Κύρια σημεία αναφοράς
Τα DEX δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να πραγματοποιούν συναλλαγές με κρυπτονομίσματα απευθείας από τα πορτοφόλια τους, διατηρώντας τον πλήρη έλεγχο των περιουσιακών τους στοιχείων.
Τα AMM, όπως το Uniswap, αντικαθιστούν τα κλασικά βιβλία εντολών με pool ρευστότητας. Αυτό το σύστημα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να πραγματοποιούν άμεσα συναλλαγές χωρίς να χρειάζεται να αντιστοιχούν αγοραστές και πωλητές, με αποτέλεσμα οι αποκεντρωμένες συναλλαγές να γίνονται αποτελεσματικότερες και πιο προσιτές.
Μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολο να κατανοηθούν τα αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια, ειδικά από αρχάριους. Πρέπει να διαχειρίζεστε το πορτοφόλι σας, να διατηρείτε τη φράση κλειδί ασφαλή και να κατανοείτε πώς λειτουργούν οι προμήθειες Gas και τα blockchain.
Εισαγωγή
Από τις πρώτες ημέρες του Bitcoin, τα ανταλλακτήρια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντιστοίχιση των αγοραστών κρυπτονομισμάτων με τους πωλητές. Χωρίς αυτά τα ανταλλακτήρια που προσελκύουν μια παγκόσμια βάση χρηστών, θα είχαμε πολύ λιγότερη ρευστότητα και δεν θα υπήρχε τρόπος να συμφωνήσουμε στην τιμή των περιουσιακών στοιχείων.
Κατά κανόνα, οι κεντρικοί φορείς κυριαρχούσαν σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, με την ταχέως εξελισσόμενη λίστα των διαθέσιμων τεχνολογιών, έχει προκύψει ένας αυξανόμενος αριθμός εργαλείων για αποκεντρωμένες συναλλαγές.
Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τα αποκεντρωμένα χρηματιστήρια (decentralized exchange, ή DEX), δηλαδή τους χώρους συναλλαγών στους οποίους δεν απαιτούνται μεσάζοντες.
Τι είναι ένα αποκεντρωμένο ανταλλακτήριο (DEX);
Ένα αποκεντρωμένο ανταλλακτήριο (DEX) είναι μια πλατφόρμα συναλλαγών κρυπτονομισμάτων, όπου μπορείτε να πραγματοποιείτε συναλλαγές ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων απευθείας με άλλους, χωρίς την ανάγκη διαμεσολαβητή. Θεωρητικά, οποιαδήποτε ανταλλαγή peer-to-peer θα μπορούσε να είναι μια αποκεντρωμένη συναλλαγή. Αλλά σε αυτό το άρθρο, ασχολούμαστε πρωτίστως με μια πλατφόρμα η οποία μιμείται τις λειτουργίες των κεντρικών ανταλλακτηρίων.
Σε αντίθεση με τα κεντρικά ανταλλακτήρια, τα DEX σάς δίνουν τη δυνατότητα να έχετε τον πλήρη έλεγχο των κεφαλαίων σας. Υποστηρίζονται από έξυπνες συμβάσεις, οι οποίες εκτελούν αυτόματα συναλλαγές βάσει συγκεκριμένων συνθηκών.
Όταν χρησιμοποιείτε ένα κεντρικό ανταλλακτήριο, δείχνετε εμπιστοσύνη στην εν λόγω εταιρεία για τη διαχείριση των κρυπτονομισμάτων, όπως κάνει μια τράπεζα με τα χρήματά σας. Με τα DEX, κανείς δεν διακρατεί τα περιουσιακά σας στοιχεία για λογαριασμό σας. Αντιθέτως, αλληλεπιδράτε απευθείας με άλλους επενδυτές μέσω του δικτύου blockchain.
CEX και DEX
Πώς λειτουργεί ένα κεντρικό ανταλλακτήριο (CEX)
Στο τυπικό κεντρικό ανταλλακτήριο, καταθέτετε τα χρήματά σας – είτε σε Fiat (μέσω τραπεζικής μεταφοράς ή πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας) είτε σε κρυπτονόμισμα. Όταν κάνετε κατάθεση κρύπτο, παραδίδετε και τον έλεγχο. Όχι από άποψη χρηστικότητας, καθώς μπορείτε ακόμα να πραγματοποιείτε συναλλαγές, αλλά από τεχνική άποψη. Πρέπει να κάνετε ανάληψη των κεφαλαίων αν θέλετε να τα χρησιμοποιήσετε κάπου αλλού.
Δεν σας ανήκουν τα ιδιωτικά κλειδιά για τα κεφάλαια, πράγμα που σημαίνει ότι όταν κάνετε ανάληψη, ζητάτε από το ανταλλακτήριο να υπογράψει μια συναλλαγή εκ μέρους σας. Όταν πραγματοποιείτε συναλλαγές σε ένα CEX, οι συναλλαγές δεν πραγματοποιούνται εντός αλυσίδας. Αντί γι' αυτό, το ανταλλακτήριο διαθέτει τα υπόλοιπα στους χρήστες στη δική του βάση δεδομένων.
Η γενική ροή εργασιών είναι εξαιρετικά απλουστευμένη σε ένα CEX, επειδή οι συναλλαγές δεν χρειάζεται να βασίζονται σε επιβεβαιώσεις blockchain και όλα πραγματοποιούνται στο σύστημα μίας και μόνο οντότητας. Η αγορά και η πώληση κρυπτονομισμάτων είναι ευκολότερη και έχετε στη διάθεσή σας περισσότερα προϊόντα και εργαλεία.
Αυτό έχει ως κόστος την ανεξαρτησία: πρέπει να εμπιστευτείτε στο ανταλλακτήριο τα χρήματά σας. Ως αποτέλεσμα, εκτίθεστε σε κάποιο κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Τι γίνεται αν η ομάδα διαφύγει με τα BTC που έχετε κερδίσει με κόπο; Τι γίνεται αν ένας χάκερ παραλύσει το σύστημα και κλέψει τα κεφάλαια;
Για πολλούς χρήστες, αυτό είναι ένα αποδεκτό επίπεδο κινδύνου. Ιδίως αν συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αξιόπιστα ανταλλακτήρια με ισχυρή πορεία και μέτρα προφύλαξης που μετριάζουν τις παραβιάσεις δεδομένων και αποτρέπουν το οικονομικό έγκλημα.
Πώς λειτουργεί ένα αποκεντρωμένο ανταλλακτήριο (DEX)
Τα DEX είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα κεντρικά ανταλλακτήρια κατά κάποιο τρόπο, αλλά παράλληλα έχουν και σημαντικές διαφορές. Ας λάβουμε πρώτα υπόψη ότι υπάρχουν μερικοί διαφορετικοί τύποι αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων τα οποία είναι διαθέσιμα στους χρήστες. Το κοινό μοτίβο μεταξύ τους είναι ότι οι εντολές εκτελούνται στην αλυσίδα (με έξυπνες συμβάσεις) και ότι οι χρήστες δεν θυσιάζουν τη θεματοφύλαξη των κεφαλαίων τους σε κανένα χρονικό σημείο.
Έχει γίνει κάποια πρόοδος σε cross-chain DEX, αλλά τα δημοφιλέστερα περιστρέφονται γύρω από περιουσιακά στοιχεία σε ένα μόνο blockchain (όπως το Ethereum ή την BNB Chain).
Βιβλία εντολών στην αλυσίδα
Σε κάποια αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια, τα πάντα γίνονται στην αλυσίδα (θα μιλήσουμε για υβριδικές προσεγγίσεις σύντομα). Κάθε εντολή (καθώς και τροποποίηση και ακύρωση) καταγράφεται στο blockchain. Αυτή είναι αναμφισβήτητα η πιο διαφανής προσέγγιση, καθώς δεν εμπιστεύεστε κάποιο τρίτο μέρος να αναμεταδώσει τις εντολές σε εσάς και δεν υπάρχει τρόπος να τις μπερδέψετε.
Δυστυχώς, είναι και η λιγότερο πρακτική. Εφόσον ζητάτε από κάθε κόμβο στο δίκτυο να καταγράψει την εντολή για πάντα, καταλήγετε να πληρώσετε μια προμήθεια. Πρέπει να περιμένετε έως ότου ένας εξορύκτης προσθέσει το μήνυμά σας στο blockchain, το οποίο σημαίνει ότι η εμπειρία μπορεί να είναι και δυσάρεστη.
Βιβλία εντολών εκτός αλυσίδας
Τα βιβλία εντολών DEX εκτός αλυσίδας χρησιμοποιούνταν συχνότερα κατά τις πρώτες ημέρες της DeFi, αλλά έκτοτε έχουν αντικατασταθεί από άλλες εναλλακτικές λύσεις. Θα μπορούσαν ακόμα να θεωρηθούν αποκεντρωμένα από ορισμένες απόψεις, αλλά αντί να δημοσιεύεται κάθε εντολή στο blockchain, φιλοξενείται κάπου αλλού.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να έχετε μια συγκεντρωτική οντότητα πλήρως υπεύθυνη για το βιβλίο εντολών, γεγονός που τα κάνει "λιγότερο αποκεντρωμένα" από τους άλλους τύπους DEX. Αυτό το μοντέλο έφερε επίσης ορισμένους κινδύνους. Αν η αρμόδια οντότητα ήταν κακόβουλη, θα μπορούσε να χειραγωγήσει τις αγορές σε κάποιο βαθμό (π.χ. με προπορευόμενο επενδυτή (frontrunning) ή παραποίηση εντολών).
Αυτοματοποιημένοι ειδικοί διαπραγματευτές (Automated Market Maker ή AMM)
Το μοντέλο αυτοματοποιημένου ειδικού διαπραγματευτή (AMM) δεν ακολουθεί την ιδέα του βιβλίου εντολών. Δεν απαιτεί ειδικούς διαπραγματευτές ή λήπτες, αλλά μόνο χρήστες, θεωρία παιγνίων και λίγη μαύρη μαγεία.
Αυτή είναι η δημοφιλέστερη επιλογή στον κόσμο του DEX αυτή τη στιγμή. Αντί για βιβλίο εντολών, οι AMM χρησιμοποιούν κάτι που ονομάζεται pool ρευστότητας. Αυτά τα pool δημιουργούνται όταν οι χρήστες καταθέτουν τα κρυπτονομίσματά τους σε ένα κοινόχρηστο pool και οι συναλλαγές πραγματοποιούνται με βάση έναν τύπο που καθορίζει την τιμή. Ποιο είναι το πλεονέκτημα; Μπορείτε να πραγματοποιείτε συναλλαγές ανά πάσα στιγμή, χωρίς να περιμένετε να έρθει κάποιος αγοραστής ή πωλητής για να αντιστοιχίσει την εντολή σας.
Για παράδειγμα, το Uniswap, ένας από τους γνωστότερους ΑΜΜ, χρησιμοποιεί έναν τύπο συνεχούς προϊόντος (x * y = k) για τον προσδιορισμό των τιμών. Οι πάροχοι ρευστότητας κερδίζουν προμήθειες συνεισφέροντας σε αυτά τα pool, τα οποία διατηρούν το σύστημα σε λειτουργία.
Οι ιδιαιτερότητες των ΑΜΜ εξαρτώνται από την εφαρμογή. Γενικά, συνδυάζουν μια σειρά από έξυπνες συμβάσεις και προσφέρουν εύστοχα κίνητρα για να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των χρηστών.
Τα διαθέσιμα DEX που βασίζονται σε AMM σήμερα τείνουν να είναι σχετικά εύχρηστα, ενσωματώνοντας πορτοφόλια όπως το MetaMask ή το Trust Wallet. Όπως και με άλλες μορφές των DEX, ωστόσο, πρέπει να πραγματοποιηθεί μια συναλλαγή στην αλυσίδα για να γίνει διακανονισμός των συναλλαγών.
Δημοφιλή DEX
Έχοντας αναλύσει τους τρόπους λειτουργίας των DEX, ας επισημάνουμε μερικούς από τους σημαντικότερους παράγοντες:
Uniswap: Το Uniswap είναι ένας δημοφιλής AMM που κάνει τις συναλλαγές εύκολες και αποκεντρωμένες. Το μοντέλο pool ρευστότητας, η δυνατότητα υποστήριξης πολλαπλών αλυσίδων και η ευκολία χρήσης το έχουν κάνει ένα από τα δημοφιλέστερα DEX.
SushiSwap: Ξεκινώντας ως fork του Uniswap, το SushiSwap επέκτεινε το αρχικό μοντέλο προσθέτοντας επιπλέον χαρακτηριστικά, όπως Token διακυβέρνησης και ανταμοιβές εξόρυξης ρευστότητας, προσελκύοντας τους χρήστες με τα μοναδικά κίνητρά του.
PancakeSwap: Έχοντας αναπτυχθεί στην BNB Smart Chain (BSC), το PancakeSwap είναι γνωστό για τις χαμηλές προμήθειές του συγκριτικά με τα DEX που βασίζονται στο Ethereum, γεγονός που το κάνει δημοφιλή επιλογή για όλους τους τύπους χρηστών.
Πλεονεκτήματα χρήσης ενός αποκεντρωμένου ανταλλακτηρίου (DEX)
Τα DEX προσφέρουν ορισμένα ενδιαφέροντα πλεονεκτήματα συγκριτικά με τα κεντρικά ανταλλακτήρια:
Αυτο-προστασία: Μπορείτε να συνδεθείτε και να πραγματοποιείτε συναλλαγές απευθείας από το πορτοφόλι σας, έχοντας πλήρη έλεγχο των κεφαλαίων σας. Δεν χρειάζεται να εμπιστεύεστε σε κάποιον άλλον τη διαχείριση των κεφαλαίων σας.
Παγκόσμια πρόσβαση: Οποιοσδήποτε διαθέτει πορτοφόλι κρυπτονομισμάτων και σύνδεση στο διαδίκτυο, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα DEX.
Μη καταχωρισμένα Token: Τα Token που δεν έχουν καταχωριστεί σε κεντρικά ανταλλακτήρια μπορούν να χρησιμοποιούνται σε συναλλαγές στα DEX, εφόσον υπάρχει αρκετή προσφορά και ζήτηση.
Διαφάνεια: Κάθε συναλλαγή και ενέργεια καταγράφεται στο blockchain, πράγμα που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε μπορεί να επαληθεύσει τις συναλλαγές. Αυτό δημιουργεί υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης.
Προκλήσεις και κίνδυνοι της χρήσης ενός DEX
Όπως συμβαίνει συνήθως, τα DEX δεν είναι τέλεια. Ακολουθούν ορισμένα πράγματα που πρέπει να λάβετε υπόψη:
Κίνδυνοι έξυπνων συμβάσεων: Τα DEX βασίζονται σε έξυπνες συμβάσεις, οι οποίες λειτουργούν σωστά ανάλογα με τον κώδικα στον οποίο έχουν συνταχθεί. Αν υπάρχει κάποιο σφάλμα ή ελάττωμα, μπορεί να το εκμεταλλευτούν οι χάκερ, με αποτέλεσμα να προκύψουν ενδεχομένως σημαντικές ζημίες.
Ζητήματα ρευστότητας: Τα μικρότερα DEX μπορεί να μην διαθέτουν αρκετή ρευστότητα, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να δυσκολευτείτε να βρείτε αγοραστή ή πωλητή για τη συναλλαγή σας. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ολίσθηση, όπου η τιμή που πληρώνετε είναι υψηλότερη από την αναμενόμενη.
Εμπειρία χρήστη: Τα DEX μπορεί να είναι περίπλοκα για τους αρχάριους. Πρέπει να διαχειρίζεστε το δικό σας πορτοφόλι κρυπτονομισμάτων, να διατηρείτε ασφαλή τη φράση κλειδί, να κατανοείτε τις προμήθειες Gas και να ξέρετε πώς λειτουργούν οι συναλλαγές στο blockchain. Δεν είναι τόσο απλό όσο η σύνδεση σε έναν λογαριασμό όπως σε ένα κεντρικό ανταλλακτήριο.
Προπόρευση (Frontrunning): Σε ένα DEX, όταν υποβάλλετε μια συναλλαγή, οι άλλοι μπορούν να τη βλέπουν πριν τη διεκπεραίωση. Αν κάποιος με ταχύτερες προμήθειες συναλλαγής σας προσπεράσει, μπορεί να αρπάξει τη συναλλαγή σας σε καλύτερη τιμή.
Προμήθειες: Ανάλογα με το blockchain που χρησιμοποιείτε, οι προμήθειες μπορεί να είναι σχετικά υψηλές, ιδίως όταν το δίκτυο είναι υπερφορτωμένο.
Ποιο είναι το μέλλον των DEX;
Με τις εξελίξεις στις λύσεις κλιμάκωσης επιπέδου 2 (όπως τα rollup και τις πλευρικές αλυσίδες), θα δούμε πιθανότατα ταχύτερες και φθηνότερες συναλλαγές.
Επιπλέον, η διακυβέρνηση μέσω αυτόνομων αποκεντρωμένων οργανισμών (DAO) κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Πολλά DEX καθιερώνουν Token διακυβέρνησης που επιτρέπουν στους χρήστες να ψηφίζουν για σημαντικές αποφάσεις. Αυτό δίνει στην κοινότητα μεγαλύτερο έλεγχο του μέλλοντος της πλατφόρμας.
Ένας άλλος συναρπαστικός τομέας είναι οι συναλλαγές cross-chain, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να πραγματοποιούν συναλλαγές περιουσιακών στοιχείων σε διαφορετικά blockchain. Παρόλο που αυτό είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, αλλάζει τα δεδομένα προκειμένου να γίνουν τα DEX πιο ευέλικτα και εύχρηστα.
Συμπεράσματα
Τα DEX αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις συναλλαγές κρυπτονομισμάτων. Καταργώντας τους μεσάζοντες, δίνοντας στους χρήστες τον έλεγχο των περιουσιακών τους στοιχείων και ανοίγοντας την παγκόσμια πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, προσφέρουν μια συναρπαστική εναλλακτική λύση έναντι των κεντρικών ανταλλακτηρίων.
Παρόλο που υπάρχουν ακόμη προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, το μέλλον φαίνεται λαμπρό. Καθώς όλο και περισσότεροι χρήστες χρησιμοποιούν την αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (DeFi), τα DEX θα παίξουν πιθανότατα μεγαλύτερο ρόλο στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιούμε συναλλαγές και διαχειριζόμαστε τα ψηφιακά μας περιουσιακά στοιχεία.
Αν σας ενδιαφέρουν οι αποκεντρωμένες συναλλαγές, αξίζει να ασχοληθείτε με ένα DEX. Απλώς φροντίστε να κάνετε την έρευνά σας, να διατηρείτε τα ιδιωτικά σας κλειδιά ασφαλή και να έχετε επίγνωση των κινδύνων.
Για περαιτέρω ανάγνωση
Αποποίηση ευθυνών: Αυτό το περιεχόμενο παρουσιάζεται σε εσάς "ως έχει" μόνο για γενική ενημέρωση και εκπαιδευτικούς σκοπούς, χωρίς καμία δήλωση ή εγγύηση οποιουδήποτε είδους. Δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως οικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή, ούτε σκοπεύει να προτείνει την αγορά οποιουδήποτε συγκεκριμένου προϊόντος ή υπηρεσίας. Θα πρέπει να αναζητήσετε μόνοι σας συμβουλές από κατάλληλους επαγγελματίες συμβούλους. Όταν το άρθρο αποτελεί συνεισφορά τρίτου, λάβετε υπόψη ότι οι απόψεις που εκφράζονται ανήκουν στον τρίτο συνεισφέροντα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ακαδημίας Binance. Διαβάστε την πλήρη δήλωση αποποίησης ευθυνών εδώ για περισσότερες λεπτομέρειες. Οι τιμές των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων ενδέχεται να είναι ασταθείς. Η αξία της επένδυσής σας μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί, ενώ είναι επίσης πιθανό να μην σας επιστραφεί το ποσό που επενδύσατε. Έχετε την αποκλειστική ευθύνη για τις αποφάσεις σχετικά με τις επενδύσεις σας και η Ακαδημία Binance δεν φέρει καμία ευθύνη για οποιαδήποτε ενδεχόμενη ζημία προκύψει. Αυτό το υλικό δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως οικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στους Όρους χρήσης και στην Προειδοποίηση κινδύνου.