Giới thiệu đơn giản về sàn giao dịch ngầm (dark pool)

Nội dung

• Dark pool (sàn giao dịch ngầm) là gì?
• Những ưu điểm của việc sử dụng sàn giao dịch ngầm?
• Những tranh cãi xung quanh sàn giao dịch ngầm là gì? 
• Các sàn giao dịch ngầm được phân cấp
• Kết luận

Dark pool (sàn giao dịch ngầm) là gì?

Một dark pool là một địa điểm tư nhân để thực hiện trao đổi các công cụ tài chính. Nó khác với một sàn giao dịch công khai ở chỗ không có sổ khớp lệnh hiển thị và các giao dịch không được hiển thị công khai (hoặc chỉ hiển thị khi chúng đã được thực hiện).

Thanh khoản trên thị trường sàn giao dịch ngầm được gọi là thanh khoản sàn giao dịch ngầm. Phần lớn các giao dịch qua sàn giao dịch ngầm được thực hiện trong các giao dịch khối. Giao dịch khối là giao dịch với số lượng lớn tài sản với mức giá định trước.

Các sàn giao dịch ngầm xuất hiện lần đầu tiên vào những năm 1980 và chủ yếu được sử dụng bởi các nhà đầu tư tổ chức, những người giao dịch số lượng lớn chứng khoán.

Sử dụng các sàn giao dịch ngầm cho phép các tổ chức đặt lệnh và thực hiện giao dịch mà không tiết lộ công khai ý định của họ trước. Đây là một đặc điểm hữu ích, vì ý định của họ là mua hoặc bán một lượng lớn tài sản có thể có tác động bất lợi đến giao dịch của họ trước khi họ có cơ hội thực hiện nó.

Các sàn giao dịch ngầm đã phát triển thành một phần có quy mô lớn trên thị trường vốn cổ phần toàn cầu và bài viết này sẽ xem xét tác động tiềm năng của chúng đối với không gian tiền điện tử.

Những ưu điểm của việc sử dụng sàn giao dịch ngầm?

• Giảm tác động đến tâm lý thị trường: Các trader muốn giao dịch quy mô lớn có thể che giấu ý định của họ với giới đầu tư. 
• Cải thiện Giá: Sự khớp các giao dịch thường được thực hiện dựa trên mức trung bình của giá mua (bid) và giá bán (ask)  có sẵn tốt nhất. Trong những trường hợp như vậy, cả người mua và người bán đều có được giao dịch thuận lợi hơn so với thị trường mở (người mua được mua thấp hơn và người bán được bán cao hơn). 
• Không có trượt giá: Vì hầu hết giao dịch ngầm được thực hiện trong các giao dịch khối với mức giá định trước, nên các nhà giao dịch có thể chắc chắn rằng họ sẽ có thể thực hiện toàn bộ giao dịch của mình với mức giá dự định.

Những tranh cãi xung quanh các sàn giao dịch ngầm là gì?

• Xung đột lợi ích: Vì sổ khớp lệnh không hiển thị, không có gì đảm bảo rằng một giao dịch được thực hiện ở mức giá tốt nhất có thể. Nếu tổ chức thực hiện giao dịch có xung đột lợi ích, nó có khả năng che khuất giá thị trường thực.
• Ảnh hưởng bất lợi đến giá cả thị trường: Nếu phần lớn giao dịch xảy ra trên các sàn giao dịch ngầm, giá trên các sàn giao dịch công khai có thể không phản ánh thị trường thực tế. Một phần lớn của việc đầu tư và giao dịch phụ thuộc vào các luồng thông tin miễn phí, và các sàn giao dịch ngầm sẽ cản trở sự chính xác của thông tin.
• Dễ bị tổn thương đối với các nhà giao dịch tốc độ cao (HFT): Các sàn giao dịch ngầm có thể là một sân chơi lý tưởng cho các hoạt động săn mồi của các nhà giao dịch tốc độ cao. Nếu họ có quyền truy cập đặc quyền vào các dữ liệu sổ khớp lệnh, họ có thể chạy trước các lệnh lớn và tận dụng lợi thế của các nhà giao dịch không bị nghi ngờ.
  Các sàn giao dịch ngầm cũng cho phép một phương thức khác gọi là pinging, tức là gửi một số lượng lớn các lệnh nhỏ để vạch ra một lệnh ẩn lớn. Nó được sử dụng để đánh giá các khu vực thanh khoản trong sổ khớp lệnh và cung cấp cho các nhà giao dịch tốc độ cao một lợi thế có thể được coi là không lành mạnh cho thị trường.
• Quy mô giao dịch trung bình nhỏ hơn: Kể từ khi xuất hiện vào những năm 1980, quy mô giao dịch trung bình của các sàn giao dịch ngầm đã giảm đáng kể. Điều này báo hiệu rằng không chỉ các tổ chức tài chính quy mô lớn đang sử dụng các sàn giao dịch ngầm. Điều này làm cho sự tồn tại của họ ít hấp dẫn hơn và thậm chí có thể gây bất lợi cho thị trường rộng lớn hơn. Nó có thể dẫn đến một thị trường lành mạnh hơn nếu các lệnh nhỏ hơn được thực hiện ở các sàn giao dịch có sổ khớp lệnh công khai.  

Các sàn giao dịch ngầm phi tập trung

Tương tự như các sàn giao dịch ngầm trong thị trường vốn cổ phần truyền thống, các sàn giao dịch ngầm để giao dịch tiền điện tử cũng có sẵn trong một số nền tảng giao dịch.

So với các sàn giao dịch ngầm thông thường, các sàn giao dịch ngầm phi tập trung có thể có lợi thế về các phương pháp xác minh kỹ thuật số an toàn hơn. Các giao thức sàn giao dịch ngầm phi tập trung có thể duy trì mức giá thị trường hợp lý cho tất cả những người tham gia mà không có khả năng thao túng giá.

Trong các giao dịch liên quan đến nhiều chuỗi khối, hoán đổi nguyên tử trên nhiều chuỗi có thể được sử dụng để tạo thuận lợi cho các giao dịch mà không cần đến trung gian.

Các sàn giao dịch ngầm phi tập trung cũng có thể sử dụng các công nghệ mã hóa mới khác như bằng chứng không kiến thức (zero-knowledge proof) để xác minh tính toàn vẹn của các giao dịch trên sàn giao dịch ngầm. 

Các sàn giao dịch ngầm cũng có thể hữu ích trong các thị trường tiền điện tử kém thanh khoản, vì chúng cho phép các nhà giao dịch thực hiện các giao dịch lớn hơn mà không bị trượt giá. Trong khi một lệnh lớn có thể có tác động đáng kể đến một thị trường kém thanh khoản, giao dịch tương tự có thể được thực hiện trong một sàn giao dịch ngầm mà không bị trượt giá.

Do thiếu các trader là các tổ chức trong không gian tiền điện tử, các sàn giao dịch ngầm đã có ảnh hưởng nhỏ đến thị trường tiền điện tử, nhưng điều đó có thể thay đổi trong tương lai.

Kết luận

Do sự thiếu minh bạch hoàn toàn, các sàn giao dịch ngầm đã là một chủ đề gây tranh cãi kể từ khi chúng tồn tại. Việc che giấu phần lớn khối lượng giao dịch không phải là một đặc điểm mong muốn của bất kỳ thị trường nào.

Với những phát triển gần đây trong phương pháp xác minh mật mã, quá trình sử dụng các sàn giao dịch ngầm có thể trở nên an toàn hơn. Các giao thức nguồn mở có thể được xây dựng theo cách có thể kiểm chứng các quy tắc giống nhau cho mọi người tham gia, điều này giúp giảm các rủi ro khi sử dụng sàn giao dịch ngầm.