TL;DR
Πιθανότατα γνωρίζετε ήδη τη διαδικασία στα ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων. Κάνετε εγγραφή με το email σας, βρίσκετε έναν ισχυρό κωδικό πρόσβασης, κάνετε επαλήθευση του λογαριασμού σας και ξεκινάτε τις συναλλαγές με κρυπτονομίσματα.
Τα αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια είναι παρόμοια, χωρίς την ταλαιπωρία της εγγραφής. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπάρχει κατάθεση ή ανάληψη κρύπτο. Η συναλλαγή πραγματοποιείται απευθείας μεταξύ των πορτοφολιών δύο χρηστών, με περιορισμένη (αν υπάρχει!) συμμετοχή από τρίτο μέρος.
Η εξοικείωση με τα αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολη και μπορεί να μην έχουν πάντα τα περιουσιακά στοιχεία που θέλετε. Όμως, καθώς η τεχνολογία και το ενδιαφέρον γι' αυτά αυξάνεται, μπορεί κάλλιστα να γίνουν αναπόσπαστα στοιχεία του κόσμου των κρυπτονομισμάτων.
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Από τις πρώτες μέρες του Bitcoin, τα ανταλλακτήρια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντιστοίχιση των αγοραστών κρυπτονομισμάτων με τους πωλητές. Χωρίς αυτά τα φόρουμ να προσελκύουν μια παγκόσμια βάση χρηστών, θα είχαμε πολύ λιγότερη ρευστότητα και δεν θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε για τη σωστή τιμή των περιουσιακών στοιχείων.
Παραδοσιακά, οι κεντρικοί παίκτες κυριαρχούν σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, με την ταχέως εξελισσόμενη λίστα των διαθέσιμων τεχνολογιών, έχει εμφανιστεί ένας αυξανόμενος αριθμός εργαλείων για αποκεντρωμένες συναλλαγές.
Σε αυτό το άρθρο, θα αναλύσουμε τα αποκεντρωμένα χρηματιστήρια (decentralized exchange, ή DEX), δηλαδή τους χώρους συναλλαγών στους οποίους δεν απαιτούνται μεσάζοντες.
Ορισμός αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων
Θεωρητικά, οποιοδήποτε swap peer-to-peer θα μπορούσε να συνιστά μια αποκεντρωμένη συναλλαγή (βλ., για παράδειγμα, το άρθρο Επεξήγηση των ατομικών ανταλλαγών Atomic Swap). Αλλά σε αυτό το άρθρο, μας ενδιαφέρει πρωτίστως μια πλατφόρμα η οποία μιμείται τις λειτουργίες των κεντρικών ανταλλακτηρίων. Η βασική διαφορά είναι ότι το backend τους υπάρχει σε blockchain. Κανείς δεν αναλαμβάνει τη θεματοφύλαξη των κεφαλαίων σας και δεν χρειάζεται να εμπιστεύεστε το ανταλλακτήριο στο βαθμό που χρειάζεται στις με κεντρικές προσφορές, ίσως και καθόλου.
Πώς λειτουργεί ένα κεντρικό ανταλλακτήριο
Σε ένα τυπικό κεντρικό ανταλλακτήριο, καταθέτετε τα χρήματά σας – είτε fiat (μέσω τραπεζικής μεταφοράς ή πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας) είτε κρυπτονομίσματα. Όταν κάνετε κατάθεση κρύπτο, παραδίδετε και τον έλεγχο. Όχι από άποψη χρηστικότητας, καθώς μπορείτε ακόμα να πραγματοποιήσετε συναλλαγές ή ανάληψη, αλλά από τεχνική άποψη: δεν μπορείτε να τα ξοδέψετε στο blockchain.
Δεν σας ανήκουν τα ιδιωτικά κλειδιά για τα κεφάλαια, πράγμα που σημαίνει ότι όταν κάνετε ανάληψη, ζητάτε από το ανταλλακτήριο να υπογράψει μια συναλλαγή εκ μέρους σας. Όταν πραγματοποιείτε συναλλαγές, οι συναλλαγές δεν γίνονται στην αλυσίδα – αντίθετα, το ανταλλακτήριο κατανέμει τα υπόλοιπα στους χρήστες στη δική του βάση δεδομένων.
Η γενική ροή εργασιών έχει βελτιωθεί απίστευτα, καθώς οι αργές ταχύτητες των blockchain δεν εμποδίζουν τις συναλλαγές και όλα συμβαίνουν στο σύστημα μιας μεμονωμένης οντότητας. Η αγορά και η πώληση των κρυπτονομισμάτων είναι πιο εύκολη και έχετε περισσότερα εργαλεία στη διάθεσή σας.
Αυτό έχει ως κόστος την ανεξαρτησία: πρέπει να εμπιστευτείτε στο ανταλλακτήριο τα χρήματά σας. Ως αποτέλεσμα, εκτίθεστε σε κάποιο κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Τι γίνεται αν η ομάδα διαφύγει με τα BTC που έχετε κερδίσει με κόπο; Τι γίνεται αν ένας χάκερ παραλύσει το σύστημα και κλέψει τα κεφάλαια;
Για πολλούς χρήστες, αυτό είναι ένα αποδεκτό επίπεδο κινδύνου. Απλώς εμμένουν σε αξιόπιστα ανταλλακτήρια με ισχυρό ιστορικό και προφυλάξεις που μετριάζουν τις παραβιάσεις δεδομένων.
Πώς λειτουργεί ένα αποκεντρωμένο ανταλλακτήριο
Τα DEX είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα κεντρικά ανταλλακτήρια κατά κάποιο τρόπο, αλλά και παράλληλα έχουν και σημαντικές διαφορές. Ας λάβουμε πρώτα υπόψη ότι υπάρχουν μερικοί διαφορετικοί τύποι αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων τα οποία είναι διαθέσιμα στους χρήστες. Το κοινό θέμα μεταξύ τους είναι ότι οι εντολές εκτελούνται στην αλυσίδα (με έξυπνες συμβάσεις) και ότι οι χρήστες δεν θυσιάζουν τη θεματοφύλαξη των κεφαλαίων τους ανά πάσα στιγμή.
Έχει γίνει κάποια πρόοδος σε cross-chain DEX, αλλά τα πιο δημοφιλή περιστρέφονται γύρω από περιουσιακά στοιχεία σε ένα μόνο blockchain (όπως το Ethereum ή το Binance Chain).
Βιβλία εντολών στην αλυσίδα
Σε κάποια αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια, τα πάντα γίνονται στην αλυσίδα (θα μιλήσουμε για υβριδικές προσεγγίσεις σύντομα). Κάθε εντολή (καθώς και τροποποίηση και ακύρωση) καταγράφεται στο blockchain. Αυτή είναι αναμφισβήτητα η πιο διαφανής προσέγγιση, καθώς δεν εμπιστεύεστε κάποιο τρίτο μέρος να αναμεταδώσει τις εντολές σε εσάς και δεν υπάρχει τρόπος να τις μπερδέψετε.
Δυστυχώς, είναι και η λιγότερο πρακτική. Εφόσον ζητάτε από κάθε κόμβο στο δίκτυο να καταγράψει την εντολή για πάντα, καταλήγετε να πληρώσετε μια προμήθεια. Πρέπει να περιμένετε έως ότου ένας εξορύκτης προσθέσει το μήνυμά σας στο blockchain, το οποίο σημαίνει ότι η εμπειρία μπορεί να είναι και δύσχρηστη.
Κάποιοι θεωρούν τον προπορευόμενο επενδυτή ως ελάττωμα σε αυτό το μοντέλο. Το φαινόμενο του προπορευόμενου επενδυτή λαμβάνει χώρα στις αγορές όταν ένας χρήστης έχει πληροφορίες για μια εκκρεμή συναλλαγή και τις χρησιμοποιεί για να πραγματοποιήσει μια συναλλαγή πριν από την επεξεργασία της συναλλαγής. Ο προπορευόμενος επενδυτής, επομένως, επωφελείται από πληροφορίες που δεν είναι γνωστές στο κοινό. Σε γενικές γραμμές, αυτό είναι παράνομο.
Φυσικά, εάν τα πάντα δημοσιεύονται σε ένα παγκόσμιο καθολικό, δεν υπάρχει ευκαιρία για να συμβεί αυτό με την παραδοσιακή έννοια. Με αυτά τα δεδομένα, μπορεί να αναπτυχθεί ένα διαφορετικό είδος επίθεσης: μια επίθεση κατά την οποία ένας εξορύκτης βλέπει την εντολή πριν επιβεβαιωθεί και διασφαλίζει ότι η δική του εντολή θα προστεθεί πρώτη στο blockchain.
Παραδείγματα μοντέλων με βιβλίο εντολών στην αλυσίδα περιλαμβάνουν τα DEX Stellar και Bitshares.
➠ Θέλετε να ξεκινήσετε το ταξίδι σας στα κρυπτονομίσματα; Αγοράστε Bitcoin (BTC) στην Binance!
Βιβλία εντολών εκτός αλυσίδας
Τα DEX με βιβλίο εντολών εκτός αλυσίδας εξακολουθούν να είναι αποκεντρωμένα από κάποιες απόψεις, αλλά είναι ομολογουμένως πιο κεντρικά από την προηγούμενη καταχώρηση. Αντί να δημοσιεύεται κάθε εντολή στο blockchain, φιλοξενούνται κάπου.
Πού; Αυτό εξαρτάται. Μια κεντρική οντότητα θα μπορούσε να έχει την πλήρη ευθύνη του βιβλίου εντολών. Εάν αυτή η οντότητα είναι κακόβουλη, τότε θα μπορούσαν να περιπαίξει τις αγορές σε κάποιο βαθμό (δηλαδή, με προπορευόμενο επενδυτή ή παραποιήσεις εντολών). Ωστόσο, θα μπορούσατε και πάλι να επωφεληθείτε από την αποθήκευση χωρίς θεματοφύλαξη.
Το πρωτόκολλο 0x για το ERC-20 και άλλα Token τα οποία αναπτύσσονται στο blockchain του Ethereum είναι ένα καλό παράδειγμα αυτού. Αντί να λειτουργεί ως ένα μοναδικό DEX, παρέχει ένα πλαίσιο για τα μέρη που είναι γνωστά ως "διαβιβαστές" για τη διαχείριση βιβλίων εντολών εκτός αλυσίδας. Αξιοποιώντας τις έξυπνες συμβάσεις 0x και ορισμένα άλλα εργαλεία, οι οικοδεσπότες μπορούν να αξιοποιούν ένα συνδυαστικό pool ρευστότητας και να αναμεταδίδουν εντολές μεταξύ των χρηστών. Η συναλλαγή εκτελείται μόνο στην αλυσίδα μόλις γίνει αντιστοίχιση των μερών.
Αυτές οι προσεγγίσεις είναι ανώτερες από άποψη χρηστικότητας από εκείνες που βασίζονται σε βιβλία εντολών στην αλυσίδα. Δεν αντιμετωπίζουν τους ίδιους περιορισμούς ως προς την ταχύτητα, καθώς δεν χρησιμοποιούν τόσο πολύ το blockchain. Ωστόσο, η συναλλαγή πρέπει να διευθετηθεί σε αυτό, επομένως το μοντέλο με βιβλίο εντολών εκτός αλυσίδας εξακολουθεί να είναι κατώτερο από τα κεντρικά ανταλλακτήρια ως προς την ταχύτητα.
Οι εφαρμογές βιβλίων εντολών εκτός αλυσίδας περιλαμβάνουν το Binance DEX, το IDEX και το EtherDelta.
Αυτοματοποιημένοι ειδικοί διαπραγματευτές (Automated Market Maker, ή AMM)
Βαρεθήκατε να διαβάζετε τον όρο "βιβλίο εντολών"; Εξαιρετικά, γιατί το μοντέλο του αυτοματοποιημένου ειδικού διαπραγματευτή (AMM) καταργεί την ιδέα εντελώς. Δεν απαιτεί ειδικούς διαπραγματευτές ή λήπτες, αλλά μόνο χρήστες, θεωρία παιγνίων και λίγη μαύρη μαγεία.
Τα χαρακτηριστικά των AMM εξαρτώνται από την εφαρμογή – γενικά, συνδυάζουν μια σειρά από έξυπνες συμβάσεις και προσφέρουν έξυπνα κίνητρα για να διασφαλίσουν τη συμμετοχή των χρηστών. Δεν θα αναφέρουμε λεπτομερώς αυτές τις εφαρμογές, αλλά διαβάστε το άρθρο Τι είναι το Uniswap και πώς λειτουργεί; για ένα παράδειγμα του τρόπου λειτουργίας του DEX Uniswap.
Τα διαθέσιμα DEX τα οποία βασίζονται σε AMM σήμερα τείνουν να είναι σχετικά φιλικά προς το χρήστη, καθώς ενσωματώνονται με πορτοφόλια όπως το MetaMask ή το Trust Wallet. Όπως και με άλλες μορφές των DEX, ωστόσο, πρέπει να πραγματοποιηθεί μια συναλλαγή στην αλυσίδα για να γίνει διακανονισμός των συναλλαγών.
Τα έργα που δουλεύουν με αυτόν τον τρόπο περιλαμβάνουν τα προαναφερθέντα Uniswap και Δίκτυο Kyber (το οποίο χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο Bancor), τα οποία διευκολύνουν τις συναλλαγές με Token ERC-20.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των DEX
Έχουμε δει μερικά από τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των DEX, σε γενικές γραμμές, στις προηγούμενες ενότητες. Ας τα αναλύσουμε λίγο περισσότερο.
Πλεονεκτήματα των DEX
Δεν υπάρχει KYC
Η συμμόρφωση με KYC/AML (Γνώριζε τον πελάτη σου και Καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες) είναι ο κανόνας για πολλά ανταλλακτήρια. Για ρυθμιστικούς λόγους, τα άτομα πρέπει συχνά να υποβάλλουν έγγραφα ταυτότητας και αποδεικτικό διεύθυνσης.
Αυτό αποτελεί ανησυχία για το απόρρητο για μερικούς και ανησυχία για την προσβασιμότητα για άλλους. Τι γίνεται εάν δεν έχετε έγκυρα έγγραφα στη διάθεσή σας; Τι γίνεται εάν τα στοιχεία διαρρεύσουν με κάποιο τρόπο; Δεδομένου ότι τα DEX είναι άνευ άδειας, κανείς δεν ελέγχει την ταυτότητά σας. Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα πορτοφόλι κρυπτονομισμάτων.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες νομικές απαιτήσεις όταν τα DEX διοικούνται εν μέρει από μια κεντρική αρχή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν το βιβλίο εντολών είναι κεντρικό, ο οικοδεσπότης πρέπει να παραμένει συμβατός.
Κανένας κίνδυνος αντισυμβαλλομένου
Η κύρια γοητεία των αποκεντρωμένων ανταλλακτηρίων κρυπτονομισμάτων είναι ότι δεν διακρατούν τα κεφάλαια των πελατών. Ως εκ τούτου, ακόμη και καταστροφικές παραβιάσεις όπως το 2014 Mt. Gox δεν θα θέσει τα κεφάλαια των χρηστών σε κίνδυνο, ούτε θα αποκαλύψει ευαίσθητα προσωπικά στοιχεία.
Μη καταχωρημένα token
Τα token τα οποία δεν είναι καταχωρημένα σε κεντρικά ανταλλακτήρια μπορούν ακόμα να συμμετέχουν ελεύθερα σε συναλλαγές στα DEX, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει προσφορά και ζήτηση.
Μειονεκτήματα των DEX
Ευχρηστία
Ρεαλιστικά, τα DEX δεν είναι τόσο φιλικά προς το χρήστη όσο τα παραδοσιακά ανταλλακτήρια. Οι κεντρικές πλατφόρμες προσφέρουν συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο, οι οποίες δεν επηρεάζονται από τους χρόνους block. Για τους νέους οι οποίοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τα πορτοφόλια κρυπτονομισμάτων χωρίς θεματοφύλαξη, τα CEX παρέχουν μια πιο επιεική εμπειρία. Εάν ξεχάσετε τον κωδικό πρόσβασής σας, μπορείτε απλώς να τον επαναφέρετε. Ωστόσο, αν χάσετε τη φράση-κλειδί σας, τα κεφάλαιά σας χάνονται αμετάκλητα στον κυβερνοχώρο.
Όγκοι συναλλαγών και ρευστότητα
Ο όγκος συναλλαγών στα CEX εξακολουθεί να ξεπερνά τον όγκο στα DEX. Ίσως ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι τα CEX τείνουν να έχουν και μεγαλύτερη ρευστότητα. Η ρευστότητα είναι η μέτρηση της ευκολίας με την οποία μπορείτε να αγοράσετε ή να πουλήσετε περιουσιακά στοιχεία σε λογική τιμή. Σε μια αγορά με υψηλή ρευστότητα, οι προσφορές και οι πωλήσεις έχουν μικρή διαφορά στην τιμή, υποδηλώνοντας υψηλό ανταγωνισμό μεταξύ αγοραστών και πωλητών. Σε μια αγορά χωρίς ρευστότητα, θα δυσκολευτείτε περισσότερο να βρείτε κάποιον που θέλει να πραγματοποιήσει συναλλαγή με το περιουσιακό στοιχείο σε λογική τιμή.
Τα DEX εξακολουθούν να είναι σχετικά εξειδικευμένα, επομένως δεν υπάρχει πάντα προσφορά ή ζήτηση για τα περιουσιακά στοιχεία κρύπτο με τα οποία θέλετε να πραγματοποιήσετε συναλλαγές. Ενδέχεται να μην μπορείτε να βρείτε τα ζεύγη συναλλαγών που θέλετε να χρησιμοποιήσετε και αν τα βρείτε, τα περιουσιακά στοιχεία ενδέχεται να μην είναι μέρος συναλλαγών σε δίκαιη τιμή.
Προμήθειες
Οι προμήθειες δεν είναι πάντα υψηλότερες στα DEX, αλλά μπορεί και να είναι, ιδιαίτερα όταν υπάρχει συμφόρηση στο δίκτυο ή εάν χρησιμοποιείτε ένα βιβλίο εντολών στην αλυσίδα.
Συμπεράσματα
Πολλά αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια έχουν εμφανιστεί με την πάροδο των ετών, με το καθένα να επαναλαμβάνει προηγούμενες προσπάθειες για εξορθολογισμό της εμπειρίας χρήστη και τη δημιουργία πιο ισχυρών χώρων συναλλαγών. Τελικά, η ιδέα φαίνεται να ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με το ήθος της αυτοκυριαρχίας: όπως και με τα κρυπτονομίσματα, οι χρήστες δεν χρειάζεται να εμπιστεύονται τρίτους.
Με την άνοδο του DeFi, τα DEX που βασίζονται στο Ethereum έχουν δει μια τεράστια αύξηση στη χρήση. Εάν συνεχιστεί αυτή η δυναμική, πιθανότατα θα γίνουμε μάρτυρες αυξημένης καινοτομίας στην τεχνολογία σε ολόκληρο τον κλάδο.