Dark Pools - Wprowadzenie

Spis treści

• Czym jest dark pool?
• Jakie są zalety używania dark pools?
• Kontrowersje wokół dark pools 
• Zdecentralizowane dark pools
• Przemyślenia końcowe

Czym jest dark pool?

Dark pool to prywatne miejsce ułatwiające wymianę instrumentów finansowych. Od publicznych giełd różni się ono niewidoczną tabelą zleceń i ukrytymi transakcjami (w niektórych przypadkach zlecenia stają się widoczne dopiero po ich zrealizowaniu).

Płynność w dark pool'ach nazywana jest płynnością anonimowych funduszy. Większość transakcji w dark pool, odbywa się w postaci bloków - wielkich transakcji na tysiące akcji lub innych aktywów, po z góry ustalonej cenie.

Po raz pierwszy dark poole pojawiły się w latach osiemdziesiątych zeszłego wieku, jako narzędzie dla inwestorów instytucjonalnych, do realizowania wielkich transakcji giełdowych bez naruszania płynności publicznych rynków.

Korzystanie z ciemnych pul pozwala instytucjom na dokonywanie transakcji bez uprzedniego publicznego ujawniania swych zamiarów. Jest to przydatna cecha, gdyż tak duże zlecenia zakupu lub sprzedaży mogłyby mieć negatywy wpływ na płynność i obroty pożądanego aktywa, zanim jeszcze dojdzie do realizacji transakcji.

Dark pools stały się jednym z fundamentów światowych rynków kapitałowych. Ten artykuł zbada ich możliwe zastosowanie i wpływ na rynek kryptowalut.

Jakie są zalety używania dark pools?

• Zmniejszony wpływ na sentyment rynku: Traderzy chcący dokonywać transakcji na miliony dolarów są w stanie ukryć swoje zamiary przed szerszą publiką. 
• Poprawa cen: Dopasowywanie transakcji przez silniki giełdowe, zazwyczaj odbywa się w oparciu o najlepszą dostępną cenę kupna (bid) i  sprzedaży (ask). W takim przypadku, zarówno kupujący, jak i sprzedający mogą uzyskać bardziej korzystny kurs, aniżeli gdy przeprowadzaliby transakcję na otwartym rynku (w dark pool kupujący może kupić po niższej cenie, a sprzedający sprzedać po wyższej). 
• Brak rozbieżności cenowych (slippage): Ponieważ większość transakcji w dark pool odbywa się w postaci bloków transakcyjnych, po wcześniej ustalonym kursie, inwestorzy mają pewność, że zrealizują całą transakcję po planowanej cenie.

Kontrowersje wokół dark pools

• Konflikt interesów: Z uwagi na fakt, że tabele zleceń nie są w ciemnych pulach widoczne, nie ma gwarancji, że transakcja została zrealizowana po najlepszej możliwej cenie. Instytucja zarządzająca dark poolem może ukryć rzeczywiste ceny rynkowe i nie dopasować transakcji po najlepszych z możliwych.
• Szkodliwy wpływ na ceny rynkowe: Jeżeli większość transakcji odbywa się w dark poolach, ceny na giełdach publicznych przestają odzwierciedlać rzeczywistych rynek. Znaczna część inwestowania i handlu opiera się na swobodnym przepływie informacji między inwestorami. Dark poole redukują tą dostępność, poprzez ukrywanie transakcji.
• Podatność na High-Frequency Trading: Dark poole są idealnym środowiskiem dla występowania drapieżnych praktyk traderów posługujących się systemami handlu wysokiej częstotliwości. Mając uprzywilejowany dostęp do tabeli zleceń, mogą wyprzedać (front-run) nic nie podejrzewających traderów w dark poolach i czerpać z tego korzyści.
  Ciemne pule umożliwiły również powstanie innej metody zwanej "pinging". Polega ona na rozsyłaniu dużej liczby małych zleceń na publiczne giełdy, w celu mapowania wielkich ukrytych zleceń. Pinging wykorzystuje się do wykrywania obszarów płynności w księdze zleceń, co daje traderom wysokiej częstotliwości przewagę, którą niektórzy uważają za niezdrową dla rynku.
• Mniejsza średnia wielkość transakcji: Od czasu pojawienia się dark pooli w latach 80-tych, średnia wielkość składanych w nich zleceń znacząco zmalała. Sygnalizuje to, że nie tylko instytucje finansowe zaczęły korzystać z dark pooli. Jest to znak, że ich istnienie stało się mniej atrakcyjne, a być może nawet szkodliwe dla szerszego rynku. Powrót do realizowania małych transakcji na publicznie widocznym rynku, mógłby utworzyć zdrowszy rynek finansowy.  

Zdecentralizowane dark pools

Podobnie jak w przypadku dark pooli na tradycyjnych rynkach finansowych, zaczęły powstawać dark poole stosowane do obrotu kryptowalutami.

W porównaniu ze zwykłymi ciemnymi pula, zaletą zdecentralizowanych dark pooli są bezpieczniejsze metody weryfikacji cyfrowej. Zdecentralizowany protokół zarządzający dark poolem, byłby w stanie utrzymać uczciwą cenę rynkową dla wszystkich traderów, bez możliwości przeprowadzania manipulacji kursem. 

W transakcjach obejmujących wiele blockchainów, między-łańcuchowe atomic swapy mogą zostać wykorzystane do usprawnienia zawierania transakcji, bez potrzeby opierania się na pośredniku.

Zdecentralizowane dark poole mają możliwość wprowadzenia innych nowatorskich technologii kryptograficznych, takich jak zero-knowledge proofs, aby weryfikować integralność transakcji wewnątrz dark pooli. 

Ciemne pule mogą być przydatne na rynkach niepłynnych kryptowalut, gdyż dają one inwestorom możliwość realizowania transakcji bez slippage. Podczas, gdy duże zlecenie może mieć znaczny wpływ na niepłynną parę wymiany kryptowalut, to samo zlecenie mogłoby zostać wykonane w dark poolu, z pominięciem poślizgu cenowego.

Ze względu na brak instytucjonalnych traderów w przestrzeni kryptowalut, dark poole, jak dotąd, miały niewielki wpływ na rynki kryptowalut, ale to może się zmienić w przyszłości.

Przemyślenia końcowe

Ze względu na całkowity brak transparentności, dark poole od zawsze należały do kontrowersyjnych tematów. Ukrywanie większości wolumenu transakcji nie jest czymś pożądanym na jakimkolwiek rynku.

Wraz z niedawnym rozwojem metod kryptograficznej weryfikacji, korzystanie z dark pooli mogłoby stać się bezpieczniejsze. Otwarto-źródłowe protokoły można zaprogramować w taki sposób, aby zachowywały uczciwą cenę dla wszystkich klientów, zmniejszając ryzyka wiążące się z korzystaniem z tradycyjnych dark pooli.