Najważniejsze informacje
Technologia blockchain umożliwiła tworzenie nowego rodzaju struktur organizacyjnych. Zdecentralizowane organizacje autonomiczne (DAO) są tego najlepszym przykładem.
Jako układy rozproszone sieci blockchain umożliwiają organizacjom DAO autonomiczne działanie bez potrzeby posiadania organu centralnego.
Organizacje DAO reprezentują model organizacyjny nastawiony na rozwój i zarządzanie pod kierunkiem społeczności.
Wprowadzenie
Pojawienie się technologii blockchain umożliwiło powstanie nowego rodzaju struktur organizacyjnych. Zdecentralizowane organizacje autonomiczne (DAO) to najlepszy przykład nowatorskich organizacji, które mogą działać autonomicznie i bez organu centralnego.
Pierwsza organizacja DAO (zdecentralizowana organizacja autonomiczna) została uruchomiona w roku 2016 z zamysłem, aby wszyscy jej członkowie wspólnie pełnili rolę organu zarządzającego. Organizacje DAO mogą służyć różnym celom – od łączenia środków członków na inwestycje wysokiego ryzyka po zatwierdzanie spójności danych w trybie off-chain.
Czym jest DAO?
DAO to skrót od słów decentralized autonomous organization, czyli zdecentralizowana organizacja autonomiczna. Jest to koncepcja zakorzeniona w technologii blockchain umożliwiająca tworzenie organizacji, którymi zarządza kod, a nie centralne władze czy osoby.
Innymi słowy organizacja DAO jest podmiotem kierowanym przez społeczność, którym zarządza kod komputerowy. Ponieważ reguły, które kierują zachowaniem organizacji, wchodzą w skład jej konstrukcji, może ona funkcjonować autonomicznie bez potrzeby centralnego przywództwa.
W odróżnieniu od organizacji tradycyjnych organizacje DAO nie dają jednej osobie ani grupie możliwości jednostronnego egzekwowania decyzji. Każdy członek społeczności może bowiem sugerować pomysły i na nie głosować. Daje to gwarancję, że decyzje będą podejmowane przez całą grupę, a nie tylko kilka wpływowych osób.
Entuzjaści kryptowalut lubią organizacje DAO, ponieważ dzięki nim praca zespołowa jest bardziej sprawiedliwa. Zamiast kilku ważniaków, którzy o wszystkim decydują, wpływ na zarządzanie ma każdy. Jest to duża różnica w porównaniu ze zwykłymi firmami, w których całą władzę ma kierownictwo najwyższego szczebla i posiadacze dużej części udziałów.
Jak działają organizacje DAO?
W DAO zasady i wytyczne dotyczące sposobu działania organizacji są zapisane w kodzie, zazwyczaj przy użyciu smart kontraktów w sieci blockchain. Smart kontrakty automatycznie wykonują działania na podstawie wcześniej określonych warunków, dzięki czemu organizacja działa według uzgodnionych zasad bez konieczności ingerencji człowieka.
Członkowie DAO zazwyczaj biorą udział w podejmowaniu decyzji poprzez posiadanie tokenów lub udziałów w organizacji. Tokeny te reprezentują siłę głosu, a wpływ każdego członka na proces decyzyjny jest proporcjonalny do liczby posiadanych tokenów.
Kiedy trzeba podjąć decyzję, np. zatwierdzić propozycję lub przydzielić środki, członkowie mogą w tych sprawach głosować tokenami. Ta demokratyczna procedura daje gwarancję, że decyzje będą odzwierciedlać wspólną wolę społeczności.
Organizacje DAO często mają skarbce lub pule środków, którymi członkowie wspólnie gospodarują. Z tych środków można finansować projekty, inwestować w nowe przedsięwzięcia lub wspierać inicjatywy społeczne.
Członkowie zgłaszają propozycje wykorzystania tych środków, które podlegają głosowaniu społeczności. Po zatwierdzeniu propozycji smart kontrakty automatycznie wykonują niezbędne działania, np. przesłanie środków lub wybicie nowych tokenów.
Najważniejsze zasady DAO to przejrzystość i odpowiedzialność. Wszystkie transakcje i decyzje są rejestrowane w łańcuchu bloków, dzięki czemu są publicznie dostępne i każdy może je sprawdzić. Ta przejrzystość daje gwarancję, że członkowie mogą wierzyć w uczciwość instytucji i nawzajem się rozliczać ze swoich działań.
Ponadto organizacje DAO działają w sieci zdecentralizowanej, a zatem są odporne na cenzurę i manipulacje, co jeszcze bardziej zwiększa zaufanie i wiarygodność. Pod pewnymi względami organizacja DAO działa podobnie do korporacji lub państwa narodowego, ale w sposób bardziej zdecentralizowany.
DAO a teoria agencji
Organizacje DAO rozwiązują problem zwany w ekonomii teorią agencji. Pojawia się on, kiedy osoba lub podmiot (tzw. agent) ma możliwość podejmowania decyzji i działań w imieniu innej osoby lub podmiotu (tzw. zleceniodawcy). Jeżeli agent ma motyw, aby działać we własnym interesie, może lekceważyć dobro zleceniodawcy.
Problem pogłębia fakt, że między zleceniodawcą a agentem może również występować asymetria informacyjna. Możliwe, że zleceniodawca nigdy się nie dowie, że jest wykorzystywany i nie ma jak sprawdzić, czy agent działa w jego najlepiej pojętym interesie.
Typowe przykłady tego problemu to urzędnicy wybierani do reprezentowania obywateli, brokerzy, którzy reprezentują inwestorów lub menedżerowie, którzy reprezentują akcjonariuszy.
Ponieważ technologia blockchain zapewnia większy stopień przejrzystości, dobrze zaprojektowane organizacje DAO są w stanie częściowo wyeliminować ten problem. Zwłaszcza jeżeli organizacji DAO uda się uniknąć asymetrii informacyjnej i ujednolicić bodźce motywacyjne w społeczności. Ponieważ wszystkie transakcje są rejestrowane w sieci blockchain, działanie DAO jest całkowicie przejrzyste i bardziej odporne na oszustwa.
Zalety DAO
Zdecentralizowany
W tradycyjnej organizacji najważniejsze decyzje podejmuje organ centralny. W organizacji DAO decyzje, które mają wpływ na podmiot, podejmuje wspólnie społeczność.
Przejrzysty
Przejrzystość wymaga odpowiedzialności od każdego członka DAO. Oddawanie głosów w DAO przebiega za pośrednictwem sieci blockchain i są one publicznie widoczne. Każdy może sprawdzić zapisy transakcji. Motywuje to członków społeczności do działania w dobrej wierze i zniechęca do działań przeciwko społeczności.
Społecznościowy charakter
DAO może zrzeszać ludzi z całego świata w celu pracy nad wspólnym celem. Każdy członek może wnosić wkład w projekt. W odróżnieniu od tradycyjnych struktur korporacyjnych każdy może wyrażać swoje pomysły i proponować kierunki działań organizacyjnych za pomocą mechanizmów zarządzania zdecentralizowanego.
Przykładowe organizacje DAO
MakerDAO: MakerDAO to projekt DeFi z zabezpieczonym kryptowalutami stablecoinem o nazwie DAI, który jest powiązany z dolarem amerykańskim.
Aave: Aave to rynek pieniężny na sieci Ethereum, na którym użytkownicy mogą pożyczać szeroką gamę aktywów cyfrowych, od stablecoinów po altcoiny. Protokołem Aave zarządzają posiadacze AAVE.
Uniswap: Uniswap to protokół giełdy zdecentralizowanej (DEX), który funkcjonuje jako organizacja DAO i umożliwia użytkownikom wymianę różnych kryptowalut bez konieczności korzystania z pośredników.
Yearn.Finance: Yearn.Finance (YFI) to platforma DeFi, która automatyzuje strategie yield farmingu i inne opcje DeFi. Funkcjonuje jako organizacja DAO, w której członkowie społeczności zarządzają aktualizacjami i decyzjami dotyczącymi protokołu.
Czy Bitcoin jest organizacją DAO?
Niektórzy uważają, że sieć Bitcoin to wczesny przykład organizacji DAO. Działa w sposób zdecentralizowany, a za jej koordynację odpowiada protokół konsensusu i między uczestnikami nie ma hierarchii.
Protokół sieci Bitcoin określa zasady systemu, a bitcoin (BTC) jako waluta stanowi dla użytkowników zachętę do zabezpieczenia sieci. Daje to gwarancję, że poszczególni uczestnicy będą w stanie współpracować, aby sieć Bitcoin działała jako zdecentralizowana sieć autonomiczna. Wspólnym celem w przypadku sieci Bitcoin jest przechowywanie i przekazywanie wartości bez centralnego podmiotu, który koordynowałby system.
Warto jednak zauważyć, że organizacji DAO nie da się zdefiniować w jeden sposób. Obecnie termin ten powszechnie służy do opisu organizacji, które działają na istniejącej sieci blockchain i którymi zarządza za pośrednictwem smart kontraktów społeczność. Taka definicja odróżnia je od sieci Bitcoin.
Do czego jeszcze może służyć organizacja DAO?
Bardziej złożone organizacje DAO można wdrażać w różnych zastosowaniach praktycznych, np. w zdecentralizowanych funduszach kapitału wysokiego ryzyka czy na platformach mediów społecznościowych. Organizacje DAO mogą również koordynować działanie urządzeń podłączonych do Internetu Rzeczy (IoT).
Pojawił się podzbiór organizacji DAO, tzw. zdecentralizowane korporacje autonomiczne (decentralized autonomous corporation, DAC). Korporacja DAC może świadczyć podobne usługi jak tradycyjna firma, np. usługę wspólnych przejazdów. Różnica polega na tym, że działa bez struktury ładu korporacyjnego, jaką można znaleźć w tradycyjnych firmach.
Np. samochód, który należałby do siebie i świadczył usługi wspólnych przejazdów w ramach DAC, mógłby działać autonomicznie, realizując transakcje z ludźmi oraz innymi smart urządzeniami. Dzięki zastosowaniu wyroczni blockchainowych mógłby nawet uruchamiać smart kontrakty i samodzielnie wykonywać pewne zadania.
Ethereum a „The DAO”
Jednym z najwcześniejszych przykładów organizacji DAO była organizacja o trafnej nazwie „The DAO”. Składała się ze smart kontraktów działających na sieci blockchain Ethereum, które miały pełnić funkcję autonomicznego funduszu wysokiego ryzyka.
W maju 2016 r. tokeny DAO zostały sprzedane w ramach Initial Coin Offering (ICO) i zapewniły udział własnościowy oraz prawa głosu w tym zdecentralizowanym funduszu. Jednak wkrótce po uruchomieniu mniej więcej jedna trzecia środków została wydrenowana z The DAO w jednym z największych włamań w historii kryptowalut.
W wyniku tego zdarzenia w następstwie hard forku sieć Ethereum podzieliła się na dwa łańcuchy. W jednym z nich nieuczciwe transakcje zostały skutecznie cofnięte, tak jakby włamanie nigdy nie miało miejsca. To właśnie ten łańcuch nosi obecnie nazwę sieci blockchain Ethereum. W drugim łańcuchu, wiernym zasadzie „kod jest prawem“, nieuczciwe transakcje pozostały bez zmian. Ta sieć blockchain nosi obecnie nazwę Ethereum Classic.
Ograniczenia organizacji DAO
Prawne
Sytuacja prawna związana z organizacjami DAO jest nadal bardzo niepewna, ponieważ większość jurysdykcji nie określiła jeszcze swojego podejścia do tego nowego rodzaju podmiotu. Wciąż niepewny stan prawny może się stać istotną przeszkodą na drodze do upowszechnienia DAO.
Skoordynowane ataki
Pozytywne właściwości organizacji DAO (decentralizacja, niezmienność, brak wymogu zaufania) mają również naturalne wady związane z działaniem oraz bezpieczeństwem. Przykład The DAO pokazał, że przy nieodpowiedniej konstrukcji ta nowa forma organizacyjna może nieść znaczne ryzyko.
Punkty centralizacji
Można argumentować, że decentralizacja to nie stan, ale raczej spektrum, a jego poszczególne poziomy są odpowiednie do różnego rodzaju zastosowań. W niektórych przypadkach pełna autonomia lub decentralizacja może nawet nie być możliwa lub nie mieć sensu.
Organizacje DAO mogą umożliwić współpracę szerszemu niż do tej pory gronu uczestników, ale w zależności od konstrukcji danej organizacji DAO zasady zarządzania określone w protokole mogą się stać punktem centralizacji.
Przemyślenia Końcowe
Ogólnie rzecz biorąc, organizacje DAO reprezentują nowatorskie podejście do ładu organizacyjnego, w ramach którego technologia blockchain służy do tworzenia inkluzywnych, demokratycznych i przejrzystych społeczności.
Dzięki DAO organizacje mogą zerwać z zależnością od tradycyjnych hierarchii i struktur. Zamiast centralnej jednostki, która koordynuje działania uczestników, są tutaj zautomatyzowane zasady zarządzania, które kierują członków w stronę wyniku najkorzystniejszego dla sieci.
Kluczem do projektowania dobrych organizacji DAO jest stosowanie skutecznego zbioru reguł konsensusu, które rozwiązują złożone problemy związane z koordynacją uczestników. Możliwe, że prawdziwa trudność, jaka wiąże się z wdrażaniem organizacji DAO, ma charakter nie tyle społeczny, ile technologiczny.
Dalsza Lektura
Wyłączenie odpowiedzialności: Niniejsza treść jest prezentowana użytkownikowi w stanie jakim jest, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i edukacyjnych, bez jakichkolwiek gwarancji ani zapewnień. Nie należy jej interpretować jako porady finansowej, prawnej ani innego rodzaju porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu ani usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich zawodowych doradców. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażone poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności tutaj. Ceny aktywów cyfrowych bywają zmienne. Możliwe, że wartość Twojej inwestycji spadnie lub wzrośnie i nie odzyskasz zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty. To nie jest porada z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z naszymi Warunkami Użytkowania i Ostrzeżeniem o Ryzyku.