TL;DR
W czerwcu 2023 r. giełda Uniswap opublikowała projekt kodu Uniswap V4, w którym zostały zaproponowane ważne nowe funkcje protokołu giełdy zdecentralizowanej (DEX).
Wśród nowych funkcji można wymienić m.in. tzw. punkty zaczepienia, które zapewniają możliwość personalizacji pul płynności, model jednoelementowy, dzięki któremu płynność wzajemna pul jest bardziej wydajna, oraz powrót par handlowych do natywnego ETH.
Według przewidywań Uniswap V4 będzie mieć liczne zalety, np. większy stopień personalizacji, większą sprawność, mniejsze zużycie gas i nowoczesne strategie handlowe.
Uniswap V4 ma jednak pewne potencjalne ograniczenia, np. możliwość pobierania przez Uniswap części opłat za wypłaty oraz licencję, która ogranicza wykorzystywanie kodu źródłowego.
Czym jest Uniswap?
Uniswap to giełda zdecentralizowana (DEX), która działa w sieci blockchain Ethereum. Umożliwia użytkownikom handel różnymi aktywami cyfrowymi przy użyciu modelu automatycznego animatora rynku (AMM), który eliminuje potrzebę stosowania tradycyjnych ksiąg zleceń.
Giełda Uniswap, pierwotnie zainspirowana koncepcją zautomatyzowanego animatora rynku w trybie on-chain zaproponowaną przez współzałożyciela Ethereum, Vitalika Buterina, została stworzona przez programistę Ethereum Haydena Adamsa w 2018 roku.
Giełda Uniswap stała się liderem rynku giełd DEX i może się poszczycić znacznymi wolumenami handlowymi oraz większą płynnością niż inne giełdy DEX. Od 2023 r. Uniswap plasuje się wśród najlepszych giełd DEX pod względem różnych wskaźników, np. wolumenu handlowego, płynności oraz liczby aktywnych użytkowników.
Giełda Uniswap miała różne wersje – Uniswap V2 w roku 2020 i Uniswap V3 w roku 2021. W czerwcu 2023 r. giełda Uniswap opublikowała wersję roboczą kodu Uniswap V4, która zawiera ważne nowe funkcje.
Zanim jednak zagłębimy się w nowe funkcje Uniswap V4, przeanalizujmy poprzednie wersje giełdy Uniswap, aby lepiej zrozumieć jej ewolucję.
Wstęp do Uniswap V1
Wersja pierwotna, Uniswap V1, została uruchomiona w listopadzie 2018 r. jako platforma proof-of-concept. Jej główną innowacją było wprowadzenie modelu animatora rynku produktu stałego (Constant Product Market Maker, CPMM).
Zamiast polegać na tradycyjnym systemie, który działa na zasadzie księgi zleceń, giełda Uniswap umożliwiała każdemu, kto miał wolne tokeny, połączenie ich w określoną parę handlową (np. ETH/DAI), a w zamian uzyskanie udziału w opłatach pobieranych od użytkowników, którzy handlują w puli płynności.
Wersja Uniswap V1 ułatwiła wymianę tokenów z ERC-20 na ether (ETH) i odwrotnie. Umożliwiła również wzajemną wymianę dwóch tokenów ERC-20. Wzajemna wymiana dwóch tokenów ERC-20 składała się z procedury dwuetapowej:
Zamiana tokena ERC-20 nr 1 na ether (ETH).
Zamiana etheru (ETH) na token ERC-20 nr 2.
Procedura ta była konieczna, ponieważ smart kontrakty Uniswap V1 obsługiwały tylko bezpośrednie pule płynności między tokenami ERC-20 a etherem (ETH).
Chociaż wersja Uniswap V1 była przełomowa, miała swoje ograniczenia, np. nieefektywność algorytmu cenowego, którą mogli wykorzystywać arbitrażyści, oraz wysoki poślizg w przypadku transakcji o dużym wolumenie.
Wstęp do Uniswap V2
W odpowiedzi na problemy, z którymi borykała się giełda Uniswap V1, w maju 2020 r. wprowadzono Uniswap V2 z kilkoma kluczowymi ulepszeniami. Giełda Uniswap V2 dokonała korekty modelu AMM, który zaczął obsługiwać bezpośrednie swapy z tokena na token, co doprowadziło do zmniejszenia poślizgu i poprawy efektywności kapitałowej.
Oprócz tego w wersji drugiej zostały wprowadzone swapy błyskawiczne, dzięki którym użytkownicy mogli wypłacać dowolną kwotę z puli płynności i robić z tymi środkami co chcieli, o ile w ramach tej samej transakcji zwrócili wypłaconą kwotę (z opłatą). Ułatwiało to arbitraż i możliwości w zakresie yield farmingu bez konieczności posiadania kapitału początkowego.
W wersji drugiej Uniswap została również wprowadzona koncepcja średnich cen ważonych czasowo (TWAP), co ułatwiło innym aplikacjom zdecentralizowanym bezpieczne stosowanie cen z giełdy Uniswap.
Wstęp do Uniswap V3
Uruchomiona w maju 2021 r. giełda Uniswap V3 była nastawiona na kwestie związane z efektywnością kapitałową i płynnością skupioną. Uniswap V3 daje dostawcom płynności możliwość wyboru określonych przedziałów cenowych, w których będą wykorzystywane ich aktywa, a w związku z tym zarabiają oni więcej na opłatach w wyniku zwiększonego wykorzystania kapitału.
W wersji trzeciej Uniswap wprowadzono również kilka poziomów opłat (0,05%, 0,30% i 1,00%), aby lepiej obsługiwać różne poziomy ryzyka i wolumeny handlowe.
Płynność niewymienna (Non-Fungible Liquidity, NFL) to kolejna nowa funkcja, w ramach której dostawcy płynności mogą dostawać NFT stanowiące odzwierciedlenie ich udziału w pulach płynności, co umożliwia użytkownikom handel, sprzedaż lub przenoszenie pozycji płynnościowych bez wpływu na aktywa bazowe w puli.
Inną godną uwagi właściwością giełdy Uniswap V3 jest jej integracja z rozwiązaniem warstwy 2 Ethereum o nazwie Optimism, które ma zmniejszyć opłaty transakcyjne i poprawić skalowalność platformy.
Co nowego w Uniswap V4?
Chociaż Uniswap V4 nie została jeszcze oficjalnie wydana, potencjalne funkcje i ulepszenia zostały opublikowane w wersji roboczej kodu i białej księdze. Są to m.in.:
1. Tzw. punkty zaczepienia i pule niestandardowe
W Uniswap V4 każdy może dokonywać personalizacji dzięki wprowadzeniu tzw. punktów zaczepienia, czyli kontraktów, które działają w różnych punktach okresu istnienia puli płynności.
Aby lepiej zrozumieć tzw. punkty zaczepienia, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że każda pula płynności ma pewien okres istnienia, czyli tworzenie, dodawanie płynności, jej usuwanie i korygowanie. Dzięki tzw. punktom zaczepienia programiści mogą dodawać kod, który wykonuje określone działania w kluczowych punktach okresu istnienia puli.
Poprzez dodanie tzw. punktów zaczepienia można np. umożliwić pulom płynności natywną obsługę opłat dynamicznych, dodawać zlecenia limit w trybie on-chain lub pełnić funkcję animatora rynku z time-weighted average market maker (TWAMM), aby rozłożyć duże zlecenia w czasie i zminimalizować wpływ na cenę.
Możliwości dostosowywania puli płynności przy użyciu tzw. punktów zaczepienia mogą być nieograniczone – począwszy od korzystania z różnych wyroczni w trybie on-chain, na deponowaniu niewykorzystanej płynności w protokołach pożyczkowych skończywszy. Ostatecznie tzw. punkty zaczepienia zapewnią deweloperom znaczną elastyczność przy tworzeniu pul płynności dostosowanych do konkretnych potrzeb.
2. Model jednoelementowy
W wersji trzeciej Uniswap na każdą pulę płynności uruchamiany był nowy kontrakt, przez co tworzenie pul i wykonywanie swapów wielopulowych było droższe.
Główna zmiana w Uniswap V4 polega na tym, że wszystkie pule są trzymane na jednym kontrakcie. Daje to znaczne oszczędności gas, ponieważ swapy nie muszą już przesyłać tokenów między pulami trzymanymi na różnych kontraktach. Z szacunków Uniswap wynika, że Uniswap V4 może obniżyć koszty gas potrzebnego do tworzenia pul o 99%.
3. Księgowanie błyskawiczne
Model jednoelementowy uzupełnia inną zmianę architektoniczną w Uniswap V4, czyli tzw. księgowanie błyskawiczne.
W poprzednich wersjach Uniswap każda operacja, np. wymiana tokenów lub dodanie płynności do puli, kończyła się transferem tokenów. W Uniswap V4 realizacja transferów zewnętrznych ma miejsce tylko na końcu, co upraszcza operacje puli i zmniejsza koszty.
Model jednoelementowy i księgowanie błyskawiczne umożliwia sprawniejsze i oszczędniejsze ustalanie kolejności operacji w wielu pulach. Biorąc pod uwagę, że wprowadzenie tzw. punktów zaczepienia doprowadzi do zwiększenia liczby pul płynności, ta zaleta jest szczególnie pożyteczna.
4. Pary handlowe z natywnym ETH
Uniswap V4 przywraca natywne ETH w parach handlowych.
Zgodnie ze wzmianką powyższej pierwsza wersja Uniswap była ograniczona do par tokenów ETH/ERC-20. W Uniswap V2 natywne pary ETH zostały jednak wyeliminowane ze względu na złożoność implementacji i obawy o fragmentację płynności w parach do WETH oraz ETH.
Wymogiem zarówno Uniswap V2, jak i Uniswap V3 jest to, aby zdecydowana większość użytkowników wrappowała ETH na WETH przed rozpoczęciem handlu w ramach protokołu Uniswap, co oznacza większe zużycie gas.
Dzięki wprowadzeniu modelu jednoelementowego i księgowania błyskawicznego Uniswap V4 daje możliwość handlu zarówno parami WETH, jak i ETH. Jest to korzystne dla użytkowników, ponieważ przelewy natywnego ETH (21 000 jednostek gas) są o około połowę tańsze od przelewów ERC-20 (40 000 jednostek gas).
Jakie zalety ma Uniswap V4?
Uniswap V4 ma otworzyć więcej możliwości w zakresie tworzenia płynności i handlu tokenami w trybie on-chain. Oto ich zalety:
1. Personalizacja
Tzw. punkty zaczepienia umożliwiają programistom bardzo elastyczne dodawanie nowych funkcji do pul płynności. Według przewidywań przyspieszy to powstawanie nowatorskich pul z niestandardowymi funkcjami handlowymi.
2. Sprawność
Wprowadzenie tzw. punktów zaczepienia, kontraktu jednoelementowego i księgowania flash może prowadzić do sprawniejszego ustalania kolejności transakcji.
3. Ograniczenie gas
Według przewidywań nowe funkcje Uniswap V4 jeszcze bardziej obniżą koszty gas. Może to przyciągnąć do protokołu więcej użytkowników.
4. Możliwość zwiększenia zysków dla LP
Mogą funkcjonować dynamiczne struktury opłat, które dają dostawcom płynności (LP) większą kontrolę i możliwość zwiększania zysków.
5. Udoskonalone strategie handlowe
Nowe funkcje, np. time-weighted average market maker (TWAMM), zlecenia limit i opłaty dynamiczne, mogą umożliwić wdrażanie udoskonalonych strategii handlowych, które nie były możliwe w poprzednich wersjach. Może to być atrakcyjne dla wyrafinowanych traderów.
Jakie są potencjalne ograniczenia Uniswap V4?
Uniswap V4 ma pewne potencjalne ograniczenia. Można wśród nich wymienić np.:
1. Pobieranie opłat
Uniswap V4 ma dwa oddzielne mechanizmy opłat za zarządzanie: opłatę za swapy i opłatę za wypłaty, z których każda ma inny mechanizm. Podobnie jak w przypadku Uniswap V3, zarząd Uniswap (organizacja DAO Uniswap i posiadacze tokenów UNI) może ustalić, że pobiera pewien ograniczony procent opłaty swapowej od określonej puli.
W Uniswap V4 zarząd ma możliwość pobierania ograniczonego procentu tej opłaty za wypłatę, jeżeli tzw. punkty zaczepienia na początku ustalą, że na danej puli włączają opłaty za wypłatę.
2. Licencja ograniczająca użytkowanie
Uniswap ma zostać wydana na licencji Business Source License 1.1, która ogranicza wykorzystanie kodu źródłowego Uniswap V4 w środowisku komercyjnym lub produkcyjnym na maksymalny okres czterech lat, po czym przechodzi w licencję General Public License (GPL) na czas nieokreślony. Doprowadziło to do krytyki ze strony niektórych członków społeczności, jakoby kod źródłowy najnowszej wersji Uniswap nie był tak naprawdę otwarty.
Przemyślenia Końcowe
Rynek giełd zdecentralizowanych (DEX) to stale ewoluująca przestrzeń, w której regularnie pojawiają się nowe protokoły i platformy. Uniswap jest dominującym graczem w środowisku giełd DEX i wydaje swoją czwartą wersję w pięć lat od powstania w 2018 roku, a każda z poprzednich wersji protokołu miała nowe aktualizacje, które poprawiały zestaw funkcji.
Projekt Uniswap V4 zawiera poważne zmiany, które mają uwolnić nieograniczone możliwości na giełdach DEX. Wprawdzie ten otwarty model daje programistom niemal nieograniczone pole do eksperymentów, ale może zwiększyć komplikacje w zakresie wygody użytkowania. Użytkownicy będą musieli dokładnie analizować sposób działania puli płynności i sprawdzać, do czego służy każdy z tzw. punktów zaczepienia, zanim zaczną działać w puli.
Niemniej jednak wygląda na to, że potencjalne zalety Uniswap V4 są znaczące. Jeżeli chodzi o użytkowników, ważne jest, aby zawsze robić własne rozpoznanie (DYOR) i w pełni rozumieć, w co się wchodzi.
Dalsza Lektura
Wyłączenie Odpowiedzialności i Ostrzeżenie o Ryzyku: Niniejsza treść jest prezentowana bez rękojmi, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i edukacyjnych, bez jakichkolwiek gwarancji. Nie należy jej interpretować jako porady finansowej, prawnej ani innej porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu lub usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich zawodowych doradców. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażone poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności tutaj. Ceny aktywów cyfrowych mogą być zmienne. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możesz nie odzyskać zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty, jakie możesz ponieść. To nie jest porada z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z naszymi Warunkami użytkowania i Ostrzeżeniem o Ryzyku.