Wyjaśnienie Krachu Giełdowego i Czarnego Poniedziałku

Spis Treści

Czym jest Czarny Poniedziałek?
Co powoduje załamania rynku?
Czym jest circuit breaker?
- Wady i zalety circuit breaker
Jak się przygotować na krach giełdowy
Inne Czarne Poniedziałki warte wspomnienia
Przemyślenia końcowe

Czym jest Czarny Poniedziałek?

Czarny Poniedziałek to nazwa używana do opisania nagłego i poważnego załamania giełdowego, które miało miejsce 19 października 1987 r. Dow Jones Industrial Average (DJIA), indeks mierzący wyniki amerykańskiego rynku giełdowego spadł o ponad 22%. Krach był poprzedzony dwoma dużymi spadkami tydzień wcześniej.

Performance of the Dow Jones Industrial Average around the time of Black Monday.

Kurs Dow Jones Industrial Average w trakcie Czarnego Poniedziałku.

Czarny Poniedziałek jest postrzegany jako początek spadku światowego rynku giełdowego. Do tej pory jest to jeden z najbardziej niesławnych dni w historii rynków giełdowych.

Całkowity wolumen transakcyjny na giełdach był tak wysoki, że komputery z tamtych czasów nie były w stanie poradzić sobie z tak nagłym ogromnym obciążeniem. Zlecenia pozostawały niezrealizowane przez długie godziny, a duże transfery pieniężne zostały opóźnione.

Oddziaływania poważnego krachu, takiego jak ten, mają swój wpływ również na rynkach futures i opcji. Światowe rynki również się nie ustrzegły się katastrofy. Większość głównych indeksów na całym świecie spadła o 20%-30% do końca miesiąca.

Pojęcie “Czarny Poniedziałek” odnosi się zazwyczaj do katastrofy z 1987 r. Aczkolwiek przyjęło się używać tego określenia również do innych poważnych krachów rynkowych.

Co powoduje załamania rynku?

Ogólnie rzecz biorąc, przyczyna krachu giełdy nie może być przypisana do jednego czynnika. Co ciekawe, żadne ważne informacje nie poprzedzały Czarnego Poniedziałku w 1987 r. Jednakże pojawiło się kilka różnych czynników, które łącznie stworzyły atmosferę paniki i niepewności. A zatem jakie były te czynniki?

Pierwszym z nich było wprowadzenie skomputeryzowanych systemów transakcyjnych. Dzisiaj większość działalności handlowej jest ułatwiana przez komputery, ale nie było tak zawsze. Przed latami 80 ubiegłego wieku giełdy były zazwyczaj hałaśliwym i zatłoczonym miejscem, w którym inwestorzy wymieniali aktywa bezpośrednio na parkiecie.

The trading floor of the New York Stock Exchange (NYSE) in 1963, before the introduction of computerized trading systems. Source: Library of Congress. Image modified from original.

Parkiet Giełdy Nowego Jorku (NYSE) w 1963 r., przed wprowadzeniem komputerowych systemów transakcyjnych. Źródło: Biblioteka Congress. Obraz zmodyfikowany.

Jednakże w latach osiemdziesiątych XX wieku działalność handlowa zaczęła polegać w większym stopniu na oprogramowaniu komputerowym. Przejście na handel komputerowy umożliwiło znacznie szybszą działalność handlową dzięki systemom zdolnym do składania tysięcy zamówień w kilka sekund. Oczywiście te postępy miały również wpływ na szybkość dużych ruchów cenowych. Natomiast dzisiejsze boty handlowe mogą przenieść biliony dolarów wartości w ciągu kilku sekund od pojawienia się nieoczekiwanych wydarzeń.

Inne czynniki, takie jak deficyt handlowy w Stanach Zjednoczonych, napięcia międzynarodowe i inne okoliczności geopolityczne, zostały również określone jako przyczyny krachu. Ponadto rosnący zasięg mediów z pewnością zwiększył skutki i dotkliwość tego wydarzenia.

Warto zauważyć, ze chociaż wszystkie te czynniki mogły przyczynić się do krachu, decyzje zostały podjęte przez ludzi. Psychologia Rynku odgrywa ważną rolę w sprzedaży i często jest przyczyną masowej paniki.

Czym jest circuit breaker?

Po wydarzeniach z Czarnego Poniedziałku Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) wprowadziła kilka mechanizmów, mających zapobiec ponownemu wystąpieniu podobnych zdarzeń. A jeśli nie całkowicie zapobiegać, to przynajmniej starać się złagodzić ich skutki.

Jedna z tych metod nazywa się circuit breaker. Stanowi środek regulacyjny, który wstrzymuje handel, gdy cena osiąga określony procent stosunku do codziennego otwarcia. Podczas gdy mówimy tu przede wszystkim o Stanach Zjednoczonych, na wielu innych rynkach również wprowadzono circuit breaker'y.

Circuit breaker'y można zastosować do głównych indeksów, takich jak Dow lub S&P 500, a także do pojedynczych papierów wartościowych. Oto jak działają.

Jeśli S&P 500 przesunie się w dół o ponad 7% w ciągu dnia handlowego, handel zostanie wstrzymany na 15 minut, a następnie uruchamia się ponownie. Jest to tzw. circuit breaker Poziomu 1. Jeśli rynek spadnie dalej i osiągnie 13% od dnia otwarcia, zostanie zatrzymany ponownie. Jest to circuit breaker Poziomu 2, Następnie po 15-minutowej przerwie handel zostaje zresetowany. Jeśli cena osiągnie stratę 20% na rynku, handel zostaje wstrzymany do końca dnia. Nazywa to się circuit breaker Poziomu 3.

Wady i zalety circuit breaker

Podczas gdy circuit breaker'y mogą skutecznie zapobiegać błyskawicznym awariom, były one przedmiotem kontrowersji.

Niektórzy krytycy circuit breaker'ów twierdzą, że mają one negatywny wpływ na rynki i w rzeczywistości zwiększają dotkliwość krachów. W jaki sposób? Ponieważ te z góry ustalone poziomy procentowe opierają się na otwartym rynku, jest to wiedza publiczna. W związku z tym mogą one wpływać na składanie zleceń i sztucznie zmniejszać płynność w arkuszu zleceń po określonych cenach.

Zmniejszona płynność może prowadzić do większej zmienności, ponieważ może być niewystarczająca ilość zleceń, aby wchłonąć nieoczekiwany wzrost podaży. Krytycy twierdzą, że bez wpływu circuit breaker'ów na obszary płynności, rynki mają większą szansę na osiągnięcie naturalnej równowagi.

Jeśli chodzi o indeksy rynku światowego, takie jak S&P 500, circuit breaker'y są uruchamiane tylko po spadku. Z drugiej strony, mogą zostać aktywowane na indywidualnych papierach wartościowych, również po wzroście.

Jak się przygotować na krach giełdowy

Ze względu na charakter rynków i psychologię tłumu, krachy są prawie nieuniknione. Ale co możesz zrobić, aby przygotować się na krach rynku?

Rozważanie stworzenia planu inwestycyjnego lub ogólnej strategii handlowej. Kiedy rynek się załamuje, a wielu inwestorów zaczyna panicznie sprzedawać, ważne jest, aby pozostać spokojnym, racjonalnym i unikać emocjonalnego podejmowania decyzji. Stworzenie długoterminowego planu inwestycyjnego lub strategii handlowej ma zasadnicze znaczenie w tym względzie, ponieważ nie powinno ono pozwolić na podejmowanie impulsywnych decyzji.

Kolejną rzeczą, którą należy rozważyć, jest ustawienie zlecenia zabezpieczającego stop-loss. Ochrona możliwych spadków i strat dla transakcji krótkoterminowych jest absolutnie konieczna, aby być zwycięskim inwestorem. Jednakże praktyka ta jest zaskakująco mniej powszechna w odniesieniu do inwestorów długoterminowych. Nawet jeśli twój stop-loss pozostawia miejsce na większe ruchy cenowe, może on uratować cię przed ogromnymi stratami w przypadku niszczycielskiego krachu rynku.

Jeśli chodzi o załamania na rynku światowym, to do tej pory wszystkie zdarzenia miały charakter tymczasowy. Podczas gdy czasy recesji gospodarczej mogą trwać wiele lat, rynki zazwyczaj odradzają się po nich. Jeśli cofniemy się wystarczająco daleko, to można zauważyć, że globalna gospodarka rozwija się konsekwentnie od stuleci, a korekty te są jedynie przejściowymi niepowodzeniami.

Performance of the Dow Jones Industrial Average between 1915 and 2020.

Wyniki Dow Jones Industrial Average w latach 1915-2020.

Chociaż ta obsesja może być właściwa dla rynków światowych związanych z wzrostem gospodarczym, to nie dotyczy ona rynków kryptowalut. Przemysł blockchainowy jest wciąż młody, a kryptowaluty to ryzykowna klasa aktywów. W związku z tym niektóre kryptowaluty mogą nie podnieść się po poważnym krachu na rynku.

Szukasz sposobu na rozpoczęcie swojej przygody z kryptowalutami? Kup Bitcoina na Binance!

Inne Czarne Poniedziałki warte wspomnienia

28 października. 1929

Krach giełdowy poprzedzający Wielki Kryzys w latach trzydziestych ubiegłego wieku. Biorąc pod uwagę długofalowe skutki gospodarcze, krach jesieni 1929 r, był do tej pory najbardziej destrukcyjnym stanem na giełdzie.

29 września, 2008

Po pęknięciu bańki na rynku nieruchomości amerykańskich, rynki akcji zaczęły się załamywać. Doprowadziło to w końcu do Wielkiej Recesji pod koniec lat 2000 i na początku 2010. Jeśli chcesz przeczytać więcej, sprawdź Kryzys finansowy 2008 roku.

9 marca, 2020

Najgorszy dzień dla amerykańskiego rynku akcji od czasów Wielkiej Recesji, napędzany pandemią koronawirusa i wojną cenową ropy. Od 2008 r. był to największy jednorazowy spadek. Aczkolwiek, jak będziesz mógł przeczytać w następnym akapicie, ten rekord został pobity po tygodniu.

16 marca, 2020

Obawy o potencjalne skutki pandemii koronawirusa nadal rosły. W rezultacie na rynku amerykańskim odnotowano jeszcze większy spadek jednorazowy niż w czasie krachu tydzień wcześniej. Ten dzień może być postrzegany jako szczyt początkowego szoku efektu koronawirusa na rynkach finansowych.

Przemyślenia końcowe

Reasumując, Czarny Poniedziałek z 1987 r. był poważnym załamaniem rynkowym. Jak już wspomniano, termin ten można również stosować w odniesieniu do innych krachów giełdowych, takich jak te z lat 1929, 2008 i 2020.

Po wydarzeniach z Czarnego Poniedziałku wprowadzono nowe regulacje mające na celu złagodzenie skutków gwałtownych załamań na giełdzie. Jedną z najbardziej wpływających i kontrowersyjnych regulacji jest circuit breaker, który zatrzymuje obrót po przekroczeniu wcześniej określonego procentowego poziomu strat.

Co można zrobić, aby przygotować się na nieuniknione załamania rynku? Pomyśl o możliwych scenariuszach stworzenia odpowiedniego planu inwestycyjnego lub strategii handlowej. Zarządzanie ryzykiem, dywersyfikacja portfela i psychologia rynku to kilka zagadnień, które mogą pomóc uniknąć dużych strat podczas krachu rynku.