Kısa Özet
THORChain, kullanıcıların varlıkları izne dayalı olmayan bir şekilde takas etmesine imkan tanıyan merkeziyetsiz bir likidite protokolüdür. Bir kasa yöneticisi gibi hareket ederek BTC gibi yerel katman 1 varlıkların takas edilmesine imkan tanır. THORChain, ağını güvende tutmak için Tendermint ve Cosmos-SDK kullanır. Yöneticisiz birincil kasası için Eşik Değerli İmza Düzenlerinden (TSS) de faydalanır.
Giriş
THORChain, 2018 yılında Binance Dexathon'una (merkeziyetsiz borsa kodlaması yarışması) katılan bir ekip tarafından kavramsallaştırılmıştır. THORChain, çapraz zincir likiditesini destekler ve DeFi dünyasında merkezi borsalara ve üçüncü taraflara yönelik ihtiyacı azaltır. Çapraz zincir takaslarının yanı sıra Bitcoin ve Ethereum gibi kripto varlıklardan getiri oluşturmaya da imkan tanır.
THORChain nasıl çalışır?
THORChain, Cosmos SDK ve Tendermint'e dayanan bir katman 1 ağdır. THORChain, zincirler arası ve izne dayalı olmayan bir merkeziyetsiz borsa (DEX) olarak çalışır. Yöneticisiz birincil kasasını güvende tutmak için Eşik Değerli İmza Düzenlerini (TSS) de kullanır. Tendermint ve TSS, katmanlandırılmış bir Bizans Hata Toleransı (BFT) mutabakat mekanizması sunar ve fonların birincil TSS kasasına girmesi ve çıkması için üçte ikilik bir çoğunluğun mutabakata varması zorunludur.
THORChain ekosisteminde başlıca dört tür kullanıcı vardır:
Varlıkları takas etmek için likidite havuzlarını kullanan takas ediciler.
Havuzlara likidite ekleyen ve ödüller kazanan likidite sağlayıcılar.
Teminat sunan ve sistemi güvende tutmaları karşılığında ödeme alan düğüm operatörleri.
Kar etmek amacıyla havuzları takip eden ve tekrar dengeleyen alım satım yapanlar.
Diğer çapraz zincir protokollerinin aksine THORChain, varlıkları takas etmeden önce wrap etmez. Bunun yerine, otonom ve şeffaf varlık takasları gerçekleştirmek için THORChain'deki yerel varlıkları kullanır.
Varlık takaslarını mümkün kılan likidite havuzlarıdır. Bu havuzlar, Likidite Sağlayıcıların sunduğu varlıklardan oluşur ve düğüm operatörlerinden oluşan bir ağ tarafından güvende tutulur. Likidite sağlayıcılar, takas ücretleri ve sistem ödüllerinden oluşan getirilerden kazanmak için varlıklarını THORChain'in likidite havuzlarına yatırır. İsteyen herkes mevcut bir havuza likidite ekleyebilir, bu da THORChain'i izne dayalı olmayan bir platform haline getirir. Buna ek olarak, THORChain emanate dayalı da değildir, çünkü havuza yatırılan varlıklar yalnızca bu varlıkları yatıran kişiler tarafından çekilebilir. Likidite sağlayıcılar, varlıkların ekosistemde desteklenen bir zincirin tokenleri olması kaydıyla yeni varlık havuzları da önerebilir.
THORNodes adındaki düğüm operatörleri bağımsızdır ve bir çapraz zincir takas ağı oluşturmak için birbirleriyle iletişim halindedir. Bu kişiler, yapılan her bir takastan alınan ücretleri ağı güvende tutma karşılığında ödül olarak kazanır. Kullanıcının bir düğüm operatörü olmadan önce belirli bir miktar RUNE bağlaması gereklidir. Bu RUNE'lar, node operatörlerinin THORChain'in çıkarlarına yönelik hareket etmesini garanti altına almak için teminat olarak tutulur. Bağlanan toplam tutar, havuza eklenen RUNE miktarının iki katı olmalıdır.
Bir varlık takası sırasında, takas yapanlar varlıklarını THORChain'e gönderir ve başka bir varlıktan alır. Örneğin BTC, ETH ile takas ediliyorsa, kullanıcı BTC'lerini THORChain'e gönderir. BTC'ler ağa girdiğinde önce BTC'ler RUNE ile daha sonra da bu RUNE'lar ETH ile takas edilir. Son olarak ETH'ler THORChain Kasasından takası yapan kişiye gönderilir. Bu süreç THORChain'in varlıkları wrap etmeden yerel takaslar yapmasına imkan tanır.
THORChain'deki piyasa fiyatları arbitraj alım satımı yapanlar tarafından düzenlenir. Dolayısıyla da varlık takaslarının değeri belirlenmiş olur. Arbitraj alım satımı yapanlar, fiyat farklarından kar elde etmek için piyasalar arasında yanlış fiyatlandırılmış varlıkları arar. Bu mekanizma THORChain piyasa fiyatlarının, oracle'lara ihtiyaç olmadan doğal yollarla düzenlenmesine imkan tanır.
THORChain, bu likidite modeli sayesinde yalnızca havuz bakiyelerini kullanarak bir varlığın başka bir varlık cinsindeki değerini belirleyebilir. Uygulamada THORChain, varlıkları fiyatlandırmak için havuz oranlarını kullanırken bir yandan da yatırma ve çekim işlemlerini takip eden bir kasa yöneticisi olarak hareket eder. Bu da merkeziyetsiz likidite yaratılmasına yardımcı olarak merkezi aracıları ortadan kaldırır.
THORChain'i benzersiz kılan nedir?
THORChain, varlık takasları için wrapping yapmayı gerektirmeyen bir DEX'tir. THORChain'in sunduğu diğer avantajlar arasında şunlar yer alır:
Takas ve alım satım yapanlar
Katman 1 yerel varlıkları birden fazla blockchain'de takas edebilirler.
Kayıt olmalarına gerek yoktur – herkes bir işlem gönderebilir ve THORChain takası gerçekleştirecektir.
Varlıklarını wrap etmelerine gerek yoktur – THORChain takasları gerçekleştirmek için yerel varlıklardan oluşan kasasını kullanır.
Merkezi üçüncü taraflara ya da oracle'lara ihtiyaç olmadan şeffaf, adil fiyatlara erişebilirler.
İstedikleri an likiditeden faydalanabilirler.
Likidite sağlayıcılar
BTC, ETH, BNB ve LUNA gibi boşta duran yerel varlıklarından kazanç elde edebilirler.
100 gündür havuzda bulunmalarının ardından geçici kayıptan (IL) %100'e kadar korunabilirler.
Kilitleme dönemlerine tabi değildirler.
Kayıt olmaları zorunlu değildir.
Üçüncü taraflarla muhatap olmaları gerekmez.
Düğüm operatörleri
Ağı güvende tutmaları karşılığında ödüller kazanırlar.
Merkeziyetsizliği artırmak için anonim kalmaya teşvik edilirler.
Kayıt olmaları zorunlu değildir.
RUNE nedir?
RUNE, THORChain'in yerel coinidir. Ağ dahilinde kullanıcıların RUNE'u desteklenen diğer herhangi bir varlıkla takas edebilmesi için bir baz çift olarak hareket eder. 500 milyonluk bir arza ve başlıca dört kullanım alanına sahiptir: takas, güvenlik, yönetişim ve teşvikler.
Bir uzlaşma varlığı olarak RUNE
RUNE, tüm likidite havuzları için bir uzlaşma varlığıdır ve iki havuz arasındaki takas işlemlerini destekler. Tüm havuzlar için 1'e 1 oranda RUNE:VARLIK gereklidir. Örneğin, 100.000 USD değerinde BTC'ye sahip bir havuzda 100.000 USD değerinde RUNE bulunması gereklidir.
Güvenlik için RUNE
Güvenliği garanti altına almak amacıyla node operatörlerinin bir havuza ekledikleri tutarın iki katı kadar RUNE'u bağlaması gereklidir. Bağlanan RUNE'lar, node operatörlerinin ağın çıkarlarına yönelik hareket etmesini garanti altına almak için teminat olarak tutulur.
Yönetişim için RUNE
RUNE token sahipleri, öncelik vermek istedikleri varlık ya da zinciri seçebilir. Bunu, likiditeleriyle oy kullanarak yaparlar. Örneğin, en fazla RUNE'a sahip havuz daha yüksek bir önceliğe sahip olacaktır.
Teşvik için RUNE
Blok ödülleri ve takas ücretleri, likidite sağlayıcılara ve node operatörlerine belirli bir emisyon programı dahilinde RUNE olarak ödenir. RUNE, gas ücretlerini ödemek için de kullanılabilir.
RUNE'un Tor adındaki en küçük birimi sekizinci ondalık basamaktadır. RUNE, tahmin edilebilir bir deterministik değere doğru ilerlemeyi amaçlamaktadır. Tasarım olarak RUNE'un piyasa değeri, ekosistemin likidite havuzlarındaki RUNE olmayan varlıkların toplam değerinin en az üç katı olmalıdır.
Binance'te nasıl RUNE alınır?
RUNE, Binance gibi kripto para borsalarından satın alınabilir.
1. Binance hesabınıza giriş yapın ve [Al-Sat] ögesine tıklayın. RUNE satın almak için klasik ya da ileri düzey alım satım modunu seçebilirsiniz.
2. Binance'teki mevcut çiftlerin bir listesini görmek için arama çubuğuna "RUNE" yazın. Biz bu örnekte RUNE/BUSD çiftini kullanacağız.
3. Ekranı aşağıya kaydırarak [Spot] kutusuna gidin ve satın almak istediğiniz RUNE miktarını girin. Bu örnekte bir Piyasa Emri kullanacağız. Emrinizi onaylamak için [RUNE Al] tuşuna tıklayın. Satın aldığınız RUNE'lar Spot Cüzdanınıza yatırılacaktır.
Son Söz
DeFi'deki bir çapraz zincir DEX'i olarak THORChain, otonom varlık takaslarının yolunu açmaktadır. Takas, güvenlik, yönetişim ve teşvik varlığı olarak RUNE'un tasarımı, THORChain'in yerel takas modelinin merkeziyetsiz bir çevrede ve birden fazla blockchain üzerinde kullanılmasına imkan tanır.