TL;DR
Termin „metaverse“ stanowi opis zbiorowych przestrzeni wirtualnych, w których krzyżują się nasze światy fizyczne i cyfrowe. Koncepcja ta od wieków zaprząta umysły miłośników science fiction. Jednak dopiero niedawno, wraz z postępem technologicznym i upowszechnieniem się Internetu, zaczęły się pojawiać oznaki jej urzeczywistnienia. Rola technologii blockchain w metaversie również zyskała na znaczeniu, ponieważ zapewnia ona infrastrukturę do stworzenia zdecentralizowanej i bezpiecznej platformy, na której można go zbudować.
Wprowadzenie
Termin „metaverse“ został ukuty po raz pierwszy na początku lat 90. w środowisku sci-fi. W ostatnich latach koncepcja metaverse'u ewoluowała dzięki najnowszym innowacjom technologicznym. Przyciąga również coraz większą uwagę jako potencjalna platforma cyfrowa do działalności zarówno społecznej, jak i gospodarczej.
W rozwoju metaverse'u ważną rolę odegrało również powstanie technologii blockchain i kryptowalut. Wiele projektów już prowadzi tutaj swoje badania, wykorzystując te technologie do tworzenia zdecentralizowanych i immersyjnych światów wirtualnych. W tym artykule przedstawimy krótką historię metaverse'u i prześledzimy rolę kryptowalut w jego ewolucji.
Definiowanie Metaverse'u
Metaverse wciąż nie jest do końca zdefiniowany. Jednak ogólna idea jest taka, że jest to wirtualna przestrzeń, która łączy nasze życie cyfrowe i rzeczywiste. Niektórzy nazywają to kolejnym wcieleniem Internetu, dzięki któremu doznania online będą interaktywne i wciągające.
Zdefiniowanie metaverse'u jest trudne, ponieważ jest to coś więcej niż tylko pojedynczy produkt, usługa czy projekt. Jest to bowiem połączenie różnych technologii, np. Internetu, rzeczywistości rozszerzonej (AR), rzeczywistości wirtualnej (VR), sztucznej inteligencji (AI), rekonstrukcji 3D oraz Internetu rzeczy (IoT).
W świecie science fiction, z którego wywodzi się termin „metaverse", przedstawia się go jako wysoce immersyjny oraz interaktywny świat wirtualny. Dzisiaj technologia blockchain i kryptowaluty podejmują działania, aby urzeczywistnić tę koncepcję.
Ruch Web3 pokazał, że metaverse nie ogranicza się tylko do gatunku sci-fi, bo może już wręcz istnieje. Web3 tworzy ekosystem, który zachęca deweloperów do budowania podobnych do metaverse'u aplikacji zdecentralizowanych (DApp), np. gier play-to-earn (P2E). Takie gry, jak np. Axie Infinity, The Sandbox, czy Decentraland zawierają już aspekty metaverse'u i są połączeniem elementów życia graczy ze światami online.
Krótka Historia Metaverse'u
Przez lata różne pomysły i postępy technologiczne przybliżały nas do koncepcji metaverse'u w dzisiejszym rozumieniu. Metaverse ma głębokie podstawy – od koncepcji widzenia stereoskopowego przez powstanie Bitcoina i Ethereum aż po rebranding Facebooka.
1838
Zgodnie z powyższym wstępem w metaversie prawdopodobnie wykorzystywana będzie technologia VR, dzięki której ludzie będą się zanurzać w cyfrowych środowiskach. Najwcześniejszy przykład VR pojawił się w 1838 roku, kiedy to naukowiec Sir Charles Wheatstone nakreślił koncepcję tzw. widzenia stereoskopowego, tworząc jeden obraz 3D.
Te pierwsze badania doprowadziły do rozwoju stereoskopii, technologii, w której do tworzenia obrazu służy iluzja głębi – ta sama technologia, którą dziś widzimy w zestawach do VR.
1935
Amerykański pisarz science-fiction Stanley Weinbaum opublikował książkę Okulary Pigmaliona, która wdrażała czytelników w możliwości wirtualnej rzeczywistości. Główny bohater książki zanurza się w fikcyjnym świecie przy użyciu pary gogli, które naśladują wszystkie ludzkie zmysły, dzięki czemu świat wydaje się realny.
1938
Często mówi się, że jako pierwszy terminu „la réalité virtuelle”, czyli „rzeczywistość wirtualna“, użył francuski poeta i dramaturg Antoine Artaud. Pisał o tym w zbiorze esejów pt. „Teatr i jego sobowtór“, w którym mówił o tym, że teatr może tworzyć alternatywne światy, inscenizując postacie, przedmioty i obrazy.
1962
Amerykański filmowiec Morton Heilig zbudował maszynę, która wywoływała uczucie jazdy na motocyklu w innym miejscu. Urządzenie pod nazwą Sensorama zanurzało użytkowników w innej rzeczywistości poprzez połączenie takich efektów, jak ruchomy fotel, zapachy i ekrany 3D. Mimo że maszyna nigdy nie wyszła poza fazę prototypu, pokazała możliwość zatarcia granic między iluzją a rzeczywistością.
1984
Pionierzy rzeczywistości wirtualnej, Jaron Lanier i Thomas G. Zimmerman, założyli VPL Research, Inc. jedną z pierwszych firm, która tworzyła i sprzedawała produkty VR, np. zestawy VR oraz rękawice do obsługi danych (tzw. rękawice przewodowe).
1989
Brytyjski informatyk Tim Berners-Lee napisał podczas pracy w CERN pierwszą propozycję sieci WWW (World Wide Web). Sieć była początkowo tworzona dla uniwersytetów i instytucji na potrzeby globalnej wymiany informacji.
1992
Metaverse został wspomniany po raz pierwszy w powieści science-fiction pt. „Snow Crash“ autorstwa Neala Stephensona. Amerykański pisarz science-fiction zilustrował dystopijny świat przyszłości, w którym ludzie mogli za pośrednictwem cyfrowych awatarów uciekać do lepszej rzeczywistości alternatywnej.
1993
Informatycy Moni Naor i Cynthia Dwork wymyślili koncepcję proof-of-work (PoW), aby zapobiec nadużyciom usług, takim jak np. ataki denial-of-service i spam sieciowy. Umożliwiała ona ograniczenie niepożądanego zachowania w sieci poprzez żądanie od podmiotu zgłaszającego się po usługę potwierdzenia pracy, np. poświęcenia przez komputer czasu na przetwarzanie.
2003
Firma Linden Lab uruchomiła multimedialną platformę Second Life. Chociaż nie jest ona w pełni immersyjna (nie ma gogli ani rękawic), użytkownicy mogą się łączyć ze wspólnymi miejscami wirtualnymi i zwiedzać, współdziałać oraz tworzyć za pomocą swoich komputerów. Platforma Second Life nie jest postrzegana jako gra, lecz raczej jako miejsce spotkań online, w którym każdy może sobie stworzyć nową prezencje cyfrową.
2006
Firma Roblox Corporation wypuściła platformę grową pod nazwą Roblox, która umożliwia użytkownikom granie w różne gry wieloosobowe. Ponadto użytkownicy mogą tworzyć własne gry dla siebie i dla innych. Mimo że użytkownicy mogą grać w Roblox za darmo, w grze dostępny jest także sklep, w którym gracze mogą wydawać wirtualne pieniądze, tzw. Robuksy.
2007
Firma Google wypuściła produkt Street View i dodała go do swojego istniejącego produktu Maps. Street View umożliwia przekształcenie mapy w odzwierciedlenie prawdziwego świata – każdy może na swoim urządzeniu mobilnym lub komputerze oglądać ulicę tak, jak wygląda ona w rzeczywistości.
2009
Satoshi Nakamoto zapowiedział pierwszy duży zdecentralizowany blockchain i kryptowalutę, Bitcoina, w roku 2008. Następnie w 2009 r. wydobył pierwszego BTC.
2012
Przedsiębiorca Palmer Luckey wypuścił Oculusa, zestaw VR, którego osprzęt umożliwia łączenie użytkowników z wirtualnym światem 3D, w którym mogą pracować, spotykać się towarzysko i korzystać z rozrywki. Dwa lata później, w 2014 roku, Facebook kupił Oculusa z zamiarem masowego upowszechnienia technologii.
2014
Kevin McCoy i Anil Dash wybili pierwszy w historii token niewymienny (NFT), Quantum, który zawierał obraz rozpikselowanego ośmiokąta. Token został wybity na blockchainie Namecoin, ale nie funkcjonował pod nazwą NFT, tylko nosił miano „grafiki monetyzowanej“.
2015
Vitalik Buterin zaproponował ideę Ethereum w roku 2013 we wpisie na blogu pt. „Ethereum: The Ultimate Smart Contract and Decentralized Application Platform“ (Ethereum: Fundamentalna platforma do smart kontraktów i aplikacji zdecentralizowanych). Następnie w 2015 roku została uruchomiona zdecentralizowana platforma obliczeniowa Ethereum. Ethereum umożliwia deweloperom tworzenie aplikacji DApp za pomocą smart kontraktów poprzez eksperymentowanie z własnym kodem.
2016
Rok 2016 był rokiem zarówno zdecentralizowanych organizacji autonomicznych (DAO), jak i pojawienia się gry Pokémon GO. Pierwsza organizacja DAO, nazwana po prostu The DAO, została uruchomiona na Ethereum w przekonaniu, że każdy członek może stanowić jej organ zarządzający.
Gra Pokémon GO, w której AR służy do łączenia z trójwymiarową mapą świata rzeczywistego, stała się jedną z najbardziej udanych gier mobilnych wszech czasów. W samym tylko roku 2016 była jedną z najbardziej dochodowych i najczęściej używanych aplikacji mobilnych na świecie – do końca roku pobrano ją globalnie ponad 500 mln razy.
2021
Facebook zmienił nazwę na Meta, dzięki czemu metaverse stał się czymś bardziej namacalnym niż tylko koncepcją science-fiction. Od tego czasu firma inwestuje miliardy dolarów w rozwój i pozyskiwanie zasobów związanych z metaversem, takich jak materiały, oprogramowanie oraz zestawy nagłowne AR i VR do metaverse'u.
2022
Firmy Siemens i NVIDIA zapowiedziały, że zakładają razem spółkę w celu stworzenia Metaverse'u Przemysłowego. Współpraca stanowi połączenie reputacji firmy Siemens w dziedzinie automatyki przemysłowej oraz oprogramowania, infrastruktury, technologii budowlanych i transportu ze statusem firmy NVIDIA jako pioniera w dziedzinie przyspieszania grafiki oraz AI. Według prezesa firmy Siemens współpraca umożliwi stworzenie działającego w czasie rzeczywistym immersyjnego metaverse'u poprzez połączenie sprzętu i oprogramowania.
Rola Blockchainu i Krypto w Metaversie
Technologia Blockchain i kryptowaluty mogą odegrać fundamentalną rolę w rozwoju metaverse'u. Po pierwsze blockchainy mogą dać infrastrukturę do bezpiecznych i przejrzystych transakcji w metaversie, np. kryptowaluty do szybkiego i bezpiecznego przekazywania wartości. Po drugie charakter Ethereum umożliwia tworzenie tokenów NFT, które mogą służyć do reprezentowania w metaversie niepowtarzalnych przedmiotów wirtualnych.
Po trzecie dzięki aplikacjom DApp usługi i funkcje metaverse'u będą bardziej zdecentralizowane, więc nie będą kontrolowane przez żadną indywidualną organizację. Mogą również umożliwić użytkownikom posiadanie i kontrolowanie własnych danych oraz aktywów, zapewniając poziom bezpieczeństwa i autonomii, jakiego nie dają tradycyjne aplikacje scentralizowane.
Inne technologie związane z rozwojem metaverse'u to m.in. VR i AR, czyli interaktywne narzędzia, które dają użytkownikom możliwość doświadczania świata wirtualnego poprzez interakcję z wirtualnymi obiektami oraz poruszanie się po metawersie. Oprócz tego AI oraz przetwarzanie języka naturalnego może ułatwić tworzenie w ramach metaverse'u bardziej realistycznych i interaktywnych awatarów.
Wraz z dalszym rozwojem metaverse'u prawdopodobnie pojawi się więcej praktycznych zastosowań blockchaina i krypto. Technologie te już teraz mają potencjał, aby zrewolucjonizować kontakty i działalność biznesową w metaversie. Dzięki temu, że technologia blockchain i jej zastosowania umożliwiają zdecentralizowane, niewymagające zaufania oraz przejrzyste kontakty, mogą ułatwić stworzenie bardziej otwartego, bezpiecznego i wydajnego metaverse'u.
Przyszłość Metaverse'u
Rozwój metaverse'u przeszedł w ostatnich latach długą drogę. Jednak infrastruktura i usługi niezbędne do wspierania jego rozwoju jeszcze nie do końca się urzeczywistniły. Np. technologia leżąca u podstaw środowisk wirtualnych wymaga dalszego rozwoju, aby była jak najbardziej realistyczna i wciągająca.
Ponadto do metaverse'u potrzebne są szybkie sieci o niskich opóźnieniach, które są w stanie na bieżąco obsługiwać dużą liczbę użytkowników, a także narzędzia oraz platformy do tworzenia i udostępniania doznań wirtualnych. Są również kwestie związane z prywatnością, bezpieczeństwem oraz zarządzaniem, które deweloperzy muszą rozwiązać, aby zagwarantować, że metaverse będzie bezpiecznym i niewykluczającym miejscem dla wszystkich użytkowników.
Ponadto na rozwój metaverse'u prawdopodobnie będą mieć wpływ dalsze innowacje w takich technologiach jak rzeczywistość rozszerzona, AI, uczenie maszynowe, silniki 3D, chmura obliczeniowa, większe moce obliczeniowe i łączność 5G. W miarę ich udoskonalania metaverse będzie się stawał coraz bardziej immersyjny i realistyczny, co umożliwi użytkownikom doświadczanie świata cyfrowego, który będzie robił takie samo wrażenie, jak ten prawdziwy.
Jest jeszcze za wcześnie, aby powiedzieć, czy metaverse stanie się szczytowym zastosowaniem technologii blockchain. Ponieważ jednak blockchain potrafi w bezpieczny oraz przejrzysty sposób rejestrować transakcje i umożliwiać tworzenie aktywów cyfrowych oraz nowych zastosowań, może się okazać, że jest to odpowiednia opcja do rozwoju i funkcjonowania metaverse'u.
Przemyślenia Końcowe
Koncepcja metaverse'u ma swoje korzenie w science-fiction i powstała jako fikcyjny wszechświat zgłębiany dotąd w książkach, telewizji oraz w kinie. Jednak wraz z postępem technologicznym idea wspólnego immersyjnego świata cyfrowego staje się coraz bardziej realna.
Powstanie kryptowalut oraz technologii blockchain również odegrało znaczącą rolę w rozwoju metaverse'u, ponieważ dało zdecentralizowaną i bezpieczną platformę do transakcji oraz kontaktów wirtualnych. Chociaż metaverse w formie, jaką znamy dzisiaj, jest wciąż w powijakach, ma ogromny potencjał, by zmienić sposób, w jaki żyjemy, pracujemy i bawimy się w świecie cyfrowym.