«Өз клиентіңді біл» ережесі (KYC)

Бастаушы

KYC ережесі банктер мен басқа да қаржы институттары ағымдағы және әлеуетті клиенттерден идентификациялық деректер мен байланыс ақпаратын жинау үшін пайдаланатын процесті білдіреді. Оның мақсаты – алаяқтық, ақшаны жылыстату және басқа да заңсыз әрекеттердің, сондай-ақ қаржылық есептерді теріс мақсатта пайдаланудың алдын алу. 

АҚШ-та банктерге 2001 жылғы АҚШ Патриоттық актісіне сәйкес KYC ережесін пайдалану заңды түрде міндеттелген. 1989 жылы ақшаны жылыстатумен халықаралық ауқымда күресу үшін Қылмыстық кірістерді жылыстатумен күрес жөніндегі ұйым (FATF) құрылды. FATF ұйымы Заңсыз жолмен алынған кірісті заңдастырумен күрес (AML) тәжірибелері арқылы осы мақсатқа жету стандарттарын орнатып, кеңестер береді. Мүше елдер мен юрисдикциялар AML нұсқауларымен жұмыс істеу үшін әртүрлі заңдар мен ережелерді бекітеді. KYC және AML әділетсіз және қылмыстық қаржылық іс-әрекеттердің алдын алу үшін бірге жұмыс істейді.

KYC тәжірибелері, әдетте, жеке тұлға тұтынушы болғанға дейін басталады. Қаржы институттары шот ашпас бұрын алдымен әлеуетті клиенттің жеке басын тексеруі керек. Заңды тексеру стандарттары болмағандықтан, бұл процесс әр банкте әртүрлі болуы мүмкін. 


KYC процестері үшін талап етілетін кейбір идентификациялық құжаттар мынадай: 

  • Жүргізуші куәлігі/Мемлекет берген фотосуреті бар жеке куәлік

  • Төлқұжат

  • Әлеуметтік сақтандыру нөмірі

  • PAN картасы

  • Дауыс берушінің жеке куәлігі

Сондай-ақ мекенжай растамасы қажет. Өтінім берушілер банк тәжірибесіне байланысты әртүрлі құжаттық дәлелдерді ұсына алады. Кейбір мысалдарға коммуналдық төлем, басқа банктің шотынан үзінді көшірме немесе кредит картасы эмитенті немесе жалдау шарты жатады.

Клиентке шот ашқаннан кейін банктер жазбаларды мерзімді түрде жаңартып отыруға міндетті. Яғни олардың банктік қарым-қатынастары кезінде KYC ақпаратын мезгіл-мезгіл сұрату арқылы өз клиенттерін «қайта куәландыруды» жалғастырады. Сондай-ақ олар өз тұтынушыларына тәуекел деңгейін тағайындайды және күтілетін мінез-құлыққа сәйкес келетініне көз жеткізу үшін клиенттердің транзакцияларын бақылайды.

KYC тәжірибелері тек банк мекемелерімен ғана шектелмейді. Қаржылық инвестиция саласы Қаржы саласын реттеу органының (FINRA) KYC 2090 ережесіне сәйкес KYC процестерін пайдаланады. Бірақ AML күшінің орнына, бұл KYC тәжірибелері инвестициялық компанияларға клиенттің қажеттіліктерін жақсы түсінуге көмектеседі.

Криптовалюта биржалары туралы сөз болғанда, пайдаланушылар көбінесе KYC процесін орындамас бұрын шот жасай алады. Алайда бұл расталмаған шоттардың функциялары шектеулі болады.

Ақшаның жылыстауы мен қаржылық алаяқтықты азайту және жою – KYC тәжірибелерінің айқын артықшылығы. Бұл жағдайды қиындатады және уақытты арттырады – әсіресе банк саласы мен оның клиенттері үшін артықшылықтар қолайсыздықтан асып түсуі мүмкін. Стандартталған тәжірибелер процесті жеңілдетуге көмектесуі мүмкін.

Криптовалюта саласында заңсыз әрекеттерді орындау үшін цифрлық валютаны пайдалануға көп назар аударылады. Оны азайту, әрине, криптовалюта мен оның беделіне пайдалы. Ережелерді сақтау көп уақытты қажет етеді, бірақ оны әрқашан ынталандыру керек. Алайда пайдаланушылар компанияның деректерді қауіпсіз сақтауға қажетті қауіпсіздік стандарттарын енгізетініне көз жеткізбес бұрын құпия идентификациялық ақпаратты бермеуі керек.