Негізгі тұжырымдамалар
Токеномика криптовалютаның экономикалық моделінің құрылымын зерттейді. Ол токеннің қолданылуы мен құнына әсер ететін факторларды сипаттайды.
Бұған токенді жасау, жеткізу, тарату, негізгі мүмкіндіктері, сыйақылар жүйесі және токенді жағу кестелері сияқты нәрселер кіруі мүмкін.
Криптовалюта жобалары үшін жақсы жобаланған токеномика табысқа жету үшін маңызды. Қатысу туралы шешім қабылдамас бұрын жобаның токеномикасын бағалау инвесторлар мен мүдделі тараптар арасында кең таралған тәжірибе болып табылады.
Кіріспе
Биткоин 2009 жылы криптовалюта төңкерісін бастағаннан бері нарық мыңдаған токенді тудырып, қарқынды өсті. Криптовалюта жобасының сәттілігін немесе сәтсіздігін анықтайтын нәрселердің бірі – оның токеномикасы, яғни оның токен экономикасы қалай жобаланғаны және басқарылатындығы.
Басқаша айтқанда, токеномика экономика, ойын теориясы және блокчейн технологиясы идеяларын біріктіріп, токенді жасау, тарату және қолдану ережелерін белгілейді.
Токеномикаға қысқаша шолу
Токеномика («токен» және «экономика» сөздерінен құралған) криптовалюта қалай жұмыс істейтінін анықтайтын экономикалық факторларды қамтиды. Бұған жалпы токен (немесе коин) саны, олардың нарыққа қалай шығарылатыны, оларды не үшін пайдалануға болатыны және пайдаланушыларды ынталандыру және желінің күйін сақтауға арналған ынталандырулар кіреді.
Бұл орталық банктің қаражаттың жұмсалуын, несиелерді, жинақтарды және ақша қозғалысын ынталандыру немесе болдырмау үшін ақша-несие саясатын жүзеге асыру әдісіне ұқсас. Бірақ орталық банктер бақылайтын дәстүрлі ақшадан айырмашылығы, криптовалюталық токеннің көпшілігі блокчейн мен смарт келісімшарттарды пайдалана отырып, ашық түрде жұмыс істейді.
Токеномиканың негізгі элементтері
Токен ұсынысы
Максималды ұсынысы: бұл қашан да жасалатын токендердің жалпы саны. Мысалы, Биткоин шегі – 21 миллион коин. 2024 жылғы теңдей бөлуден кейін биткоинның майнинг үшін сыйақысы бір блок үшін 6,25-тен 3,125 BTC-ге дейін төмендеді, бұл жаңа коинның айналымға түсу қарқынын қысқартты. Соңғы биткоин майнингі шамамен 2140 жылы орын алады.
Айналымдағы элементтердің болжалды саны: қазіргі уақытта нарықтағы, пайдаланушылар мен трейдерлер үшін қолжетімді токен саны. Жалпы саны шығарылған жаңа токен, жағылған токен немесе рұқсат беру кестелерінде құлыпталған токен негізінде артуы немесе төмендеуі мүмкін.
Инфляция және дефляция: эфир (ETH) сияқты кейбір криптовалюталардың белгіленген шегі жоқ, бірақ токен шығарылуын басқару және инфляцияны бақылау үшін жағу алымдары сияқты механизмдерді пайдаланады. Басқалары, мысалы, BNB құралы ұсынысты азайтып, бағаны жоғарылату үшін токендерді әдейі жүйелі түрде жағып отырады.
Токеннің қолданысы
Токен қолданысы токенге арналған пайдалану жағдайларын және оның желі ішінде ойнай алатын әртүрлі рөлдерін білдіреді. Оларға көбінесе мыналар жатады:
Ethereum платформасындағы ETH және BNB Chain платформасындағы BNB қызметі секілді желілік қызметтерді сатып алу немесе газ алымын төлеу.
Протокол шешімдерінде иелеріне сөз беретін басқару токендері сияқты желінің даму жолы бойынша дауыс беру.
Транзакцияларды тексеруге көмектесіп, сыйақылар ұтып алу (Стейкинг дәлелі желілеріндегідей) үшін токендерді құлыптау (стейкинг).
Акцияларға немесе жылжымайтын мүлікке байланған қауіпсіздік токендері секілді меншікті немесе шынайы әлем активінің үлесін иелену.
Токеннің қызметін білу оның қаншалықты сұранысқа ие болуы және оның қалай өсетіні туралы ақпарат пен бағыт береді.
Токен таратылымы
Сұраныс пен ұсыныстан басқа, токеннің таратылымына қарау керек. Жобаны іске қосқан кезде токеннің таралуы оның орта және ұзақ мерзімде орталықсыз және тұрақты болуына әсер етуі мүмкін.
Токендерді таратудың екі негізгі түрі бар:
Әділ іске қосу: жеке алдын ала сату немесе ерте үлестіру жоқ; токен барлығына бір уақытта қолжетімді болады. Биткоин және Dogecoin осылай іске қосылды. Бұл әдіс әділдік пен орталықсыздандыруды қамтамасыз етуге көмектеседі.
Пре-майнинг немесе алдын ала сату: кейбір токен көпшілікке шығарылғанға дейін құрылтайшыларға, инвесторларға немесе мекемелерге бөлінеді, бұл әдіс көптеген альткоиндарда көрініс табады. Бұл қаражаттың ерте дамуына септігін тигізгенімен, меншікті шоғырландырып, ірі иелердің нарыққа әсер ету тәуекелін арттыруы мүмкін.
Жалпы, сіз токеннің қаншалықты біркелкі таралатынына назар аударғыңыз келеді. Токеннің үлкен бөлігін ұстайтын бірнеше ірі ұйым әдетте қауіпті болып саналады.
Сондай-ақ токен құнын төмендету қысымын түсіретін токеннің көп санының айналымға шығарылатынын не шығарылмайтынын білу үшін токеннің құлыпталуы мен шығарылым кестесін қарау керек.
Ынталандыру құрылымдары
Жақсы ынталандырулар желілерді қауіпсіз сақтап, қатысушыларды ынталандырады. Мысалы:
Биткоинның Жұмыс дәлелі (PoW) моделі монеталарды жаңадан шығарып жатқан және транзакция алымдарын жаңадан төлеген майнерлерге сыйақы беріп, бұл сыйақы уақыт өтісімен қысқарса да майнерлерді блоктарды өңдеуге ынталандырады.
Стейкинг дәлелі (PoS) валидаторларға транзакцияларды растап, төлем алу құқығына ие болуы үшін токендерді құлыптауға рұқсат етеді; егер олар алдаса, олар стейкингін жоғалтады. Бұл әділ әрекетті ынталандырады.
Екі модель де әділ қатысушыларды сыйақымен ынталандыруға арналған, бұл желінің сенімді әрі қауіпсіз болуына көмектеседі.
Бұған қоса, несие беретін, өтімділікті ұсынатын немесе жобаның өсуіне үлес қосатын пайдаланушыларға пайыз немесе токен сыйақыларын ұсынатын DeFi платформалары бар.
Токеномика эволюциясы
Биткоинның қарапайым, бірақ жаңашыл дизайны токеномиканы әлдеқайда түрлендіріп, күрделі етеді. Алғашқы модельдер қарапайым шығару кестелеріне және сыйақыларға бағытталған. Бүгінгі күні жобалар динамикалық ұсыныс саясаттарымен, арнайы басқару модельдерімен, алгоритмдік стейблкоиндармен, өзара алмастырылмайтын токендермен және токенделген шынайы әлем активтерімен тәжірибе жасайды. Кейбіреулері табысқа жетуі мүмкін; көпшілігі сәтсіздікке ұшырайды. Ал Биткоин ең сенімді модель болып қала береді.
Токеномика және криптоэкономика
Токеномика мен криптоэкономика бір-бірімен байланысты ұғымдар, бірақ бірдей емес. Токеномика ұсыныс, үлестіру, қолданыс және басқалары секілді жоғарыда талқылаған аспектілерді қамтитын белгілі бір токен немесе криптовалютаның экономикалық шеңберін білдіреді.
Ал криптоэкономика блокчейн желісінің қауіпсіздікті сақтау, орталықсыздандыруды ынталандыру және желі операцияларын қолдау үшін экономикалық ынталандырулар мен жүйе дизайнын қалай пайдаланатынын зерттеу арқылы кеңірек әдісті қолданады.
Қорытынды ойлар
Токеномика – бұл криптовалютаға кіргіңіз келетінін не келмейтінін түсіну үшін негізгі ұғым. Бұл токен немесе коин құнына әсер ететін негізгі факторларды қамтитын термин.
Жеткізу динамикасына, пайдалану жағдайларына, тарату және ынталандыру модельдеріне қарап, жобаның сәтті болатынын не болмайтынын жақсырақ бағалауға болады. Ешбір фактор бүкіл тарихты айтып бермейді, бірақ берік токеномика ұзақ мерзімді табысқа және желілік өсуге жетелейтін маңызды алғашқы қадам.
Қосымша оқитын материалдар
Биткоинді теңдей бөлу күні: теңдей бөлгеннен кейін биткоиніңізге не болады?
DeFi және криптовалютада Шынайы әлем активтері (RWA) дегеніміз не?
Жауапкершіліктен бас тарту туралы мәлімдеме: Бұл контент сізге «сол қалпында» тек жалпы ақпарат және білім беру мақсаттарына, ешқандай мәлімдемесіз немесе кепілдіксіз ұсынылады. Ол қаржылық, құқықтық немесе басқа кәсіби кеңес ретінде қабылданбауы керек, сондай-ақ қандай да бір нақты өнімді немесе қызметті сатып алуды ұсынуға арналмаған. Кеңесті тиісті кәсіби кеңесшілерден алуыңыз керек. Осы мақалада берілген өнімдер аймағыңызда қолжетімді болмауы мүмкін. Мақаланы үшінші тарап қатысушысы жазған жағдайда, айтылған пікірлер үшінші тарап қатысушысына тиесілі екенін және Binance Academy пікірін білдірмейтінін ескеріңіз. Қосымша мәліметтер алу үшін біздің жауапкершіліктен бас тарту туралы мәлімдемеміздің толық мәтінін оқыңыз. Цифрлық активтердің бағасы тұрақсыз болуы мүмкін. Инвестицияңыздың құны төмендеуі немесе жоғарылауы мүмкін және инвестицияланған соманы қайтара алмауыңыз мүмкін. Инвестициялық шешімдеріңізге тек сіз жауаптысыз және Binance Academy сізде туындауы мүмкін шығындар үшін жауап бермейді. Бұл материал қаржылық, құқықтық немесе басқа кәсіби кеңес ретінде қабылданбауы керек. Қосымша ақпарат алу үшін Пайдалану шарттары мен Тәуекел туралы ескертуді қараңыз.