Tóm lược
Giá trị thời gian của tiền tệ (TVM) là một khái niệm nói rằng việc nhận được một khoản tiền ngay bây giờ sẽ tốt hơn so với nhận số tiền tương tự trong tương lai. Lý do là bạn có thể dùng số tiền này để đầu tư và thu được tiền lãi. Khái niệm này có thể được dùng để nhìn rộng hơn, giúp bạn xem xét giá trị hiện tại của một khoản tiền trong tương lai và giá trị tương lai của một khoản tiền hiện tại.
TVM có thể được biểu diễn bằng toán học với một loạt các phương trình. Lãi kép cũng có thể được thêm vào và lạm phát cũng thường được xem xét khi đưa ra quyết định về TVM.
Giới thiệu
Việc mỗi chúng ta xem trọng tiền bạc đến mức nào là một khái niệm thú vị. Thường thì có một số người ít xem trọng nó hơn những người khác. Nhưng cũng có những người sẵn sàng làm việc chăm chỉ hơn để kiếm tiền. Mặc dù những khái niệm này khá trừu tượng, nhưng khi nói đến việc định giá tiền theo thời gian, trên thực tế, có một khuôn khổ đã được thiết lập. Nếu bạn đang phân vân không biết nên đợi một đợt tăng lương lớn hơn vào cuối năm hay nhận một khoản lương nhỏ hơn ngay bây giờ, thì giá trị thời gian của đồng tiền là một nguyên tắc quan trọng mà bạn nên tìm hiểu.
Giới thiệu về giá trị thời gian của tiền
Giá trị thời gian của tiền (TVM) là một khái niệm kinh tế/tài chính cho biết việc nhận được một khoản tiền ngay bây giờ sẽ tốt hơn là nhận được một khoản tiền tương đương trong tương lai. Trong đó, yếu tố quyết định chính là chi phí cơ hội. Bằng cách chọn nhận tiền sau, bạn đã bỏ lỡ cơ hội đầu tư số tiền đó trong thời gian chờ đợi hoặc sử dụng nó cho một số hoạt động tạo ra giá trị khác.
Hãy xem xét một ví dụ. Bạn đã cho bạn của mình vay 1.000 USD trước đó và giờ họ đã liên hệ để trả lại. Họ đề nghị gửi lại 1.000 USD hôm nay nếu bạn muốn và ngày mai họ sẽ thực hiện chuyến du lịch vòng quanh thế giới trong một năm. Trong trường hợp bạn muốn nhận sau, họ sẽ trả lại cho bạn 1.000 USD khi quay lại sau 12 tháng.
Nếu bạn cảm thấy không cần thiết, bạn có thể đợi 12 tháng để lấy lại tiền. Nhưng theo khái niệm về TVM, bạn nên chọn lấy lại tiền ngay hôm nay. Bởi vì trong vòng 12 tháng, bạn có thể gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm lãi suất cao. Bạn thậm chí có thể đầu tư tiền một cách khôn ngoan và kiếm được một số lợi nhuận. Lạm phát cũng có thể khiến tiền của bạn sẽ có giá trị ít hơn trong 12 tháng, vì vậy số tiền bạn nhận thực sự sẽ ít hơn theo giá trị thực.
Một câu hỏi thú vị để xem xét là bạn của bạn sẽ phải trả bao nhiêu tiền cho bạn trong 12 tháng để bù cho việc bạn phải chờ đợi? Thực tế, ít nhất bạn của bạn sẽ cần phải bù đắp khoản thu nhập tiềm năng mà bạn có thể kiếm được trong thời gian chờ đợi 12 tháng.
Giá trị hiện tại và giá trị tương lai là gì?
Chúng ta có thể tóm tắt toàn bộ cuộc trò chuyện này một cách ngắn gọn trong một công thức được gọi là Công thức TVM. Nhưng trước khi đi sâu vào điều này, trước tiên chúng ta cần tìm hiểu một số cách tính: Giá trị hiện tại và giá trị tương lai của tiền.
Giá trị hiện tại của tiền cho bạn biết giá trị hiện tại của một khoản tiền mặt trong tương lai, được chiết khấu theo tỷ giá thị trường. Quay lại ví dụ trước, bạn có thể muốn biết 1.000 USD của bạn trong một năm thực sự có giá trị như thế nào trong ngày hôm nay.
Giá trị tương lai thì ngược lại. Nó xem xét một khoản tiền ngày hôm nay và tính toán giá trị của nó trong tương lai với tỷ giá thị trường nhất định. Vì vậy, giá trị tương lai của 1.000 USD trong một năm sẽ bao gồm tiền lãi có thể phát sinh trong một năm.
Tính giá trị tương lai của tiền
Việc tính giá trị tương lai (FV) của tiền rất đơn giản. Hãy quay lại ví dụ trước và chúng ta sẽ sử dụng lãi suất (2%) như một cơ hội đầu tư có thể có trong tay. Giá trị tương lai trong một năm của 1.000 USD bạn nhận được ngày hôm nay và tham gia đầu tư sẽ là:
FV = 1.000 USD * 1,02 = 1.020 USD
Hãy tưởng tượng bây giờ bạn của bạn nói rằng chuyến đi của họ sẽ kéo dài hai năm. Giá trị tương lai của 1.000 USD của bạn khi đó sẽ là:
FV = 1.000 USD * 1,02^2 = 1.040,40 USD
Lưu ý, trong cả hai trường hợp này, chúng ta đã sử dụng lãi kép. Chúng ta có thể khái quát hóa công thức giá trị tương lai của mình như sau:
FV = I * (1 + r)^n
I=Đầu tư ban đầu, r=lãi suất, và n=số kỳ hạn
Lưu ý, chúng ta cũng có thể thay thế I bằng giá trị hiện tại của tiền mà chúng ta sẽ đề cập sau. Vậy tại sao chúng ta lại muốn biết giá trị tương lai của tiền? Kết quả của phép tính này sẽ giúp chúng ta lập kế hoạch và biết số tiền đầu tư hôm nay có thể có giá trị gì trong tương lai. Nó cũng giúp chúng ta ra quyết định như ở ví dụ trước, khi cần lựa chọn lấy một số tiền ngay bây giờ hay một số tiền khác sau này.
Tính giá trị hiện tại của tiền
Cách tính toán giá trị hiện tại của tiền (PV) tương tự như cách tính giá trị tương lai. Tất cả những gì chúng ta đang làm là cố gắng ước tính số tiền trong tương lai sẽ có giá trị bao nhiêu ở hiện tại. Để làm điều này, chúng ta phải đảo ngược cách tính giá trị tương lai.
Hãy tưởng tượng rằng bạn của bạn nói với bạn rằng sau một năm, họ sẽ cho bạn 1.030 USD thay vì 1.000 USD ban đầu. Tuy nhiên, bạn cần tìm hiểu xem đó có phải là một thỏa thuận tốt hay không. Chúng ta có thể làm điều này bằng cách tính PV (giả sử lãi suất 2% như nhau).
PV = 1.030 USD / 1,02 = 1.009,80
Ở đây, bạn của bạn đã đưa cho bạn một thỏa thuận tốt. Giá trị hiện tại cao hơn 9,80 USD so với những gì bạn sẽ nhận được từ người bạn của mình ngày hôm nay. Trong trường hợp này, tốt hơn hết là bạn nên đợi một năm để nhận tiền.
Hãy xem công thức chung để tính PV:
PV = FV / (1 + r)^n
Như bạn có thể thấy, FV được dùng để tính PV và ngược lại, cho chúng ta công thức TVM.
Ảnh hưởng của lãi kép và lạm phát đến giá trị thời gian của tiền
Các công thức PV và FV đã cho chúng ta một khuôn khổ tuyệt vời để thảo luận về TVM. Chúng ta đã được giới thiệu khái niệm lãi kép, nhưng hãy mở rộng khái niệm này hơn nữa và xem lạm phát cũng có thể ảnh hưởng đến các tính toán của chúng ta như thế nào.
Hiệu ứng gộp
Hiệu ứng gộp thường được nhắc tới như hiệu ứng quả cầu tuyết. Nhờ đó, một số tiền nhỏ có thể trở nên lớn hơn nhiều so với một số tiền chỉ có lãi suất đơn. Trong mô hình đã được thiết lập, chúng ta đã xem xét lãi gộp mỗi năm một lần. Tuy nhiên, bạn có thể gộp thường xuyên hơn thế, chẳng hạn như mỗi quý mỗi năm.
Để xây dựng điều này, chúng ta có thể điều chỉnh mô hình của mình một chút.
FV = PV * (1 + r/t)^n*t
PV=Giá trị hiện tại, r=lãi suất, t=số kỳ ghép lãi mỗi năm
Hãy nhập lãi suất gộp 2% mỗi năm mà chúng ta đưa ra một lần mỗi năm trên 1.000 USD.
FV = $1.000 * (1 + 0,02/1)^1*1 = $1.020
Tất nhiên, điều này giống như những gì chúng ta đã tính toán trước đó. Tuy nhiên, nếu bạn có cơ hội gộp thu nhập của mình bốn lần một năm, kết quả sẽ lớn hơn.
FV = $1.000 * (1 + 0,02/4)^1*4 = $1020,15
Mức tăng 15 xu có vẻ không nhiều, nhưng với số tiền lớn hơn và trong khoảng thời gian dài hơn, sự khác biệt sẽ trở nên rõ ràng.
Hiệu ứng lạm phát
Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa đưa lạm phát vào tính toán của mình. Lãi suất 2% mỗi năm có lợi gì khi lạm phát đang ở mức 3%? Trong thời kỳ lạm phát cao, bạn có thể nên dựa vào tỷ lệ lạm phát hơn là lãi suất thị trường. Đàm phán tiền lương là một nơi mà điều này thường được thực hiện.
Tuy nhiên, lạm phát là một thứ phức tạp để đo lường hơn nhiều. Thứ nhất, có nhiều chỉ số khác nhau để lựa chọn để tính mức tăng giá hàng hóa và dịch vụ. Chúng thường mang lại các số liệu khác nhau. Lạm phát cũng khá khó dự đoán, không giống như lãi suất thị trường.
Nói tóm lại, chúng ta không thể làm gì nhiều với lạm phát. Chúng ta có thể đưa vào mô hình của mình một khía cạnh chiết khấu đối với lạm phát, nhưng như đã đề cập, lạm phát có thể cực kỳ khó đoán khi nói đến tương lai.
Cách áp dụng giá trị thời gian của tiền với tiền mã hóa
Có nhiều cơ hội trong lĩnh vực tiền mã hóa, nơi bạn có thể chọn giữa một khoản tiền mã hóa hiện tại và một khoản tiền khác trong tương lai. Hoạt động stake là một ví dụ. Bạn có thể phải lựa chọn giữa việc giữ một ether (ETH) ngay bây giờ hoặc khóa và lấy lại sau sáu tháng với lãi suất 2%. Trên thực tế, bạn có thể tìm thấy một cơ hội stake khác mang lại lợi nhuận tốt hơn. Một số phép tính TVM đơn giản có thể giúp bạn tìm ra sản phẩm tốt nhất.
Nói một cách trừu tượng hơn, bạn có thể tự hỏi khi nào thì nên mua bitcoin (BTC). Mặc dù BTC thường được gọi là đồng tiền giảm phát, nhưng nguồn cung của nó thực sự tăng chậm cho đến một thời điểm nhất định. Điều này, theo định nghĩa, có nghĩa là nó hiện có nguồn cung lạm phát. Vậy, bạn có nên mua 50 USD là BTC ngay hôm nay hay đợi lần nhận lương tiếp theo và mua 50 USD vào tháng tới? TVM sẽ đề xuất cách thứ nhất, nhưng tình hình thực tế phức tạp hơn do giá BTC luôn biến động.
Tổng kết
Mặc dù chúng ta vừa mới định nghĩa TVM một cách rõ ràng, nhưng có thể bạn đã sử dụng khái niệm này một cách trực quan. Lãi suất, lợi suất và lạm phát là những vấn đề phổ biến trong đời sống kinh tế hàng ngày của chúng ta. Các khái niệm mà chúng ta vừa tìm hiểu hôm nay đã được sử dụng rất nhiều cho các công ty, nhà đầu tư và người cho vay lớn. Đối với họ, ngay cả một phần nhỏ của một phần trăm cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với lợi nhuận và số dư. Đối với chúng ta, với tư cách là những nhà đầu tư tiền mã hóa, đây vẫn là những khái niệm đáng được ghi nhớ, quyết định cách thức và nơi tiền của bạn được đầu tư nhằm thu được lợi nhuận tốt nhất.