TL;DR
Η τεχνολογία blockchain δημιούργησε έναν εντελώς νέο τύπο οργανωτικών δομών που μπορούν να λειτουργούν αυτόνομα χωρίς την ανάγκη συντονισμού από μια κεντρική αρχή. Οι Αυτόνομοι αποκεντρωμένοι οργανισμοί (DAO) είναι κατανεμημένες οντότητες στις οποίες τα μέλη της κοινότητας μπορούν να συμμετέχουν στη διαχείριση και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων του οργανισμού τους. Δεν υπάρχει κεντρική αρχή στους DAO. Αντίθετα, η εξουσία κατανέμεται στους κατόχους token που μπορούν να ψηφίζουν για να καθορίζουν την καλύτερη τακτική. Όλες οι δραστηριότητες και οι ψήφοι σε έναν DAO φαίνονται στο blockchain, καθιστώντας όλες τις συναλλαγές δημόσιες.
Οι DAO μπορούν να αξιοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, από τη συγκέντρωση κεφαλαίων των μελών για επενδύσεις έως την επικύρωση της ακρίβειας των δεδομένων συναλλαγών εκτός αλυσίδας. Το Bitcoin μερικές φορές θεωρείται ότι είναι ο πρώτος αυτόνομος αποκεντρωμένος οργανισμός.
Τι είναι ένας Αυτόνομος αποκεντρωμένος οργανισμός (Decentralized Autonomous Organization ή DAO);
Ένας αυτόνομος αποκεντρωμένος οργανισμός, ή DAO, είναι μια οντότητα που καθοδηγείται από την κοινότητα χωρίς κεντρική αρχή που ελέγχεται από κώδικα υπολογιστή. Επειδή οι κανόνες που καθορίζουν τη συμπεριφορά του οργανισμού είναι ενσωματωμένοι στον σχεδιασμό του, έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί αυτόνομα χωρίς την ανάγκη κεντρικής ηγεσίας.
Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς οργανισμούς, στους DAO δεν υπάρχει ένα άτομο ή μία ομάδα που λαμβάνει και να επιβάλλει μονομερώς αποφάσεις. Μια αναδυόμενη μορφή νομικής δομής χωρίς κεντρική αρχή, το μοντέλο διακυβέρνησης DAO, βασίζεται σε προτάσεις που τα μέλη της κοινότητας θέτουν σε ψηφοφορία.
Οι DAO, που έγιναν δημοφιλείς από τους λάτρεις των κρύπτο, εκδημοκρατίζουν την οργανωτική λήψη αποφάσεων μέσω μιας αποκεντρωμένης διαδικασίας διακυβέρνησης. Παρέχοντας σε κάθε μέλος δικαίωμα λόγου για το πώς διοικείται ο οργανισμός, ένας DAO μπορεί να εξουσιοδοτήσει τα μέλη του να καθορίζουν συλλογικά το μέλλον της οντότητας. Αυτή η προσέγγιση διαφέρει θεμελιωδώς από τις παραδοσιακές εταιρικές οργανώσεις, όπου τα στελέχη και οι μεγαλομέτοχοι ασκούν συχνά τον έλεγχο της πλειοψηφίας.
Κατανοώντας τους αυτόνομους αποκεντρωμένους οργανισμούς (DAO)
Άνευ άδειας και ανθεκτικοί στη λογοκρισία, ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των κρυπτονομισμάτων όπως το Bitcoin, είναι η αποκεντρωμένη τους φύση. Αντί να ελέγχονται από ένα μόνο θεσμικό όργανο όπως μια κυβέρνηση ή μια κεντρική τράπεζα, αυτά τα περιουσιακά στοιχεία διατηρούνται από δίκτυα υπολογιστών των οποίων οι κανόνες είναι ενσωματωμένοι στον κώδικά τους.
Εμπνευσμένοι από την αποκεντρωμένη φύση των κρυπτονομισμάτων, μια ομάδα προγραμματιστών επέκτεινε την αρχή σε επίπεδο οργανισμών. Το 2016, άρχισε να λειτουργεί το πρώτο DAO με όραμα όλα τα μέλη του να ενεργούν συλλογικά ως διοικητικό όργανο.
Πώς λειτουργούν οι DAO;
Ένας DAO συνήθως διοικείται από μια κοινότητα ενδιαφερομένων με κίνητρο τη συμμετοχή στις λειτουργίες του οργανισμού μέσω ενός κοινού στόχου και συχνά μέσω ενός επιπλέον κρυπτοοικονομικού μηχανισμού. Οι κανόνες ενός DAO εγγράφονται από μια βασική ομάδα προγραμματιστών κοινότητας σε έξυπνες συμβάσεις που καθορίζουν το θεμελιώδες πλαίσιο του τρόπου λειτουργίας του DAO.
Για παράδειγμα, με βάση το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας των μελών, μπορεί να ενεργοποιηθεί ένας κώδικας για να αναλωθεί ένα προκαθορισμένο ποσό αποθεματικών token που διατηρούνται στη θεματοφύλαξη του DAO, ή να αποσταλούν ως ανταμοιβές στους κατόχους token.
Οι κανόνες και τα αρχεία συναλλαγών ενός DAO αποθηκεύονται με διαφάνεια στο blockchain. Συνήθως, ο τρόπος με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις σε έναν DAO, είναι μέσω των προτάσεων των μελών. Εάν μια πρόταση υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των ενδιαφερομένων μερών – ή πληροί κάποιο άλλο προκαθορισμένο σύνολο κανόνων – τίθεται αυτόματα σε εφαρμογή.
Τα μέλη του DAO μπορούν μερικές φορές να διαφέρουν από την ισχύ ψήφου που ασκούν με βάση τον αριθμό των token διακυβέρνησης που διαθέτουν. Για παράδειγμα, ένα μέλος που διαθέτει 100 token θα έχει διπλάσια ισχύ ψήφου από ένα μέλος που διαθέτει 50 token. Η ιδέα πίσω από αυτήν την πρακτική είναι ότι τα άτομα που επενδύουν περισσότερο οικονομικά στον DAO, έχουν περισσότερα κίνητρα να κάνουν ό,τι είναι καλύτερο για τον οργανισμό. Ορισμένοι DAO διαθέτουν και ταμεία token που μπορούν να εκδώσουν τα μέλη τους σε αντάλλαγμα για νόμισμα fiat. Η κοινότητα μπορεί να ψηφίσει και να αποφασίσει πώς θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια.
Κατά κάποιο τρόπο, ένας DAO λειτουργεί όπως μια εταιρεία ή ένα έθνος/κράτος, αλλά από πολλές σημαντικές απόψεις λειτουργεί με πιο αποκεντρωμένο τρόπο. Ενώ οι παραδοσιακοί οργανισμοί είναι δομημένοι ιεραρχικά και οι αποφάσεις συχνά μεταδίδονται μέσω πολλαπλών επιπέδων γραφειοκρατίας, οι DAO καταργούν την ιεραρχία. Αντίθετα, οι DAO χρησιμοποιούν οικονομικούς μηχανισμούς για να ευθυγραμμίσουν τα συμφέροντα του οργανισμού με εκείνα των μελών του.
Τα μέλη ενός DAO δεν δεσμεύονται από κανένα επίσημο συμβόλαιο, αλλά από έναν κοινό στόχο και κίνητρα δικτύου που συνδέονται με τους κανόνες ομοφωνίας. Αυτοί οι κανόνες είναι απολύτως διαφανείς και έχουν γραφτεί στο λογισμικό ανοικτού κώδικα που ελέγχει τον οργανισμό. Οι DAO λειτουργούν χωρίς σύνορα, αλλά ενδέχεται να υπόκεινται σε κανονισμούς ανάλογα με τους νόμους μιας συγκεκριμένης δικαιοδοσίας με την οποία αλληλεπιδρούν.
Μόλις αναπτυχθεί ένας DAO, δεν μπορεί να ελέγχεται από ένα μόνο μέρος, αλλά αντίθετα διοικείται από μια κοινότητα συμμετεχόντων. Εάν οι κανόνες διακυβέρνησης που ορίζονται στο πρωτόκολλο έχουν σχεδιαστεί σωστά, θα πρέπει να κατευθύνουν τους παράγοντες προς το πλέον επωφελές αποτέλεσμα για το δίκτυο.
Ένας τρόπος για να περιγράψουμε τους DAO είναι ως ένα λειτουργικό σύστημα ανοικτής συνεργασίας. Αυτό το σύστημα επιτρέπει σε άτομα και θεσμικούς φορείς να συνεργάζονται για την επίτευξη κοινών στόχων χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζουν ή να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον.
Οι DAO και το πρόβλημα αντιπροσωπευόμενου-αντιπροσώπου
Οι DAO αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα που ονομάζεται στα οικονομικά δίλημμα αντιπροσωπευόμενου-αντιπροσώπου. Προκύπτει όταν ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο (ο "αντιπρόσωπος") έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει αποφάσεις και να προβαίνει σε ενέργειες για λογαριασμό ενός άλλου φυσικού ή νομικού προσώπου (ο "αντιπροσωπευόμενος"). Εάν ο αντιπρόσωπος έχει κίνητρο να ενεργεί προς το δικό του συμφέρον, μπορεί να αγνοήσει τα συμφέροντα του αντιπροσωπευόμενου.
Αυτό που επιδεινώνει το πρόβλημα είναι ότι ενδέχεται τα δύο μέρη να μην έχουν τις ίδιες πληροφορίες. Ο αντιπροσωπευόμενος μπορεί να μην μάθει ποτέ ότι τον εκμεταλλεύονται και δεν μπορεί να βεβαιωθεί ότι ο αντιπρόσωπος ενεργεί προς το συμφέρον του.
Συχνά παραδείγματα αυτού του προβλήματος προκύπτουν με εκλεγμένα στελέχη που εκπροσωπούν τους πολίτες, μεσίτες που εκπροσωπούν τους επενδυτές ή διαχειριστές που εκπροσωπούν τους μετόχους.
Με υψηλότερο βαθμό διαφάνειας που επιτρέπει η τεχνολογία blockchain, τα καλοσχεδιασμένα μοντέλα κινήτρων πίσω από τους DAO μπορούν να εξαλείψουν μέρος αυτού του προβλήματος. Τα κίνητρα εντός του οργανισμού συμβαδίζουν και υπάρχει πολύ μικρή (ή καθόλου) πιθανότητα άνισης γνωστοποίησης πληροφοριών. Εφόσον όλες οι συναλλαγές καταγράφονται σε ένα blockchain, η λειτουργία των DAO είναι απολύτως διαφανής και, θεωρητικά, τους καθιστά αδιάφθορους.
Οφέλη των DAO
Αποκεντρωμένο
Σε έναν παραδοσιακό οργανισμό, οι σημαντικότερες αποφάσεις λαμβάνονται από μια κεντρική αρχή. Σε έναν DAO, οι αποφάσεις που επηρεάζουν την οντότητα λαμβάνονται από κοινού από την κοινότητα.
Διαφανές
Η διαφάνεια απαιτεί τη λογοδοσία κάθε μέλους του DAO. Οι ψηφοφορίες σε έναν DAO γίνονται μέσω blockchain και είναι δημόσια διαθέσιμες. Οποιοσδήποτε μπορεί να αναζητήσει αρχεία συναλλαγών. Αυτό παρακινεί τα μέλη της κοινότητας να ενεργούν καλή τη πίστει και αποθαρρύνει τις ενέργειες κατά της κοινότητας.
Με βάση την κοινότητα
Ένας DAO μπορεί να συγκεντρώσει άτομα από όλο τον κόσμο για να εργαστούν για έναν κοινό στόχο. Κάθε μέλος έχει την ευκαιρία να συνεισφέρει στο έργο. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές εταιρικές δομές, ο καθένας μπορεί να εκφράσει τις ιδέες του και να προτείνει την οργανωτική δράση μέσω των μηχανισμών αποκεντρωμένης διακυβέρνησης.
Παραδείγματα DAO
Παρόλο που είναι πολύ απλό, το δίκτυο Bitcoin μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο παράδειγμα ενός DAO. Λειτουργεί με αποκεντρωμένο τρόπο και συντονίζεται από ένα πρωτόκολλο ομοφωνίας χωρίς ιεραρχία μεταξύ των συμμετεχόντων.
Το πρωτόκολλο Bitcoin ορίζει τους κανόνες του οργανισμού, ενώ το Bitcoin ως νόμισμα παρέχει κίνητρο στους χρήστες να ασφαλίσουν το δίκτυο. Αυτό διασφαλίζει ότι οι διάφοροι συμμετέχοντες μπορούν να συνεργαστούν για να διατηρήσουν τη λειτουργία του Bitcoin ως έναν αυτόνομο αποκεντρωμένο οργανισμό.
Ο κοινός στόχος στην περίπτωση του Bitcoin είναι η αποθήκευση και η μεταφορά αξίας χωρίς μια κεντρική οντότητα να συντονίζει το σύστημα. Αλλά για τι άλλο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν οι DAO;
Πιο σύνθετοι DAO μπορούν να αναπτυχθούν για διαφορετικές περιπτώσεις χρήσης, όπως αποκεντρωμένα επιχειρηματικά κεφάλαια ή πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι DAO θα μπορούσαν επίσης να συντονίζουν τη λειτουργία συσκευών που είναι συνδεδεμένες στο Διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT).
Έχει εμφανιστεί ένα υποσύνολο DAO που ονομάζονται αυτόνομες αποκεντρωμένες εταιρείες (DAC). Μια DAC μπορεί να παρέχει παρόμοιες υπηρεσίες με μια παραδοσιακή εταιρεία, για παράδειγμα μια υπηρεσία διαμοιρασμού διαδρομών. Η διαφορά είναι ότι λειτουργεί χωρίς τη δομή εταιρικής διακυβέρνησης που συναντάται στις παραδοσιακές επιχειρήσεις.
Για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο χωρίς κάτοχο που παρέχει υπηρεσίες διαμοιρασμού διαδρομών ως μέρος μιας DAC, θα μπορούσε να λειτουργεί αυτόνομα, πραγματοποιώντας συναλλαγές με ανθρώπους και άλλες έξυπνες συσκευές. Μέσω της χρήσης oracle του blockchain, θα μπορούσε να ενεργοποιήσει και έξυπνες συμβάσεις και να κάνει μόνο του συγκεκριμένες εργασίες, όπως να πηγαίνει σε μηχανικό.
Ethereum και "Ο DAO"
Ένα από τα πρώτα παραδείγματα DAO ήταν το εύστοχα ονομαζόμενο "Ο DAO". Αποτελούνταν από περίπλοκες έξυπνες συμβάσεις που εκτελούνταν στο blockchain του Ethereum που υποτίθεται ότι λειτουργούσε ως αυτόνομο επιχειρηματικό κεφάλαιο.
Τον Μάιο του 2016, τα token του DAO πωλήθηκαν σε μια αρχική νομισματική προσφορά (ICO) και παρείχαν μερίδιο ιδιοκτησίας και δικαιώματα ψήφου σε αυτό το αποκεντρωμένο κεφάλαιο. Ωστόσο, λίγο μετά την κυκλοφορία, περίπου το ένα τρίτο των κεφαλαίων κλάπηκε από τον DAO σε ένα από τα μεγαλύτερα χακαρίσματα στην ιστορία των κρυπτονομισμάτων.
Το αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν ότι το Ethereum χωρίστηκε σε δύο αλυσίδες ακολουθώντας ένα hard fork. Σε μία από αυτές, οι δόλιες συναλλαγές αντιστράφηκαν ουσιαστικά, σαν να μην συνέβη ποτέ το χακάρισμα. Αυτή η αλυσίδα είναι αυτό που τώρα ονομάζεται blockchain του Ethereum. Η άλλη αλυσίδα, πιστή στην αρχή "ο κώδικας είναι νόμος", δεν πείραξε τις δόλιες συναλλαγές. Αυτό το blockchain ονομάζεται τώρα Ethereum Classic.
Περιορισμοί των DAO
Νομικά θέματα
Το ρυθμιστικό περιβάλλον που περιβάλλει τους DAO είναι ακόμη πολύ αβέβαιο, καθώς οι περισσότερες δικαιοδοσίες δεν έχουν καθορίσει ακόμη την προσέγγισή τους σε αυτόν τον νέο τύπο οντοτήτων. Ένα διαρκώς αβέβαιο νομικό καθεστώς θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο για την υιοθέτηση των DAO.
Συντονισμένες επιθέσεις
Οι επιθυμητές ιδιότητες των DAO (αποκέντρωση, αμεταβλητότητα, χωρίς προϋπόθεση εμπιστοσύνης) ενέχουν εγγενώς ορισμένους κινδύνους απόδοσης και ασφάλειας. Το παράδειγμα των DAO έδειξε ότι αυτή η νέα οργανωτική μορφή μπορεί να φέρει νέους κινδύνους που δεν υπάρχουν στις παραδοσιακές οντότητες.
Σημεία συγκεντρωτισμού
Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η αποκέντρωση δεν είναι μια κατάσταση, αλλά μάλλον ένα εύρος, στο οποίο κάθε επίπεδο είναι χρήσιμο για διαφορετικού τύπου περιπτώσεις χρήσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πλήρης αυτονομία ή η αποκέντρωση μπορεί να μην είναι καν δυνατή ή να μην έχει νόημα.
Οι DAO μπορεί να επιτρέπουν σε ένα ευρύτερο φάσμα συμμετεχόντων να συνεργάζονται, αλλά οι κανόνες διακυβέρνησης που ορίζονται στο πρωτόκολλο θα είναι πάντα ένα σημείο συγκεντρωτισμού. Μπορεί να διατυπωθεί το επιχείρημα ότι οι συγκεντρωτικοί οργανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα – αλλά να αποποιηθούν τα οφέλη της ανοικτής συμμετοχής.
Συμπεράσματα
Οι DAO δίνουν στους οργανισμούς τη δυνατότητα να απαλλαγούν από την εξάρτηση από τις παραδοσιακές ιεραρχίες και δομές. Αντί για μια κεντρική οντότητα που συντονίζει τις ενέργειες των συμμετεχόντων, οι κανόνες διακυβέρνησης είναι αυτοματοποιημένοι και κατευθύνουν τα μέλη προς το πιο επωφελές αποτέλεσμα για το δίκτυο.
Το δίκτυο Bitcoin μπορεί να θεωρηθεί ένας πρώιμος, απλοϊκός DAO. Το κλειδί για τον σχεδιασμό καλών DAO είναι η θέσπιση ενός αποτελεσματικού συνόλου κανόνων ομοφωνίας που επιλύουν σύνθετα προβλήματα συντονισμού των συμμετεχόντων. Η πραγματική πρόκληση που αντιμετωπίζει η εφαρμογή των DAO μπορεί να μην είναι καθαρά τεχνολογική, αλλά μάλλον κοινωνική.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τους DAO, δείτε την αναφορά της Έρευνας της Binance: Θεωρία και πρακτική των DAO.