Kısa Özet
Kripto alım satımında kaldıraç, alım satım yapmak için borç alınan sermayeyi kullanmayı ifade eder. Kaldıraçlı işlemler, alma ve satma gücünüzü artırarak daha büyük tutarlarda işlemler yapmanıza olanak tanır. Dolayısıyla, başlangıç sermayeniz küçük olsa bile bu sermayeyi kaldıraçlı işlemler yapmak için teminat olarak kullanabilirsiniz.
Kaldıraçlı alım satım, potansiyel kârınızı artırabilse de aynı zamanda özellikle de oynak kripto piyasasında yüksek risk taşır. Kripto alım satımı yapmak için kaldıraç kullanırken dikkatli olun, çünkü piyasanın pozisyonunuzun aksi yönünde hareket etmesi önemli kayıplara neden olabilir.
Giriş
Kaldıraç alım satımı, özellikle yeni başlayanlar için kafa karıştırıcı olabilir. Bu makale kripto piyasalarında kaldıraçlı alım satıma odaklanacaktır, fakat buradaki bilgilerin büyük bir kısmı geleneksel piyasalar için de geçerlidir.
What Is Leverage in Crypto Trading?
Kaldıraç, kripto paralar da dahil olmak üzere finansal varlıkları alıp satmak için borç alınan sermayenin kullanılması anlamına gelir. Alım veya satım gücünüzü artırır, böylece şu anda cüzdanınızda bulunandan daha fazla sermaye ile işlem yapabilirsiniz. İşlem yaptığınız kripto borsasına bağlı olarak, hesap bakiyenizin 100 katına kadar borç alabilirsiniz.
Kaldıraç miktarı, 1:5 (5x), 1:10 (10x) veya 1:20 (20x) gibi bir oran olarak tanımlanır ve başlangıç sermayenizin kaçla çarpıldığını gösterir. Örneğin, borsa hesabınızda 100 USD varsa ama 1.000 USD'lik bir bitcoin (BTC) pozisyonu açmak istiyorsanız, 10x kaldıraç 100 USD'nize 1.000 USD ile aynı satın alma gücünü verecektir.
Farklı kripto türevlerinin alım satımını yapmak için kaldıraç kullanabilirsiniz. Kaldıraçlı alım satım yaygın türleri arasında marjin alış satış, kaldıraçlı tokenler ve vadeli işlemler sözleşmeleri yer alır.
Kaldıraçlı Alım Satım Nasıl Çalışır?
Borç alıp kaldıraçlı alım satım yapmaya başlamadan önce alım satım hesabınıza fon yatırmanız gerekir. Sunduğunuz bu başlangıç sermayesi teminat olarak adlandırılır. Gereken teminat, kullandığınız kaldıraç oranına ve açmak istediğiniz pozisyonun toplam değerine (marjin olarak adlandırılır) bağlıdır.
10x kaldıraçla Ethereum'a (ETH) 1.000 USD yatırım yapmak istediğinizi varsayalım. Gerekli marjin, 1.000 USD'nin 1/10'u olacaktır, yani borç alınan fonlar için teminat olarak hesabınızda 100 USD olması gerekir. 20x kaldıraç kullanırsanız, gerekli marjin daha da düşük olacaktır (1.000 USD'nin 1/20'si = 50 USD). Fakat kaldıraç ne kadar yüksekse, likidasyon riskinin de o kadar yüksek olduğunu unutmamak önemlidir.
Yatırılan ilk marjinin dışında, işlemleriniz için bir marjin eşiğini de korumanız gerekir. Piyasa pozisyonunuzun aksi yönünde hareket ederse ve marjininiz sürdürme eşiğinin (sürdürme marjini olarak da adlandırılır) altına düşerse, likidasyondan kaçınmak için hesabınıza daha fazla fon yatırmanız gerekir.
Kaldıraç hem uzun hem de kısa pozisyonlara uygulanabilir. Uzun pozisyon açmak, bir varlığın fiyatının yükselmesini beklediğiniz, kısa pozisyon açmak ise fiyatın düşeceğine inandığınız anlamına gelir.
Bu süreç standart spot alım satım gibi görünse de kaldıraç kullanmak elinizde ne kadar varlık olduğuna değil, yalnızca teminatınıza dayalı olarak varlık almanıza veya satmanıza olanak tanır. Yani bir varlıktan elinizde yoksa bile, piyasanın daha da düşeceğini düşünüyorsanız bu varlığı borç alabilir ve daha sonra da satabilirsiniz (kısa pozisyon açabilirsiniz).
Kaldıraçlı uzun pozisyon örneği
10x kaldıraç ile 10.000 USD değerinde uzun bir BTC pozisyonu açmak istiyorsanız, teminat olarak 1.000 USD kullanmanız gerekir. BTC'nin fiyatı %20 artarsa, 2.000 USD'lik (komisyonlar hariç) net kâr elde edersiniz. Bu da kaldıraç olmadan 1.000 USD'lik sermayenizle alım satım yapsaydınız elde edeceğiniz 200 USD'den çok daha yüksektir.
Fakat BTC'nin fiyatı %20 düşerse, pozisyonunuz 2.000 USD düşer. Başlangıç sermayeniz (teminat) yalnızca 1.000 USD olduğundan, %20'lik bir düşüş likidasyonu tetikler (bakiyeniz sıfıra düşer). Aslında, piyasa sadece %10 düşse bile likidasyonla karşı karşıya kalabilirsiniz. Tam likidasyon değeri, kullandığınız borsaya bağlıdır.
Likidasyondan kaçınmak için teminatınızı artırmak amacıyla cüzdanınıza daha fazla fon eklemeniz gerekir. Borsa çoğu zaman, likidasyondan önce size bir marjin tamamlama çağrısı gönderir (örneğin, daha fazla fon eklemenizi belirten bir e-posta).
Kaldıraçlı kısa pozisyon örneği
BTC'de 10x kaldıraçla 10.000 USD'lik kısa bir pozisyon açmak istiyorsanız, BTC'yi başka birinden borç almalı ve güncel piyasa fiyatından satmalısınız. Teminatınız 1.000 USD olduğu ama 10x kaldıraçla işlem yaptığınız için 10.000 USD değerinde BTC satabilirsiniz.
Güncel BTC fiyatının 40.000 USD olduğunu varsayarsak, 0,25 BTC borç almış ve satmış olursunuz. Fiyat %20 düşerek 32.000 USD'ye gerilerse, bu 0,25 BTC'yi sadece 8.000 USD'ye tekrar satın alabilirsiniz. Bu da size 2.000 USD'lik (eksi komisyonlar) net kâr sağlar.
Fakat BTC'nin fiyatı %20 yükselerek 48.000 USD'ye çıkarsa, 0,25 BTC'yi geri almak için fazladan 2.000 USD'ye ihtiyacınız olacaktır. Bu durumda, hesap bakiyenizde yalnızca 1.000 USD olduğu için pozisyonunuz likide edilir. Burada da likidasyondan kaçınmak için likidasyon fiyatına ulaşmadan önce teminatınızı artırmak amacıyla cüzdanınıza daha fazla fon eklemeniz gerekir.
Kripto Alıp Satarken Neden Kaldıraç Kullanılır?
Daha önce de bahsettiğimiz gibi yatırımcılar pozisyon büyüklüklerini ve potansiyel kârlarını artırmak için kaldıraç kullanır. Ancak yukarıdaki örneklerde de gösterildiği gibi kaldıraçlı alım satım aynı zamanda önemli ölçüde daha büyük kayıplara yol açabilir.
Yatırımcıların kaldıraç kullanmasının bir başka nedeni de sermayelerinin likiditesini artırmaktır. Örneğin, tek bir borsada 2x kaldıraçlı bir pozisyon tutmak yerine aynı pozisyon büyüklüğünü daha düşük teminatla korumak için 4x kaldıraç kullanabilirler.
Bu da paralarının geri kalanını başka bir varlıkla alım satım yapmak, staking yapmak, merkeziyetsiz borsalara (DEX) likidite sağlamak ve NFT'lere yatırım yapmak gibi başka yerlerde kullanmalarına olanak tanır.
Kaldıraçlı Alım Satımın Riskleri Nasıl Yönetilir?
Yüksek kaldıraçla alım satım yapmak, daha düşük bir başlangıç sermayesi gerektirebilir ama likidasyon riskinizi de artırır. Kaldıraç ne kadar yüksek olursa, oynaklık toleransınız da o kadar düşük olur — kaldıracınız çok yüksekse, %1'lik bir fiyat hareketi bile büyük kayıplara yol açabilir.
Diğer yandan daha düşük kaldıraç kullanmak, size daha geniş bir hata payı sunar. Bu nedenle birçok kripto borsası, yeni kullanıcılara açık olan maksimum kaldıraca limit koyar.
Zararı durdur ve kârı al emirleri gibi risk yönetimi stratejileri, kaldıraçlı alım satımda kayıpları en aza indirmeye yardımcı olur. Pozisyonunuzu otomatik olarak belirli bir fiyattan kapatmak için piyasa aleyhinize hareket ettiğinde kullanışlı olan zararı durdur emirlerini kullanabilirsiniz. Zararı durdur emirleri sizi önemli kayıplardan korurken kârı al emirleri ise kârınız belli bir değere ulaştığında otomatik olarak kapanır. Bu da piyasa koşulları değişmeden önce kazançlarınızı güvence altına almanızı sağlar.
Kaldıraçlı alım satım, hem kazanç hem de kayıplarınızın katlanarak artmasına neden olabilen iki ucu keskin bir kılıçtır. Özellikle de oynak kripto para piyasasında yüksek düzeyde risk taşır. Bu nedenle Binance, kullanıcılarını hareketlerinin sorumluluğunu üstlenerek sağduyulu bir şekilde alım satım yapmaya teşvik eder.
Kullanıcıların işlemleri üzerinde kontrol sahibi olmasına yardımcı olmak için bağımlılık önleme bildirimi ve bekleme süresi işlevi gibi araçlar da sunar. Yatırımcılar her zaman son derece dikkatli olmalı ve kaldıracı doğru bir şekilde nasıl kullanacaklarını anlamak ve alım satım stratejilerini planlamak için her zaman kendi araştırmaları yapmayı (DYOR) hatırlamalıdır.
Son Söz
Kaldıraç, daha düşük bir başlangıç yatırımı ve daha yüksek kâr potansiyeli ile alım satıma başlamanıza olanak tanır. Yine de kaldıraç ve piyasa oynaklığıyla birleştiğinde, özellikle de 100x kaldıraç kullanıyorsanız, hızlı likidasyona neden olabilir.
Kaldıraçlı alım satımda işlemlerinizi mutlaka her zaman çok dikkatli yapın ve işleme başlamadan riskleri değerlendirin. Özellikle de kaldıraç kullanırken, kaybetmeyi göze alamayacağınız fonlarla asla işlem yapmayın.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı: Bu içerik, size herhangi bir beyan veya garanti verilmeksizin yalnızca genel bilgi sunma ve eğitim amacıyla "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal bir tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir hizmet veya ürünün satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini lütfen buradan okuyun. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Yatırım tavsiyesi değildir. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.