Κύρια σημεία αναφοράς
Το rug pull είναι ένα είδος απάτης στον τομέα των κρυπτονομισμάτων, όπου οι προγραμματιστές εγκαταλείπουν ένα έργο και εξαφανίζονται με τα κεφάλαια των επενδυτών, αφήνοντας το έργο ανενεργό ή χωρίς αξία.
Αυτά τα περιστατικά συχνά αφορούν την εξάντληση των ρευστών διαθεσίμων, την εκμετάλλευση τρωτών σημείων σε έξυπνες συμβάσεις ή την πλήρη εγκατάλειψη του έργου.
Κάποια κοινά προειδοποιητικά σημάδια περιλαμβάνουν μη ελεγμένο κώδικα, ανώνυμες ομάδες, υπερβολικές φιλοδοξίες και ρευστότητα που μπορεί εύκολα να αφαιρεθεί.
Τα rug pull είναι μια ισχυρή υπενθύμιση να κάνετε πάντα τη δική σας έρευνα και να παραμένετε σε εγρήγορση πριν επενδύσετε τα χρήματά σας σε οποιοδήποτε έργο κρύπτο.
Εισαγωγή
Αν ασχολείστε με τα κρυπτονομίσματα για κάποιο διάστημα, πιθανότατα έχετε παρατηρήσει το εξής φαινόμενο: κυκλοφορεί ένα νέο Token, δημιουργείται έντονος ενθουσιασμός, η τιμή ανεβαίνει ραγδαία και στη συνέχεια όλα καταρρέουν. Ο ιστότοπος κλείνει, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σιωπούν και οι επενδυτές αναρωτιούνται τι συνέβη.
Αυτός ο τύπος απάτης αποχώρησης είναι γνωστός ως "rug pull" και έχει προκαλέσει ζημίες εκατομμυρίων στον χώρο των κρυπτονομισμάτων. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο πώς λειτουργούν τα rug pull και τι μπορείτε να κάνετε για να μην πέσετε θύμα τους.
Τι είναι το rug pull;
Το rug pull στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων είναι ένα είδος απάτης όπου οι δημιουργοί ενός έργου κρυπτονομισμάτων αφαιρούν ξαφνικά τη ρευστότητα ή εγκαταλείπουν το έργο, αφήνοντας τους επενδυτές με Token χωρίς αξία. Είναι σαν να σας προσκαλούν σε ένα ομαδικό δείπνο, σας ζητούν να μοιραστείτε τον λογαριασμό εκ των προτέρων και μετά βλέπετε τον διοργανωτή να εξαφανίζεται πριν φτάσει το φαγητό.
Τα rug pull μοιάζουν με τα παραδοσιακά σχήματα υπερτίμησης και μεταπώλησης (pump-and-dump), αλλά συχνά χρησιμοποιούν πιο σύνθετα εργαλεία, όπως η χειραγώγηση έξυπνων συμβάσεων ή η αφαίρεση ρευστότητας από pool. Αυτές οι απάτες άρχισαν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά κατά τη διάρκεια της άνθησης της αποκεντρωμένης χρηματοδότησης (DeFi) το 2020, όταν η έκδοση ενός Token σε ένα αποκεντρωμένο ανταλλακτήριο (DEX) έγινε γρήγορη, εύκολη και σε μεγάλο βαθμό μη ρυθμιζόμενη. Με ελάχιστους ελέγχους, ήταν εύκολο για τους κακόβουλους παράγοντες να εκμεταλλευτούν το σύστημα και να επωφεληθούν από ανυποψίαστους επενδυτές.
Πώς λειτουργούν τα rug pull;
Το rug pull μπορεί να προκύψει με διάφορους τρόπους. Μπορούν να είναι τεχνικής φύσης (μέσω κακόβουλου κώδικα έξυπνων συμβάσεων) ή μη τεχνικής φύσης (μέσω χειραγώγησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή κεντρικού ελέγχου). Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ένας συνδυασμός και των δύο.
1. Ανάληψη από pool ρευστότητας
Στα αποκεντρωμένα ανταλλακτήρια (όπως το Uniswap ή το PancakeSwap), τα Token χρειάζονται pool ρευστότητας για να μπορούν να τα ανταλλάσσουν οι χρήστες. Σε αυτά τα pool, οι χρήστες μπορούν να κάνουν άμεσο Swap Token χωρίς να χρειάζονται μεσάζοντες.
Ακολουθεί μια τυπική περίπτωση rug pull:
Μια ομάδα κυκλοφορεί ένα νέο Token και το προσθέτει σε ένα pool ρευστότητας, συνήθως σε συνδυασμό με ένα άλλο Token όπως το ETH ή το USDT.
Οι αρχικοί αγοραστές μπαίνουν στην αγορά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η τιμή του Token και να μεγαλώνει το pool.
Όσο περισσότερα άτομα αγοράζουν, τόσο περισσότερο αυξάνεται η αξία των κρυπτονομισμάτων που συγκεντρώνονται στο pool.
Στη συνέχεια, χωρίς προειδοποίηση, οι προγραμματιστές αποσύρουν όλο (ή το μεγαλύτερο μέρος) της ρευστότητας που είχαν προσθέσει αρχικά.
Καθώς δεν έχει απομείνει σχεδόν τίποτα στο pool, η αγορά καταρρέει και η τιμή του Token υποχωρεί κοντά στο μηδέν.
Αυτός ο τύπος rug pull είναι ο πιο συνηθισμένος και μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγες ώρες ή ημέρες από την κυκλοφορία ενός Token.
2. Χειραγώγηση έξυπνων συμβάσεων
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το rug pull έχει σχεδιαστεί από την αρχή. Αντί να τερματίζεται ξαφνικά, η απάτη είναι ενσωματωμένη στον κώδικα του έργου. Οι προγραμματιστές μπορούν να προσθέσουν λειτουργίες στην έξυπνη σύμβαση που τους δίνουν τη δυνατότητα για τα εξής:
Δημιουργία απεριόριστων Token, τα οποία κατακλύζουν τον όγκο και προκαλούν την κατάρρευση της τιμής.
Αποτροπή των χρηστών από την πώληση των Token τους χρησιμοποιώντας συμβάσεις honeypot. Οι έξυπνες συμβάσεις επιτρέπουν στους χρήστες να αγοράζουν το Token, αλλά τους εμποδίζουν να το πουλήσουν, με αποτέλεσμα τα Token να μην έχουν καμία αξία.
Μεταφορά Token απευθείας από τα πορτοφόλια των χρηστών χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Αυτές οι απάτες είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστούν χωρίς έναν σωστό έλεγχο κώδικα. Ακόμα χειρότερα, ορισμένα Token honeypot επισημαίνονται ως "επαληθευμένα" για να φαίνονται ασφαλή. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, ο κακόβουλος κώδικας κρύβεται πίσω από πολύπλοκη λογική ή ενεργοποιείται μόνο αφού επενδύσουν αρκετοί χρήστες.
3. Η κοινωνική πτυχή του rug pull
Δεν περιλαμβάνει κάθε rug pull περίπλοκο κώδικα. Ορισμένα βασίζονται στην εμπιστοσύνη, και αυτό ακριβώς είναι που τα κάνει τόσο αποτελεσματικά. Αυτές οι απάτες συχνά ξεκινούν με ένα έργο κρύπτο που δημιουργεί ενθουσιασμό μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προσελκύοντας μια κοινότητα και κερδίζοντας την προσοχή των influencer. Όλα φαίνονται νόμιμα, με την κυκλοφορία ενός Token ή ενός Non-fungible Token (NFT) που προσελκύει επενδυτές.
Αλλά μόλις επενδύσει αρκετός κόσμος, η ομάδα εξαφανίζεται χωρίς ίχνος. Τα κανάλια του έργου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο ιστότοπός του εξαφανίζονται μαζί με τα κεφάλαια. Εάν οι δημιουργοί του έργου έχουν τον πλήρη έλεγχο του όγκου των Token, τέτοιου είδους απάτες μπορεί να συμβούν και σε ευάλωτα Launchpad ή κεντρικές πλατφόρμες. Τελικά, όλα καταλήγουν σε κοινωνική χειραγώγηση και ψεύτικες υποσχέσεις.
Πώς να εντοπίσετε ένα πιθανό rug pull
Παρόλο που δεν είναι όλα τα έργα με αυτά τα χαρακτηριστικά απάτη, αν εντοπίσετε μερικά από αυτά τα σημάδια, θα πρέπει να είστε επιφυλακτικοί. Αυτά είναι τα σημεία που πρέπει να προσέξετε:
Ανώνυμες ομάδες
Παρόλο που η ανωνυμία αποτελεί μέρος της κουλτούρας των κρυπτονομισμάτων, τα έργα που δεν παρουσιάζουν διαφάνεια όσον αφορά τους προγραμματιστές ή τους ιδρυτές τους είναι πιο δύσκολο να αναλάβουν την ευθύνη του έργου τους. Αυτό διευκολύνει τους κακόβουλους παράγοντες να εξαφανιστούν με τα κεφάλαια των επενδυτών.
Δεν υπάρχει έλεγχος έξυπνων συμβάσεων
Ο έλεγχος ή η επίσημη επαλήθευση μιας έξυπνης σύμβασης βοηθά στον εντοπισμό σφαλμάτων, τρωτών σημείων και ανεπιθύμητης συμπεριφοράς πριν από την εφαρμογή του κώδικα. Χωρίς έλεγχο από μια αξιόπιστη εταιρεία ασφάλειας, ενδέχεται να υπάρχουν κρυφοί κίνδυνοι, όπως λειτουργίες που επιτρέπουν την απεριόριστη δημιουργία Token ή δίνουν στους προγραμματιστές πλήρη έλεγχο της σύμβασης. Να είστε προσεκτικοί με τους ελέγχους από ύποπτες ή άγνωστες εταιρείες ασφαλείας.
Αποδέσμευση ρευστότητας
Εάν ένα έργο δεν δεσμεύει τη ρευστότητά του ή δεν έχει σαφές χρονοδιάγραμμα κατοχύρωσης των Token της ομάδας, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος να γίνει ανάληψη των κεφαλαίων ή να διατεθούν στην αγορά ανά πάσα στιγμή.
Τα γνωστά έργα συχνά δεσμεύουν τη ρευστότητα και εφαρμόζουν περιόδους κατοχύρωσης για τα μέλη της ομάδας, οι οποίες συνήθως διαρκούν από ένα έως τέσσερα χρόνια. Παρόλο που δεν αποτελεί εγγύηση, αυτό βοηθά στην ανάπτυξη εμπιστοσύνης και υποδηλώνει ότι η ομάδα είναι αφοσιωμένη στη μακροπρόθεσμη επιτυχία του έργου.
Μη ρεαλιστικές υποσχέσεις
Να είστε προσεκτικοί με τα έργα που υπόσχονται εξαιρετικά υψηλές αποδόσεις ή εγγυημένα κέρδη. Αν ένα έργο δηλώνει ότι έχει την υποστήριξη γνωστών επενδυτών, εταιρειών ή influencer, οι δηλώσεις αυτές πρέπει να συνοδεύονται από αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία, όπως δημόσιες ανακοινώσεις ή επιβεβαιωμένες συνεργασίες.
Πώς να προστατευτείτε
Παρόλο που δεν υπάρχει εγγυημένος τρόπος για να αποφύγετε κάθε rug pull, μπορείτε να λάβετε ορισμένα μέτρα για να περιορίσετε τον κίνδυνο:
Κάντε τη δική σας έρευνα
Ανατρέξτε σε πληροφορίες που δεν βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα, στον ντόρο ή στις προωθητικές ενέργειες των influencer και αξιολογήστε το έργο μόνοι σας. Ένας καλός τρόπος για να ξεκινήσετε είναι να διαβάσετε το whitepaper του έργου για να κατανοήσετε τους στόχους, την τεχνολογία και τα tokenomics του. Επίσης, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε block explorer, όπως το Etherscan ή το SolScan, για να ελέγξετε τη διανομή των Token, να διαπιστώσετε αν έχει αποποιηθεί η ιδιοκτησία της έξυπνης σύμβασης και να ελέγξετε το ιστορικό των συναλλαγών για ύποπτες δραστηριότητες.
Έλεγχος κλειδώματος ρευστότητας
Εξετάστε αν το έργο έχει δεσμεύσει τη ρευστότητά του και για πόσο χρονικό διάστημα. Πολλά νόμιμα έργα χρησιμοποιούν υπηρεσίες τρίτων για τη διαχείριση δέσμευσης ρευστότητας, κάνοντας τη διαδικασία πιο διαφανή και επαληθεύσιμη για τους επενδυτές.
Αναζητήστε ελέγχους
Ελέγξτε αν η αναφορά ελέγχου είναι διαθέσιμη στο κοινό και βεβαιωθείτε ότι είναι επικαιροποιημένη, καθώς παλαιότερες αναφορές ενδέχεται να μην καλύπτουν πρόσφατες αλλαγές στον κώδικα. Παρόλο που ένας έλεγχος δεν μπορεί να εγγυηθεί την πλήρη ασφάλεια, μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό κοινών σφαλμάτων, τρωτών σημείων και δυνητικά κακόβουλου κώδικα.
Προτιμήστε αξιόπιστες πλατφόρμες
Κατά την εξερεύνηση νέων Token ή NFT, επιλέξτε πλατφόρμες με αξιόπιστο ιστορικό και αυστηρές διαδικασίες ελέγχου. Αξιόπιστες πλατφόρμες όπως το Binance Launchpool εφαρμόζουν αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης και διεξάγουν δέουσα επιμέλεια στις ομάδες των έργων πριν από την καταχώρισή τους. Αυτό μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες να συναντήσετε έργα που είναι δόλια ή δεν έχουν καλή διαχείριση.
Συμπεράσματα
Τα rug pull είναι ένα δυσάρεστο φαινόμενο στον κόσμο των κρυπτονομισμάτων, ειδικά σε τομείς με ταχεία εξέλιξη όπως η DeFi, όπου κάθε μέρα κυκλοφορούν νέα έργα. Παρόλο που πολλές ομάδες αναπτύσσουν τα προϊόντα τους με καλές προθέσεις, η έλλειψη κανονισμών και εποπτείας εξακολουθεί να δημιουργεί ευκαιρίες για κακόβουλους παράγοντες να εκμεταλλευτούν ανυποψίαστους χρήστες.
Με την αυξανόμενη διαθεσιμότητα εργαλείων, ελέγχων και εκπαιδευτικών πόρων, ο εντοπισμός πιθανών απατών γίνεται όλο και ευκολότερος. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι σημαντικό να πραγματοποιείτε διεξοδική έρευνα και να προσεγγίζετε κάθε νέο έργο με προσοχή και κριτική σκέψη.
Για περαιτέρω ανάγνωση
Αποποίηση ευθυνών: Αυτό το περιεχόμενο παρουσιάζεται σε εσάς "ως έχει" μόνο για γενική ενημέρωση και εκπαιδευτικούς σκοπούς, χωρίς καμία δήλωση ή εγγύηση οποιουδήποτε είδους. Δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως οικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή, ούτε σκοπεύει να προτείνει την αγορά οποιουδήποτε συγκεκριμένου προϊόντος ή υπηρεσίας. Θα πρέπει να αναζητήσετε μόνοι σας συμβουλές από κατάλληλους επαγγελματίες συμβούλους. Όταν το άρθρο αποτελεί συνεισφορά τρίτου, λάβετε υπόψη ότι οι απόψεις που εκφράζονται ανήκουν στον τρίτο συνεισφέροντα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ακαδημίας Binance. Διαβάστε ολόκληρη την αποποίηση ευθυνών για περισσότερες λεπτομέρειες. Οι τιμές των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων ενδέχεται να είναι ασταθείς. Η αξία της επένδυσής σας μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί και μπορεί να μην σας επιστραφεί το ποσό που επενδύσατε. Είστε αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις επενδυτικές σας αποφάσεις και η Ακαδημία Binance δεν ευθύνεται για τυχόν ζημίες που μπορεί να υποστείτε. Το παρόν υλικό δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως χρηματοοικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στους Όρους χρήσης και στην Προειδοποίηση κινδύνου.