Wprowadzenie do KryptoEkonomii dla początkujących

Spis treści

Czym jest kryptoekonomia?
Jaki problem rozwiązuje kryptoekonomia?
Rola kryptoekonomii w górnictwie Bitcoina
Jak kryptoekonomia zwiększa bezpieczeństwo Bitcoina?
Koło kryptoekonomii
Przemyślenia końcowe

Czym jest kryptoekonomia?

W prostych słowach, kryptoekonomia ustala i opisuje sposób, w jaki koordynują ze sobą uczestnicy sieci. Dziedzina ta łączy kryptografie z ekonomią.

Mówiąc dokładniej kryptoekonomia jest obszarem informatyki, próbującym rozwiązywać problemy dotyczące efektywnego współdziałania uczestników ekosystemów cyfrowych. Robi to za pomocą kryptografii oraz zachęt ekonomicznych.

Kiedy tworzysz jakąkolwiek zdecentralizowaną sieć, odpowiednia kryptoekonomia systemu należy do najpilniejszych zadań, z którymi musisz się zmierzyć. Kryptoekonomia jest fundamentalnym mechanizmem umożliwiającym dostosowanie zachęt ekonomicznych dla uczestników sieci, tak aby system mógł działać bez oparcia o strony trzecie.

Zamiast należeć do podzbioru tradycyjnej gałęzi ekonomii, kryptoekonomię tworzy kombinacja teorii gier, mechanizmów sieciowych, matematyki oraz metodologii badań ekonomicznych. Kryptoekonomia stara się odpowiedzieć na kilka pytań: Jak finansować? Jak projektować? Jak rozwijać? Jak ułatwić funkcjonowanie zdecentralizowanej sieci bez wsparcia zewnętrznych zasobów?

W tym artykule wejdziemy głębiej w kryptoekonomię, badając źródła jej pochodzenia, historię, a także rolę jaką odegrała w sukcesie odniesionym przez Bitcoina i inne zdecentralizowane kryptowaluty.

Jaki problem rozwiązuje kryptoekonomia?

Przed pojawieniem się Bitcoina, powszechnie uważano, że nie jest możliwe stworzenie sieci peer-to-peer, w której osiągnięty zostanie konsensus, bez wystąpienia podatności na ataki i usterki.

Problem ten często określa się jako Problem Generałów Bizantyjskich. To logiczny eksperyment myślowy, pokazujący jak kluczowe jest osiągnięcie porozumienia przez niezależnych uczestników sieci w systemach rozproszonych, bez wystawienia się na atak złośliwych osobników. Dylemat zakłada, że niektóre z podmiotów (w przełożeniu na standardy kryptowalut - węzłów) mogą być niewiarygodne, co za tym idzie, konsensus nigdy nie zostanie osiągnięty, a sieć nie będzie w stanie prawidłowo funkcjonować.

W Whitepaper Bitcoina, Satoshi Nakamoto wprowadził zachęty ekonomiczne do obsługi i podtrzymywania sieci peer-to-peer, czym rozwiązał wieloletni problem.

Od tego czasu zdecentralizowane sieci polegają na kryptografii w celu osiągnięcia porozumienia co do stanu, historii i spójności sieci. Ponadto, większość dzisiejszych sieci uwzględnia w swoim designie zachęty ekonomiczne, mające na celu nakłanianie użytkowników do jasno określonych zachowań.

Ta swoista synergia protokołów kryptograficznych wraz z zachętami ekonomicznymi umożliwia budowę całkowicie nowych zdecentralizowanych ekosystemów, które dzięki kryptoekonomii są bezpieczne i posiadają wysoką odporność na złośliwe ataki.

Rola kryptoekonomii w górnictwie Bitcoina

Celem Bitcoina jest stworzenie globalnej sieci transferu wartości, odpowiednio weryfikującej transakcje oraz niemożliwej do zmiany (przez złośliwe podmioty) i odpornej na cenzurę.

Osiągnięto to dzięki procesowi górnictwa kryptowalut, gdzie górnicy pomyślenie walidujący blok transakcji, zostają nagrodzeni w bitcoinach. Taki model ekonomiczny zachęca górników do zachowywania się uczciwie wobec sieci, co czyni system bardziej niezawodnym i bezpieczniejszym.

Górnictwo polega na rozwiązywaniu skomplikowanej zagadki matematycznej, opartej na kryptografii algorytmu haszującego. W tym kontekście, hashe są wykorzystywane do powiązania każdego bloku z następnym, tym samym generując rekordy potwierdzone znacznikami czasu, bardziej potocznie znane jako blockchain.

Hashe są również wykorzystywane w łamigłówkach obliczeniowych, w których rozwiązaniu konkurują gornicy. Dodatkowo, jedną z zasad konsensusu sieci, którą muszą przestrzegać transakcje jest: bitcoin może być wydany wtedy i tylko wtedy, gdy klucz prywatny, należący do danego adresu, wygeneruje ważny podpis cyfrowy.

Te technologiczne przepisy górnictwa są dostosowane do wymogów bezpieczeństwa sieci Bitcoin. Uniemożliwia to (a przynajmniej znacząco ogranicza) przejęcie systemu poprzez złośliwe oprogramowanie lub podmioty.

Jak kryptoekonomia zwiększa bezpieczeństwo Bitcoina?

Model bezpieczeństwa Bitcoina zbudowany jest wokół demokratycznej zasady większości. Oznacza to, że złośliwe podmioty są w stanie potencjalnie przejąc kontrolę nad siecią, jeśli w jakiś sposób uzyskają kontrolę nad 51% zasobów obliczeniowych. Atak ten jest powszechnie nazywany atakiem 51%.

W takim czarnym scenariuszu, atakujący mogliby uniemożliwić uzyskiwanie potwierdzeń dla nowych transakcji, a nawet całkowicie odwrócić transakcje. Z uwagi na kryptoekonomię, uzyskanie kontroli nad tak wielkim poziomem mocy haszującej byłoby niezwykle kosztowne oraz wymagałoby ogromnej bazy sprzętu obliczeniowego wraz z potężnymi zasobami energetycznymi.

Kryptoekonomia jest jedną z przyczyn, z powodu których Bitcoin osiągną tak zawrotny sukces. Satoshi Nakamoto wdrożył w Bitcoinie zachęty ekonomiczne dla różnych uczestników sieci. Gwarancja bezpieczeństwa Bitcoina, w dużym stopniu opiera się na właśnie tych zachętach i założeniach, co do tego, w jaki sposób uczestnicy sieci będą reagować na określone nagrody ekonomiczne.

Bez surowości i stabilizacji protokołu kryptograficznego Bitcoina, nie byłoby bezpiecznej jednostki rozrachunkowej (unit of account), do wynagradzania górników kryptowalut. Bez górników, nie istniałaby pewność, że jakakolwiek transakcja nadana w sieci zostałaby potwierdzona. Co za tym idzie, nie można by również mówić o jakiejkolwiek pewności całej historii rozproszonej księgi rozrachunkowej, o ile nie wprowadzono by centralnego, zaufanego podmiotu trzeciego. Lecz to negowałoby jedną z głównych zalet Bitcoina - jego niezależność.

Na podstawie założeń kryptoekonomicznych, symbiotyczny związek między górnikami a siecią Bitcoin zapewnia zaufanie. Nie ma jednak gwarancji, że taki system będzie trwał wiecznie.

Koło kryptoekonomii

"Koło kryptoekonomii" jest całościowym modelem kryptekonomii. Zostało ono zaprojektowane i opublikowane przez Joela Monegro. Ilustruje abstrakcyjne przepływy wartości przez różne klasy użytkowników, w sieci działającej na podstawie systemu peer-to-peer.

Model reprezentuje trójstronny rynek między górnikami (po stronie podaży), użytkownikami (po stronie popytu) i inwestorami (po stronie kapitałowej). Każda grupa wymienia między sobą "wartość", używając ograniczonego zasobu kryptoekonomicznego (w modelu jest to reprezentowane za pomocą tokenu).

W Kole, w relacji górnik-użytkownik, ci pierwsi otrzymują rekompensatę za swoją pracę, w postaci tokenów używanych przez użytkowników. Protokół konsensusu sieciowego standaryzuje ten proces, podczas gdy model kryptoekonomiczny kontroluje kiedy i w jaki sposób górnicy otrzymują wynagrodzenie.

Tworzenie architektury sieciowej podtrzymywanej przez stronę podażową (górników) jest pożądana, dopóki korzyści znacząco przeważają nad wadami. W grono korzyści możemy zaliczyć opór przed cenzurą, możliwość zawierania transakcji nie zważając na fizyczne granice, a także wysoką niezawodność. Niemniej, zdecentralizowane systemy mają zwykle gorsze wyniki efektywności w porównaniu z ich scentralizowanymi odpowiednikami.

Rola inwestora w tym modelu jest dwojaka: zapewnia płynność górnikom, czyli możliwość sprzedaży ich tokenów oraz wspiera cenę tokenu, utrzymując ją ponad kosztami wydobycia.

Model ten ilustruje dwie ważne role, dzieląc inwestorów na dwie podgrupy: traderów (inwestorów krótkoterminowych) i hodlerów (inwestorów długoterminowych).

Traderzy zapewniają płynność dla tokenów, tak aby górnicy byli w stanie sprzedawać wykopane przez nich tokeny, pokrywając koszty operacyjne i generując zysk, podczas gdy osoby korzystające z sieci (długoterminowi inwestorzy - "hodlers") wspierają cenę tokena. Symbioza górnik-trader działa w postaci bezpośredniego przepływu wartości, podczas gdy w symbiozie górnik-hodler ujawnia się pośredni przepływ wartości (niedosłowny).

Oznacza to po prostu, że wszyscy uczestnicy takiej gospodarki są od siebie zależni w celu osiągnięcia swoich zamierzeń gospodarczych. Taki projekt tworzy solidną i bezpieczną sieć. Przestrzeganie ustalonych zasad jest bardziej korzystne dla wszystkich stron, aniżeli działania złośliwe, co z kolei czyni sieć bardziej odporną.

Przemyślenia końcowe

Chociaż jest to stosunkowo nowa koncepcja, która pojawiła się wraz z narodzinami Bitcoina, kryptoekonomia stanowi istotny element w rozważeniach nad odpowiednim i efektywnym designem zdecentralizowanych sieci.

Izolacja różnych ról w modelach kryptoekonomicznych, pomaga analizować koszty, zachęty i przepływy wartości dla każdej poszczególnej grupy uczestników. Może również pomóc w przemyśleniach dotyczących względnej władzy i poprawnym zidentyfikowaniu możliwości tworzenia się potencjalnych punktów centralizacji. Jest to kluczowe w chwili formułowania zrównoważonego modelu zarządzania oraz dystrybucji tokenów.

Dziedzina kryptoekonomii i wykorzystanie modeli kryptoekonomicznych może być korzystne w kontekście rozwoju przyszłych sieci. Badając modele kryptoekonomiczne, które zostały już wypróbowane i przetestowane w realnym świecie, a nie tylko na papierze, przyszłe sieci można zaprojektować tak, aby były wydajniejsze i bardziej zrównoważone. Doprowadziłoby to do stopniowego tworzenia się solidniejszego ekosystemu zdecentralizowanych ekonomii.