklenir.
IDO'lar, projelerin tokenlerini dağıtabilmesi için ucuz ve basit bir yol sunar. IDO'lar bir süredir kullanılmaktadır, fakat bu yöntem halen gelişmekte ve İlk Farm Arzı (IFO) gibi yeni modeller ortaya çıkmaktadır. Bu alanda yasal düzenlemelerin artması nedeniyle KYC kullanımında da bir artış görmemiz olasıdır.
Bir IDO'ya girmek istiyorsanız MetaMask gibi bir dijital cüzdana ve hem katılım göstermek hem de işlem ücretlerini ödemek için biraz kriptoya ihtiyacınız olacaktır. Proje hakkında mutlaka kendi araştırmanızı yapmalı ve yatırımınız için güvenilir bir DEX kullanmalısınız. Araştırmanızı yaparken IDO'nun mekanizmalarını, proje ekibini ve token ekonomisi incelemelisiniz. Token arzları yüksek risk içerdiğinden her zamanki gibi yalnızca kaybetmeyi göze alabileceğiniz bir tutarla yatırım yapmalısınız.
Giriş
Genellikle bir token arzı, kripto ekosistemindeki yatırımcılar için heyecan verici bir fırsattır. Bir tokeni lansman fiyatından satın alma şansı son derece karlı olabilir. Fakat bu, hikayenin yalnızca bir tarafıdır. 2017 yılında Ethereum'daki (ETH) ICO (İlk Coin Arzı) çılgınlığına baktığımızda tüm arzların olumlu geçmediğini söyleyebiliriz. Birçok dolandırıcılık ve havuz boşaltma (rug pull) yaşanmış, yatırımcılar büyük kayıplar vermiştir.
O zamandan bu yana kripto topluluğu İlk Borsa Arzı (IEO), İlk DEX Arzı (IDO) ve Menkul Kıymet Token Arzı (STO) gibi alternatif token arzı yöntemleri geliştirmiştir. Popüler bir seçenek haline gelen IDO'ların ICO'lardan farkı nedir ve yatırımcıların kullanması için daha mı güvenlidir?
Token arzı nedir?
IDO nasıl çalışır?
IDO'nun kuralları ve aşamaları, arzı düzenleyen DEX'e bağlıdır, fakat bazı yaygın yöntemler vardır:
1. Bir güvenlik denetimi sürecinin ardından projenin DEX üzerinde bir IDO gerçekleştirmesi kabul edilir. Proje, sabit bir fiyattan tokenleri sunar ve kullanıcılar da bu tokenler karşılığında fonları kilitler. Yatırımcılar, daha sonra gerçekleştirilen token yaratma etkinliği (TGE) sırasında tokenlerini alır.
2. Genellikle bir yatırımcı beyaz listesi vardır. Listeye katılmak için bazı pazarlama görevlerini yerine getirmeniz ya da yalnızca cüzdan adresinizi sunmanız gerekebilir.
4. TGE aşamasında tokenler kullanıcıya transfer edilir ve likidite havuzu alım satıma açılır.
IDO modelinin geleceği nedir?
Yukarıda bahsettiğimiz tipik bir IDO olsa da token arzları sürekli değişmektedir. Örneğin, popülerliği gitgide artan IFO (İlk Farm Arzı) modeli de ortaya çıkmıştır. Bunun geleneksel bir IDO olarak adlandırılıp adlandırılamayacağını söylemek zor olsa da IFO da aynı temel kavramlara dayanır: likidite havuzları ve merkeziyetsiz borsalar.
Daha sonra BNB-CAKE LP tokenleri yeni tokenler için kilitlenir ve CAKE'ler yakılırken BNB'leri proje alır. Alacağınız token sayısı, satışa kaç kişinin katıldığına bağlıdır ve stake ettiğiniz fazla fonlar size iade edilir. Daha küçük yatırımcıların IDO'dan adil bir pay almasını sağlamak için önlemler bile alınabilir. Aşağıda görebileceğiniz PancakeSwap IFO'sundaki Temel Satış (Basic Sale) ve Sınırsız Satış (Unlimited Sale) özellikleri buna örnek olarak verilebilir.

IDO'lar için olası bir diğer değişiklik de KYC (Müşterini Tanı) ve AML (Kara Para Aklamayı Engelleme) süreçlerinin zorunlu kılınmasıdır. Dünya genelinde finansal düzenleyiciler, DeFi ile yasal düzenlemeler açısından daha fazla ilgilenmeye başlamıştır. AML ve KYC artık merkezi borsalar için standarttır ve DEX'ler de gelecekte aynı kurallara tabi olabilir.
IDO'nun avantajları nelerdir?
Token arzları, yatırımcılar için zamanla daha adil ve güvenli hale gelmiştir. IDO'lar bunu destekleyecek bazı kendine has avantajlara sahiptir:
IDO'nun dezavantajları nelerdir?
IDO'nun güçlü olduğu bazı yönler aynı zamanda bazı zayıflıklarına da neden olur. Bu sorunlar en temelde IDO'nun merkeziyetsizlik ve anonimlik özelliklerinden kaynaklanır.
IDO, IEO ve ICO arasındaki farklar nelerdir?
IDO, IEO ve ICO'larda kullanılan yöntemler, elde edilen sonuç büyük oranda aynı olsa da aslında oldukça farklıdır. En belirgin farkların genel bir özeti şu şekildedir:
IDO | IEO | ICO | |
Güvenlik incelemesi süreçleri | Projenin güvenlik incelemesini DEX yapar | Projenin güvenlik incelemesini CEX yapar | Satışı projenin kendisi yürüttüğü için güvenlik incelemesi yoktur |
Fon toplama | Yatırımcıların fonlarını DEX idare eder | Yatırımcıların fonlarını CEX idare eder | Yatırımcıların fonlarını proje idare eder |
Akıllı sözleşmeler | Akıllı sözleşmeleri DEX yaratır ve yürütür | Akıllı sözleşmeleri CEX yaratır ve yürütür | Akıllı sözleşmeleri proje yaratır ve yürütür |
Token listeleme | Likidite havuzları DEX'te açılır | Borsa tokeni listeler | Projenin listelenecek bir borsa bulması gereklidir |
KYC/AML | Hayır | Evet | Hayır |
IDO'lara nereden ulaşabilirim?
Bir IDO'ya nasıl katılınır?

Şimdi, token oluşturma etkinliğine hazırlık için fonlarınızı nasıl kilitleyebileceğinize yönelik belirli talimatlar verilecektir. İşlem ücretlerini ödemeye yetecek kadar fonunuz olmasına dikkat etmelisiniz. Çoğu zaman, katılım dönemi sona erdikten sonra tokenler cüzdanınıza transfer edilir. Fakat bazı satışlar, yeni tokenlerinizi belirli bir süre boyunca kilitleyebilir ya da stake edebilir. Bir IDO'ya katılmadan önce ilgili bilgileri okuduğunuzdan emin olun.
Bir IDO'da güvende kalmak için ipuçları
Diğer yatırımlara benzer şekilde burada da basit ve pratik birkaç ipucuyla kendinizi mümkün olduğunca güvende alabilirsiniz:
Popüler IDO launchpad platformları
Son Söz
Kullanım kolaylığı, düşük maliyet ve erişilebilirliğin bir araya gelmesiyle IDO'lar kripto piyasasındaki birçok yeni proje için standart bir fon toplama yöntemi haline gelmiştir. Aslında, token arzları kendi başına bir sektör olmuştur. Özetlemek gerekirse, bir proje yerine bir Merkeziyetsiz Likidite Borsası üzerinden satışa katılmanız genellikle daha güvenlidir. Fakat IDO'larda başarılı olmanın büyük bir kısmı doğru projeyi seçmeye dayanır. Bunun için de kripto dünyasındaki en iyi yöntem standart derinlemesine araştırmadır.