Najważniejsze informacje
Premia za ryzyko to tak naprawdę dodatkowy zysk, na który liczymy, wybierając inwestycję bardziej ryzykowną niż po prostu trzymanie pieniędzy w bezpieczniejszym miejscu.
Są różne rodzaje premii za ryzyko w zależności od takich czynników, jak np. zmienność rynkowa, ryzyko niewypłacalności pożyczkobiorcy czy stopień trudności sprzedaży aktywa (płynność).
Znajomość premii za ryzyko może ułatwiać inwestorom ocenę, które inwestycje mogą być opłacalne, stosownie do własnego stylu inwestycyjnego i profilu ryzyka.
Wstęp
W inwestowaniu chodzi o to, aby uzyskać dobrą stopę zwrotu bez podejmowania większego ryzyka, niż jesteśmy w stanie udźwignąć. Niektóre aktywa uchodzą za bezpieczniejsze od innych – np. obligacje państwowe czy złoto. Z kolei inwestowanie w takie rzeczy jak akcje, kryptowaluty czy nieruchomości zazwyczaj wiąże się z podjęciem wyższego ryzyka.
Premia za ryzyko to przydatna koncepcja, dzięki której inwestorzy mogą łatwiej szukać sposobów na pomnażanie pieniędzy, nie tracąc z oczu potencjalnego ryzyka.
Wyjaśnienie premii za ryzyko
Kiedy inwestujemy pieniądze w warianty bardziej ryzykowne, w sposób naturalny liczymy na większe zyski. Ta dodatkowa kwota, którą mamy nadzieję zyskać względem bezpiecznej inwestycji, to właśnie tzw. premia za ryzyko. Jest to tak naprawdę różnica między zyskiem, na jaki można liczyć przy inwestycji ryzykownej, a tym, co można zarobić na inwestycji bezpiecznej.
Np. w USA obligacje państwowe uchodzą za bezpieczne, ponieważ prawdopodobieństwo niewypłacalności państwa jest niskie. Jeżeli decydujemy się na inwestycję w coś mniej przewidywalnego, chcemy otrzymać większą nagrodę za podjęcie tego ryzyka. Różnica potencjalnych zysków między wariantem bezpiecznym a bardziej ryzykownym to premia za ryzyko.
Jeżeli obligacja amerykańska daje oprocentowanie na poziomie 2%, a obligacja przedsiębiorstwa 5%, to premia za ryzyko wynosi 3%. Firma musi zaoferować więcej, ponieważ istnieje realna szansa, że nie dotrzyma terminu płatności czy nawet zbankrutuje.
Dlaczego premia za ryzyko ma znaczenie
Inwestorzy interesują się premią za ryzyko głównie dlatego, że ułatwia im porównywanie opcji. Dążenie do jak najwyższego zysku to nie zawsze mądra decyzja. Trzeba ocenić, jak duże jest prawdopodobieństwo faktycznego zarobku – albo straty pieniędzy.
Premia za ryzyko ma również znaczenie w modelach stosowanych przez zawodowców, np. w modelu wyceny aktywów kapitałowych (CAPM), który pomaga w ocenie, jaką stopę zwrotu powinna w idealnym przypadku dawać inwestycja, jeżeli weźmiemy pod uwagę poziom ryzyka.
Co więcej, myślenie o premiach za ryzyko może zachęcać do dywersyfikacji, czyli rozbijania inwestycji. Poprzez posiadanie mieszanki aktywów o różnych premiach za ryzyko można szukać równowagi między dążeniem do większych zysków a unikaniem niepotrzebnego ryzyka.
Rodzaje premii za ryzyko
Inwestorzy oczekują dodatkowej gratyfikacji za podejmowanie ryzyka, dlatego istnieją różne rodzaje premii za ryzyko.
Np. premia za ryzyko akcyjne to dodatkowy zysk, na który ludzie liczą, kiedy kupują akcje, zamiast trzymać się opcji bezpieczniejszych, np. obligacji państwowych. Akcje zazwyczaj podlegają większym wahaniom, więc premia bywa wyższa.
Jest też coś takiego, jak premia za ryzyko kredytowe. To dodatkowa gratyfikacja za pożyczanie pieniędzy pożyczkobiorcom, którzy mogą ich nie zwrócić, np. firmie czy krajowi o niepewnej sytuacji finansowej.
kolejny rodzaj to premia za ryzyko płynności. Niektórych rzeczy, w które inwestujemy, np. nieruchomości czy rzadkich przedmiotów kolekcjonerskich, nie da się łatwo i szybko sprzedać. Aby te inwestycje były opłacalne, muszą mieć wyższą przewidywaną stopę zwrotu.
Premia za ryzyko kryptowalutowe
Kryptowaluty mają własny rodzaj premii za ryzyko. Ponieważ rynek krypto jest jeszcze stosunkowo młody i bywa bardzo zmienny, inwestorzy zwykle oczekują wyższych potencjalnych zwrotów niż w inwestycjach tradycyjnych, jak np. akcje czy obligacje.
O ile bitcoin uchodzi za opcję najbezpieczniejszą, o tyle altcoiny są zwykle obarczone znacznie wyższym ryzykiem. Takie czynniki, jak np. wahania cen, zmiany przepisów, malwersacje środków, ryzyko ataków hakerskich czy zmiany trendów, przydają jeszcze większej niepewności inwestycjom w sektorze krypto.
Jak obliczyć premię za ryzyko
Obliczanie premii za ryzyko jest dosyć proste. Wystarczy odjąć zysk, jaki dałoby się uzyskać z inwestycji bezpiecznej (np. obligacji państwowych), od przewidywanego zysku z opcji bardziej ryzykownej. Jeżeli np. naszym zdaniem akcje mogłyby dać 8% zwrotu rocznie, a obligacja państwowa daje 3%, premia za ryzyko wynosi 5%.
Liczba ta nie jest ostateczna. Wysokość premii może się znacznie zmieniać w zależności od wydarzeń na rynkach, samopoczucia inwestorów oraz czynników, które decydują o wyjątkowości czy nietypowości danej inwestycji.
Co może mieć wpływ na premię za ryzyko?
Premie za ryzyko ciągle rosną i spadają. Może się zdarzyć, że ze względu na takie czynniki, jak np. ogólny stan gospodarki czy nagły wstrząs na rynkach, inwestorzy będą oczekiwać większej gratyfikacji za ryzyko – a czasem będą skłonni przyjąć mniejszą. Przy większej niepewności premia za ryzyko zwykle rośnie. Kiedy sytuacja wygląda stabilnie albo wszyscy czują się pewnie, premia za ryzyko może się zmniejszać.
Chodzi również o szczegóły samej inwestycji. Inwestycje, które są na rynku nowe, które trudno szybko sprzedać lub które są bardzo zmienne, mają zwykle większe premie za ryzyko. Ważne wiadomości lub wydarzenia makroekonomiczne również mogą bezpośrednio rzutować na premie za ryzyko w całej branży lub kraju.
Wnioski końcowe
Wiedza o premii za ryzyko przydaje się każdemu, kto stara się podejmować mądrzejsze decyzje inwestycyjne. Jeżeli wiemy, co to jest, jak się ją oblicza i co może prowadzić do jej zmiany, mamy większe szanse na stworzenie portfela, który będzie odpowiadać naszym celom i temu, jakie ryzyko jesteśmy w stanie udźwignąć.
Ostatecznie premia za ryzyko przypomina nam, że jeżeli chcemy mieć szansę na większe zyski, prawie zawsze będziemy zmuszeni podjąć większe ryzyko. Sztuka polega na tym, aby ustalić, kiedy ten kompromis się kalkuluje.
Dalsza lektura
Wyłączenie odpowiedzialności: Niniejsza treść jest prezentowana bez rękojmi, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i dydaktycznych, bez jakichkolwiek oświadczeń ani gwarancji. Nie należy jej rozumieć jako porady finansowej, prawnej ani innego rodzaju porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu ani usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich fachowych doradców. Możliwe, że produkty wspomniane w tym artykule nie będą dostępne w danym regionie. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażane poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności. Ceny aktywów cyfrowych bywają zmienne. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możliwe, że nie odzyskasz zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty. Niniejszego materiału nie należy rozumieć jako porady z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Więcej informacji można znaleźć w naszych Warunkach użytkowania i Ostrzeżeniu o ryzyku.