Tóm lược
Giao dịch spot (giao ngay) liên quan đến việc mua hoặc bán trực tiếp các công cụ tài chính và tài sản như tiền mã hoá, ngoại hối, cổ phiếu hoặc trái phiếu. Khi giao dịch, tài sản thường sẽ được chuyển đi ngay lập tức. Giao dịch giao ngay được thực hiện qua 2 phương thức chính: qua sàn giao dịch hoặc mua bán tại quầy (trực tiếp giữa các nhà giao dịch). Khi giao dịch trên thị trường giao ngay, bạn chỉ có thể sử dụng tài sản mà bạn sở hữu - tức là không có đòn bẩy hoặc ký quỹ.
Sàn giao dịch cung cấp dịch vụ giao dịch giao ngay quản lý việc tuân thủ quy định, bảo mật, lưu ký và các yếu tố khác để giúp giao dịch dễ dàng hơn. Đổi lại, các sàn này sẽ thu phí giao dịch từ người dùng. Các sàn giao dịch phi tập trung cung cấp một dịch vụ tương tự, nhưng thông qua các hợp đồng thông minh blockchain.
Giới thiệu
Giao dịch giao ngay là một phương thức đầu tư và giao dịch đơn giản. Giao dịch giao ngay rất phổ biến với những người mới tham gia đầu tư vào tiền mã hoá, ví dụ như việc mua BNB theo giá thị trường và sau đó HODL.
Thị trường giao ngay được taọ ra bởi nhiều loại tài sản khác nhau; bao gồm tiền mã hoá, cổ phiếu, hàng hóa, ngoại hối và trái phiếu. Về cơ bản, thị trường giao ngay không khó để hiểu hay tiếp cận, nếu không muốn nói là rất đơn giản. Một số thị trường giao ngay phổ biến mà bạn có thể biết là sàn NASDAQ hoặc NYSE (Sở giao dịch chứng khoán New York).
Thị trường giao ngay là gì?
Thị trường giao ngay là thị trường tài chính mở với tất cả mọi người. Ở đây, tài sản được giao dịch ngay lập tức. Nhà giao dịch mua tài sản bằng tiền pháp định hoặc một phương tiện trao đổi nào khác từ người bán. Việc giao tài sản thường diễn ra ngay lập tức, nhưng điều này còn phụ thuộc vào những gì đang được giao dịch.
Đôi khi, thị trường này còn có tên gọi khác là thị trường tiền mặt, vì các nhà giao dịch sẽ thực hiện thanh toán trước. Thị trường giao ngay có nhiều dạng khác nhau. Các bên thứ ba, được gọi là sàn giao dịch, thường tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch. Bạn cũng có thể giao dịch trực tiếp với những người khác trong các giao dịch mua bán tại quầy (OTC). Chúng ta sẽ xem xét những điều này sau.
Giao dịch giao ngay là gì?
Các nhà giao dịch giao ngay cố gắng tạo ra lợi nhuận trên thị trường bằng cách mua tài sản và hy vọng chúng sẽ tăng giá trị. Sau đó, họ có thể bán tài sản của mình trên thị trường giao ngay để kiếm lời khi giá tăng. Nhà giao dịch giao ngay cũng có thể thực hiện bán khống (short) trên thị trường. Quá trình này liên quan đến việc bán tài sản tài chính và mua lại với số lượng nhiều hơn khi giá giảm.
Giá thị trường của tài sản ở thời điểm hiện tại được gọi là giá giao ngay. Với một lệnh thị trường (lệnh market) trên sàn giao dịch, bạn có thể mua hoặc bán các tài sản mình nắm giữ ngay lập tức với mức giá giao ngay tốt nhất hiện có. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng giá thị trường sẽ không thay đổi trong khi lệnh của bạn được thực hiện. Cũng có thể không có đủ khối lượng để đáp ứng toàn bộ lệnh của bạn ở mức giá bạn muốn. Ví dụ: Nếu lệnh của bạn là mua 10 ETH tại giá giao ngay, nhưng chỉ có 3 ETH được cung cấp, bạn sẽ phải mua số ETH còn lại từ lệnh của mình với một mức giá khác.
Giá giao ngay cập nhật theo thời gian thực và có thể thay đổi khi khớp lệnh. Giao dịch giao ngay tại là một kiểu giao ngay khác. Bạn có thể mua hoặc bán trực tiếp tiền mã hoá với số lượng và giá xác định từ một nhà giao dịch khác mà không cần sử dụng sổ lệnh.
Tùy thuộc vào loại tài sản, nhưng việc giao nhận tiền mã hóa thường diễn ra ngay lập tức hoặc trong vòng T + 2 ngày. T + 2 có nghĩa là ngày giao dịch cộng với hai ngày làm việc. Theo truyền thống, cổ phiếu công ty và cổ phần thông thường (equities) thường yêu cầu việc chuyển nhượng các chứng chỉ vật lý. Thị trường ngoại hối trước đây cũng giao dịch bằng cách chuyển tiền mặt, chuyển khoản hoặc tiền gửi. Giờ đây với hệ thống số hóa, việc giao nhận diễn ra gần như ngay lập tức. Tuy nhiên, thị trường tiền mã hoá hoạt động 24/7 cho phép thực hiện các giao dịch ngay tức thì. Tuy nhiên, giao dịch ngang hàng hoặc OTC có thể mất nhiều thời gian hơn để giao nhận.
Giao dịch tại sàn và giao dịch tại quầy (OTC)
Giao dịch giao ngay không chỉ diễn ra ở một nơi duy nhất. Trong khi hầu hết các cá nhân sẽ thực hiện giao dịch giao ngay trên các sàn giao dịch, bạn cũng có thể trực tiếp giao dịch với những người khác mà không cần bên thứ ba. Như đã đề cập, những giao dịch mua bán này được gọi là giao dịch mua bán tại quầy (over-the-counter hoặc viết tắt là OTC). Mỗi thị trường giao ngay có những điểm khác biệt riêng.
Sàn giao dịch tập trung (CEX)
Về cơ bản, có hai hình thức sàn giao dịch: tập trung và phi tập trung. Sàn giao dịch tập trung quản lý việc mua bán tài sản như tiền mã hoá, ngoại hối, và hàng hóa. Sàn giao dịch đóng vai trò trung gian giữa những người tham gia thị trường, như một người giám sát tài sản được giao dịch. Để sử dụng sàn giao dịch tập trung, bạn phải nạp tiền pháp định hoặc tiền mã hoá mà bạn muốn giao dịch vào tài khoản của mình.
Một sàn giao dịch hoạt động nghiêm túc cần đảm bảo các giao dịch được diễn ra suôn sẻ. Trách nhiệm này bao gồm tuân thủ quy định, KYC (Xác minh danh tính khách hàng), định giá hợp lý, bảo mật và bảo vệ khách hàng. Đổi lại, sàn giao dịch thu phí từ giao dịch của người dùng, phí niêm yết và các phí giao dịch khác. Vì hoạt động như vâỵ nên sàn giao dịch có thể thu được lợi nhuận khi thị trường bò (tăng lên) hoặc gấu (đi xuống), miễn là họ có đủ người dùng và khối lượng giao dịch.
Sàn phi tập trung (DEX)
Ngoài ra, còn có sàn phi tập trung (DEX) là một loại hình khác và là đặc trưng của tiền mã hoá. DEX cung cấp nhiều dịch vụ cơ bản giống như một sàn giao dịch tập trung. Tuy nhiên, các DEX khớp lệnh mua và bán thông qua việc sử dụng công nghệ blockchain. Trong hầu hết các trường hợp, người dùng DEX không cần tạo tài khoản và có thể giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần chuyển tài sản sang DEX.
Giao dịch diễn ra trực tiếp từ ví của người giao dịch và thông qua các hợp đồng thông minh. Đây là những đoạn code tự thực thi trên một blockchain. Nhiều người dùng thích trải nghiệm của DEX vì nó cung cấp nhiều quyền riêng tư và tự do hơn so với một sàn giao dịch tiêu chuẩn. Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với một sự đánh đổi. Ví dụ: việc thiếu KYC và hỗ trợ khách hàng có thể là một vấn đề nếu bạn vô tình gặp sự cố ..
Một số DEX sử dụng mô hình sổ lệnh, chẳng hạn như Binance DEX. Một mô hình mới đang phổ biến gần đây hơn là mô hình Nhà tạo lập thị trường tự động (AMM), tiêu biểu phải kể đến Pancake Swap và Uniswap. AMM cũng sử dụng hợp đồng thông minh nhưng thực hiện một mô hình khác để xác định giá. Người mua sử dụng tiền trong một bể thanh khoản để hoán đổi các token của họ. Các nhà cung cấp thanh khoản cung cấp tiền cho bể sẽ kiếm được lợi nhuận từ phí giao dịch mà bất kỳ ai sử dụng bể.
Giao dịch OTC
Giao dịch OTC (Over-the-counter) còn được gọi là giao dịch mua bán tại quầy, hoặc đôi khi được gọi là giao dịch ngoài sàn. Tài sản tài chính và chứng khoán được giao dịch trực tiếp giữa các nhà môi giới, nhà giao dịch và các đại lý. Giao dịch giao ngay trên thị trường OTC sử dụng nhiều phương thức giao tiếp để tổ chức giao dịch, bao gồm cả điện thoại và tin nhắn ngay lập tức.
Vì không cần sử dụng sổ lệnh, giao dịch OTC có một số lợi thế. Nếu bạn đang giao dịch một tài sản có tính thanh khoản thấp, chẳng hạn như các đồng tiền có vốn hóa nhỏ, một lệnh lớn có thể gây ra trượt giá. Sàn giao dịch thường không thể thực hiện đầy đủ lệnh với mức giá bạn mong muốn, vì vậy bạn phải đặt giá cao hơn để hoàn thành lệnh. Vì lý do này, các giao dịch OTC lớn thường cho giá tốt hơn.
Lưu ý, ngay cả các tài sản thanh khoản tốt như BTC cũng có thể bị trượt giá khi các lệnh quá lớn. Vì vậy, sử dụng OTC để giao dịch BTC số lượng lớn cũng có thể mang lại lợi ích.
Sự khác biệt giữa thị trường giao ngay và thị trường kỳ hạn là gì?
Như đã đề cập, thị trường giao ngay thực hiện giao dịch ngay lập tức, việc giao hàng cũng diễn ra tức thì. Trái lại, thị trường kỳ hạn (futures) giao dịch bằng hợp đồng với điều khoản thanh toán vào một ngày trong tương lai. Người mua và người bán đồng ý giao dịch một lượng hàng hóa nhất định với một mức giá cụ thể trong tương lai. Khi hợp đồng đáo hạn vào ngày thanh toán, người mua và người bán thường thanh toán bằng tiền mặt hơn là giao tài sản.
Để biết thêm về hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn, hãy đọc bài viết Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai.
Sự khác nhau giữa giao dịch giao ngay và giao dịch hợp đồng tương lai là gì?
Giao dịch ký quỹ (Margin trading) có sẵn trong một số thị trường giao ngay, nhưng nó không giống như giao dịch giao ngay. Như chúng ta đã đề cập trước đó, giao dịch giao ngay yêu cầu bạn mua đầy đủ tài sản và nhận hàng ngay lập tức. Ngược lại, giao dịch ký quỹ cho phép bạn vay tiền với lãi suất từ bên thứ ba, điều này cho phép bạn tham gia vào các vị thế lớn hơn. Do đó, việc đi vay mang lại cho nhà giao dịch ký quỹ tiềm năng thu được nhiều lợi nhuận đáng kể hơn. Tuy nhiên, nó cũng làm tăng khả năng thua lỗ. Vì vậy, bạn nên cẩn thận để không bị mất tất cả số tiền đầu tư ban đầu của mình.
Làm thế nào để giao dịch giao ngay trên Binance
Việc sử dụng giao dịch giao ngay trên Binance rất đơn giản nếu bạn đã đăng ký tài khoản Binance. Hãy cùng xem qua chế độ giao dịch của Binance và khám phá cách thực hiện giao dịch giao ngay. Bạn có thể tìm thấy nền tảng giao dịch Spot bằng cách di chuột qua [Trade] và nhấp vào [Spot] trên trang chủ Binance.
Bây giờ bạn sẽ thấy chế độ xem giao dịch, trong đó có một số phần khác nhau.
1. Ở trên cùng, bạn có thể thấy cặp giao dịch tiền mã hóa và các thông tin thị trường khác, chẳng hạn như khối lượng và thay đổi giá hàng ngày.
3. Sổ lệnh liệt kê tất cả các lệnh mua và bán đang mở của một tài sản và chúng được sắp xếp theo giá. Các lệnh màu xanh lá cây là lệnh mua và lệnh màu đỏ là lệnh bán. Khi bạn thực hiện một lệnh thị trường để mua một tài sản, bạn sẽ nhận được mức giá thấp nhất được đưa ra. Nếu lệnh của bạn vẫn cần thêm khối lượng để lấp đầy, lệnh sẽ chuyển lên mức giá chào bán (ask price) thấp nhất tiếp theo.
3. 2. Tại đây, bạn sẽ thấy chế độ xem biểu đồ với dữ liệu giá lịch sử có thể tùy chỉnh. Được tích hợp sẵn trong cửa sổ là TradingView, giao diện cung cấp cho bạn nhiều công cụ phân tích kỹ thuật khác nhau để sử dụng.
4. Ở góc trên cùng bên phải, bạn có thể tìm kiếm các cặp giao dịch khác nhau. Tại đây, bạn có thể chọn cặp tiền mã hóa mà bạn muốn giao dịch trên thị trường giao ngay và cũng có thể đánh dấu các cặp yêu thích của mình bằng cách nhấp vào các ngôi sao nhỏ. Lưu ý, bạn không nhất thiết phải mua tiền mã hóa bằng tiền pháp định. Nếu bạn tình cờ có các loại tiền mã hóa khác, bạn cũng có thể đổi chúng lấy các đồng tiền và token khác trên thị trường giao ngay.
4. Phần này là nơi bạn sẽ tạo các lệnh mua hoặc bán. Nó nằm trong phần [Spot]. Bên dưới, bạn có thể chọn giữa các lệnh [Limit], [Market] và [Stop-limit].
Lấy ví dụ về giao dịch giao ngay đơn giản nhất mà bạn có thể thực hiện: lệnh thị trường (lệnh market). Giả sử, bạn có 1.000 đô-la (BUSD) và muốn dùng số tiền này để mua một số bitcoin (BTC). Để làm điều này, tất cả những gì bạn cần làm là nhập 1.000 vào trường [Total] và nhấp vào [Buy BTC]. Sàn giao dịch sẽ giao BUSD ngay lập tức cho người bán và bạn sẽ nhận được BTC trị giá 1.000 đô-la (BUSD).
Ưu điểm và nhược điểm của thị trường giao ngay
Mỗi loại giao dịch và chiến lược đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng của nó. Hiểu được những điều này sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro và tự tin giao dịch hơn. Giao dịch giao ngay tương đối đơn giản và dễ dùng, nhưng nó vẫn có những điểm mạnh và điểm yếu.
Ưu điểm của thị trường giao ngay
1. Giá cả minh bạch và chỉ dựa vào cung cầu trên thị trường. Khía cạnh này trái ngược với thị trường tương lai thường chứa nhiều giá tham chiếu. Ví dụ: giá tham chiếu trong thị trường tương lai Binance được lấy từ các thông tin khác, bao gồm tỷ lệ tài trợ, chỉ số giá và Cơ sở Trung bình động (MA). Ở một số thị trường truyền thống, giá tham chiếu cũng có thể bị ảnh hưởng bởi lãi suất.
2. Rất dễ dùng giao dịch giao ngay, bởi quy tắc, lợi thế và rủi ro của nó tương đối đơn giản. Khi bạn đầu tư 500 đô-la vào BNB trên thị trường giao ngay, bạn có thể dễ dàng tính toán rủi ro của mình dựa trên giá bạn đã mua và mức giá hiện tại.
3. Bạn có thể "thiết lập và quên đi". Không giống như giao dịch phái sinh hay giao dịch ký quỹ, với giao dịch giao ngay, bạn không cần phải lo lắng về việc bị thanh lý hoặc nhận được một yêu cầu ký quỹ. Bạn có thể tham gia hoặc thoát khỏi giao dịch bất cứ khi nào bạn muốn. Bạn cũng không cần phải liên tục kiểm tra khoản đầu tư của mình, trừ khi bạn muốn thực hiện các giao dịch ngắn hạn.
Nhược điểm của thị trường giao ngay
1. Không phải tài sản hay mặt hàng nào cũng dễ nắm giữ trên thị trường giao ngay. Hàng hóa có lẽ là ví dụ điển hình nhất. Nếu bạn mua dầu thô tại chỗ, thực tế, bạn sẽ phải thực sự mua dầu và lưu trữ nó. Với tiền mã hoá, việc nắm giữ token và tiền mã hoá mang lại cho bạn trách nhiệm phải giữ chúng an toàn và bảo mật. Bằng cách giao dịch các sản phẩm phái sinh hợp đồng tương lai, bạn vẫn có thể giao dịch những tài sản này mà không cần thanh toán bằng tiền mặt.
2. Với một số tài sản, cá nhân và công ty, sự ổn định mang ý nghĩa lớn. Ví dụ, một công ty muốn hoạt động ở nước ngoài cần tiếp cận với ngoại tệ trên thị trường ngoại hối. Nếu họ dựa vào thị trường giao ngay, việc lập kế hoạch chi tiêu và thu nhập sẽ rất không ổn định.
3. Lợi nhuận tiềm năng trong giao dịch giao ngay ít hơn nhiều so với giao dịch hợp đồng tương lai hoặc giao dịch ký quỹ. Với các phương thức trên, bạn có thể tận dụng cùng một lượng vốn để giao dịch các vị thế lớn hơn.
Tổng kết
Giao dịch giao ngay trong thị trường giao ngay là một trong những cách phổ biến nhất để mọi người bắt đầu giao dịch. Mặc dù giao ngay khá đơn giản, nhưng việc hiểu rõ ưu điểm, nhược điểm và các chiến lược tiềm năng phù hợp với thị trường này sẽ giúp bạn tư hiệu quả. Ngoài những kiến thức cơ bản, bạn nên tìm hiểu thêm về phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản và phân tích tâm lý thị trường để có được lợi thế.