Opóźnione i wyprzedzające wskaźniki - wytłumaczenie działania

Wskaźniki wyprzedzające (ang. leading) i opóźnione (ang. lagging) - czym są?

Wskaźniki leading jak i lagging, to swoiste narzędzia, które pomagają ocenić siłę lub słabość gospodarek lub rynków finansowych. Wskaźniki wyprzedzające zmieniają się zaraz wystąpieniem cyklu gospodarczego lub trendu rynkowego. Wskaźniki opóźnione natomiast opierają się na poprzednich wydarzeniach i zapewniają wgląd w dane historyczne dotyczące konkretnego rynku lub gospodarki.

Innymi słowy, wskaźniki wyprzedzające dostarczają tzw. sygnały predykcyjne (a więc przewidywania na temat czegoś, co się wydarzy przed wystąpieniem tych zdarzeń lub trendów). Wskaźniki opóźnione natomiast generują sygnały na podstawie trendu, który jest ma już miejsce. Obydwie z tych dwóch klas wskaźników są szeroko stosowane przez inwestorów i traderów wykorzystujących w swoich strategiach tzw. analizę techniczną (AT). Obydwa wskaźniki są również bardzo popularne na rynku akcji, forex i rynku kryptowalut.

Wskaźniki do analizy technicznej na tradycyjnych rynkach finansowych mają bardzo długą historię sięgającą początków XX wieku. Idea stojąca za tymi wskaźnikami ma swoje korzenie w tzw. Dow Theory, która była rozwijana w latach 1902–1929. Zasadniczo Dow Theory dowodzi, że ruchy cen nie są przypadkowe, a zatem można je przewidzieć na podstawie dokładnej analizy wcześniejszych zachowań rynkowych.

Wychodząc poza ramy tradingu i inwestycji, obydwa typy wskaźników poruszone w tym artykule są również wykorzystywane do mapowania wydajności ekonomicznej gospodarek krajowych. Jak więc widać, zarówno opóźnione jak i wyprzedzające wskaźniki nie są przydatne jedynie do przewidywania ceny wybranych aktywów, ale znajdują również zastosowanie w innych dziedzinach ekonomii, opisujących różne zmienne ekonomiczne i tworzących indeksy.

Jak działają wskaźniki wyprzedzające i opóźnione?

Wskaźniki wyprzedzające

Zgodnie z tym co zostało napisane wcześniej, wskaźniki wyprzedzające mogą dostarczyć potencjalnych informacji o trendach, które dopiero się pojawią. Wskaźniki te można wykorzystać do przewidywania potencjalnych recesji lub odnów rynku. Na przykładzie branży akcji i obligacji, wskaźniki te mogą okazać się przydatne do oceny wydajności sprzedaży detalicznej lub pozwoleń na budowę.

Wskaźniki wyprzedzające mają tendencję do wyprzedzania cykli gospodarczych i ogólnie są odpowiednie do analiz krótko- i średnioterminowych. Powracając do przykładu, pozwolenia na budowę można uznać za rodzaj wiodącego wskaźnika ekonomicznego. Mogą sygnalizować przyszły popyt na roboty budowlane i inwestycje na rynku nieruchomości.

Wskaźniki opóźnione

W przeciwieństwie do wskaźników wyprzedzających wskaźniki opóźniające są wykorzystywane do identyfikowania istniejących trendów, które na pierwszy rzut oka mogą nie być zauważalne. Ten typ wskaźników opiera się o dane spoza obecnego cyklu gospodarczego.

Wskaźniki opóźniające najczęściej wykorzystywane są do analiz długoterminowych w oparciu o historyczne wyniki gospodarcze lub historyczne dane dotyczące cen konkretnych aktywów. Wskaźniki opóźniające generują sygnały na podstawie trendu rynkowego lub zdarzenia finansowego, które zostało już zainicjowane lub miało miejsce.

Wskaźniki Coincident

Chociaż wskaźniki Coincident nie są tak popularne w świecie kryptowalut, to poza nim ich sytuacja przedstawia się zupełnie inaczej. Wskaźniki te znajdują się gdzieś pomiędzy pozostałymi dwoma typami. Działają niemal w czasie rzeczywistym, dostarczając informacji o aktualnej sytuacji gospodarczej.

Przykładową sytuacją w której wykorzystywane są wskaźniki Coincidence, to mierzenie godzin pracy określonej grupy pracowników lub badanie tempo produkcji w danym sektorze przemysłu, takim jak np. branża produkcyjna czy wydobywcza.

Przy tej okazji warto jednak wspomnieć o tym, iż definicja zarówno wskaźników wyprzedzających, opóźnionych jak i Coincident nie zawsze są krystalicznie spójne z rzeczywistością. Niektóre ze wskaźników mogą należeć do różnych kategorii w zależności od metody i kontekstu. Dzieje się tak szczególnie w przypadku wskaźników ekonomicznych, takich jak np. Produkt Krajowy Brutto (PKB).

PKB generalnie jest uważany za wskaźnik z kategorii opóźnionych, ponieważ jest obliczany na podstawie danych historycznych. W niektórych przypadkach może jednak odzwierciedlać niemal rzeczywiste zmiany gospodarcze, co czyni go wskaźnikiem pasującym do grupy wskaźników Coincident.

Zastosowania w Analizie Technicznej

Zgodnie z tym co zostało napisane wcześniej, wskaźniki ekonomiczne są również częścią rynków finansowych. Wielu traderów i analityków wykorzystuje wiele narzędzi z dziedziny analizy technicznej, które można zdefiniować zarówno jako wskaźniki wyprzedzające lub opóźnione.

Zasadniczo rzecz ujmując, wyprzedzające wskaźniki AT dostarczają pewnego rodzaju informacji predykcyjnych. Zazwyczaj są one oparte na cenach rynkowych i wolumenie handlowym danego rynku lub indeksu rynków. Dane dostarczane przez tę grupę wskaźników wskazują na potencjalne scenariusze ruchów ceny na rynku, które mogą wystąpić w najbliższej przyszłości. Jednak jak to zwykle ma miejsce w przypadku analizy technicznej - nie zawsze te predykcje muszą być dokładne.

Przykładami najbardziej popularnych wskaźników wyprzedzających w dziedzinie Analizy Technicznej są Relative Strength Index (RSI) oraz Stochastic RSI. W pewnym sensie świeczki (ang. candlesticks) również można uznać za swego rodzaju wyprzedzający wskaźnik. Każda ze świec tworzy swoiste wzorce. W praktyce wzorce te mogą zapewnić wgląd w potencjalne wydarzenia rynkowe, które mogą wkrótce zaistnieć na rynku.

Z drugiej strony barykady mamy opóźnione wskaźniki AT, które oparte są na wcześniejszych danych. Co do zasady lagging indicators dają traderom wgląd w to, co już się wydarzyło. Jednakże informacje dostarczane przez te wskaźniki mogą np. dać traderowi możliwość wykrycia początku nowego trendu. Dla przykładu, kiedy dochodzi do końca trendu wzrostowego (ang. uptrend), a cena wybranego aktywa spadnie poniżej linii wyznaczonej przez średnią kroczącą, to może to potencjalnie oznaczać początek trendu spadkowego.

Niektóre z narzędzi do Analizy Technicznej wykorzystują jednocześnie wskaźniki wyprzedzające, jak i opóźnione. Ichimoku Cloud jest najbardziej znanym przykładem takiego narzędzia.

W przypadku analizy technicznej wszystkie typy wskaźników mają swoje zalety i wady. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż wskaźniki wyprzedzające są lepsze od pozostałych dwóch typów wskaźników. Problem tych wskaźników polega jednak na tym, że wskaźniki wyprzedzające bardzo często wytwarzają błędne sygnały.

Wskaźniki opóźniające są generalnie bardziej wiarygodne, ponieważ powstają na bazie historycznych danych rynkowych. Oczywistym minusem opóźnionych wskaźników jest jednak ich opóźniona reakcja na aktualnie występujące ruchy rynkowe. W skrajnych przypadkach sygnały mogą zostać wykryte tak późno, iż trader może nawet nie zdążyć otworzyć korzystnej dla siebie pozycji, co ostatecznie może nawet zacząć generować mu straty, a w najlepszym przypadku po prostu ominą go potencjalne zyski.

Zastosowania w makroekonomii

Poza generalną przydatnością w ocenie trendów na rynku, wszystkie typy dotychczas wymienionych wskaźników są również wykorzystywane do analizy trendów makroekonomicznych. Wskaźniki ekonomiczne znacząco różnią się od tych stosowanych w analizie technicznej, ale nadal można je ogólnie podzielić na wskaźniki wyprzedzające i opóźnione.

Poza przytoczonymi wcześniej przykładami, inne wyprzedzające wskaźniki ekonomiczne obejmują takie gałęzie gospodarki, jak np. sprzedaż detaliczna, rynek mieszkań (i ich ceny) czy poziom działalności produkcyjnej. Zasadniczo przyjmuje się, że wskaźniki te napędzają przyszłą działalność gospodarczą lub przynajmniej zapewniają prognostyczne spostrzeżenia na temat potencjalnych trendów w wybranych gałęziach gospodarki.

Dwoma najpopularniejszymi opóźnionymi wskaźnikami wykorzystywanymi w makroekonomii są stopy bezrobocia i stopy inflacji. Wraz z PKB i CPI są one powszechnie stosowane przy porównywaniu poziomów rozwoju różnych krajów - lub przy ocenie wzrostu gospodarek krajowych w porównaniu z poprzednimi latami, a nawet dekadami.

Zakończenie

Niezależnie od tego, czy są wykorzystywane w analizie technicznej, czy służą do badań makroekonomicznych, wskaźniki wyprzedzające i opóźnione odgrywają ważną rolę w dziedzinie badań finansowych. Ułatwiają interpretację różnych rodzajów danych, często łącząc wiele pojęć w jeden instrument.

Wskaźniki mogą w najlepszym scenariuszu skutecznie przewidywać przyszłe trendy lub potwierdzać te, które mają już miejsce. Oprócz tego są również przydatne przy ocenie wyników gospodarczych krajów - zarówno w stosunku do innych krajów, jak i wyników z poprzednich lat czy dekad.