Tóm lược
Solana là một mạng blockchain tập trung vào các giao dịch nhanh và thông lượng cao nhằm khuyến khích người tiêu dùng chấp nhận tiền mã hóa và blockchain. Solana sử dụng nhiều cải tiến để cải thiện tốc độ, bao gồm cơ chế Proof of History (PoH) và các giao dịch song song. Người dùng có thể thanh toán phí giao dịch và tương tác với các hợp đồng thông minh với SOL, đồng tiền mã hoá gốc của mạng.
Giới thiệu
Khả năng mở rộng là một trong những thách thức lớn nhất của công nghệ blockchain. Khi các mạng phát triển, chúng thường gặp phải những hạn chế về tốc độ giao dịch và thời gian xác nhận. Solana được thiết kế để giải quyết những hạn chế này mà không ảnh hưởng đến bảo mật hoặc sự phi tập trung.
Được thành lập vào năm 2017 bởi Anatoly Yakovenko từ Solana Labs, blockchain Solana áp dụng một phương pháp mới nhằm xác minh các giao dịch. Trong khi Bitcoin, Ethereum và nhiều dự án khác phải chịu thời gian giao dịch chậm, phí cao và tốn nhiều năng lượng. Solana sử dụng một số cải tiến, chẳng hạn như cơ chế đồng thuận PoH và song song hóa, để xử lý hiệu quả hàng nghìn giao dịch mỗi giây (TPS).
Solana hoạt động như thế nào?
Solana là một blockchain proof-of-stake (PoS) thế hệ thứ ba đã triển khai một số cải tiến độc đáo để tạo ra thông lượng cao, giao dịch nhanh và phí thấp:
Proof of History (PoH): Một phương pháp xác minh thời gian mà không cần dấu thời gian thông thường.
Song song hóa: Khả năng xử lý nhiều hơn một giao dịch tại bất kỳ thời điểm nào.
Tháp Byzantine Fault Tolerance (BFT): Một phiên bản BFT thực tế được tối ưu hóa bằng PoH.
Turbine: Một giao thức truyền khối.
Gulf Stream: Giao thức chuyển tiếp giao dịch không cần Mempool.
Sealevel: Thời gian chạy các hợp đồng thông minh song song.
Pipelining: Đơn vị xử lý giao dịch để tối ưu hóa xác thực.
Cloudbreak: Cơ sở dữ liệu tài khoản mở rộng theo chiều ngang.
Các tính năng này tạo ra một mạng Solana hiệu suất cao có thời gian khối là 400ms và khả năng vận hành hàng nghìn giao dịch mỗi giây (TPS). Để dễ hiểu, bạn có thể so sánh thời gian này với thời gian khối của Bitcoin là khoảng 10 phút và Ethereum là khoảng 15 giây.
Các chủ sở hữu SOL có thể stake các token của họ như một phần của cơ chế đồng thuận PoS của blockchain. Với một ví tiền mã hóa tương thích, bạn có thể stake các token của mình vào những trình xác thực đang xử lý các giao dịch của mạng. Trình xác thực thành công sau đó sẽ chia sẻ một phần từ phần thưởng của họ tới những người đã stake các token cho họ. Cơ chế phần thưởng này khuyến khích trình xác thực và người ủy quyền hành động vì lợi ích của mạng.
Tính đến tháng 12 năm 2022, Solana có 2.034 trình xác thực và hệ số Nakamoto là 31.
Điều gì làm cho Solana trở nên độc đáo?
Tập trung vào việc giữ cho các giao dịch rẻ, đa dạng và dễ dàng áp dụng rộng rãi, Solana đã áp dụng một số đổi mới độc đáo:
Bằng chứng lịch sử (Proof of History)
Theo dõi thứ tự của các giao dịch là điều cực kỳ quan trọng đối với lĩnh vực tiền mã hoá. Bitcoin thực hiện điều này bằng cách gói các giao dịch thành các block với một dấu thời gian duy nhất. Mỗi node phải xác thực các block theo sự đồng thuận với các node khác. Quá trình này làm tăng thêm đáng kể thời gian chờ để các node xác thực một block trên toàn mạng. Solana chọn một cách tiếp cận khác gọi là Proof of History (PoH).
Tất cả các sự kiện và giao dịch của Solana đều được băm bằng cách sử dụng hàm băm SHA256, hàm này lấy đầu vào và tạo ra đầu ra duy nhất và cực kỳ khó dự đoán. Solana lấy đầu ra của một giao dịch và sử dụng nó làm đầu vào cho hàm băm tiếp theo, do đó, thứ tự của các giao dịch hiện được tích hợp vào đầu ra được băm.
Quá trình băm này tạo ra một chuỗi giao dịch băm dài, không bị gián đoạn. Tính năng này tạo ra một thứ tự giao dịch rõ ràng, có thể xác minh được - thứ mà trình xác thực có thể thêm vào một block mà không cần dấu thời gian thông thường.
Việc băm cũng yêu cầu một khoảng thời gian nhất định để hoàn thành, có nghĩa là trình xác thực có thể dễ dàng xác minh thời gian đã trôi qua. Bằng cách sắp xếp các giao dịch trong một chuỗi băm, những trình xác thực xử lý và truyền ít thông tin hơn trong mỗi block. Sử dụng phiên bản băm của trạng thái giao dịch mới nhất giúp giảm đáng kể thời gian xác nhận một block mới.
PoH không phải là một cơ chế đồng thuận mà thay vào đó, là một cách để rút ngắn thời gian xác nhận thứ tự giao dịch. Khi kết hợp với bằng chứng cổ phần, việc chọn trình xác thực tiếp theo cho một khối sẽ dễ dàng hơn nhiều. Các node cần ít thời gian hơn để xác thực thứ tự giao dịch, có nghĩa là mạng này chọn một trình xác thực mới nhanh hơn.
Giá thấp
Solana có mức phí cực kỳ thấp, với giá trung bình của mỗi giao dịch là 0,00025 USD. Phí thấp có thể loại bỏ một số rào cản gia nhập lớn nhất của Web3, vì phí gas trên các chuỗi khác có thể làm tăng thêm chi phí đáng kể cho một lần mua hàng.
Hiệu suất năng lượng
Vì các node của Solana cần ít thời gian hơn và ít tài nguyên hơn để xác thực giao dịch — và vì nó không yêu cầu việc đào như các mạng sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Work (PoW) — nên mạng này đã nổi lên như một trong những blockchain tiết kiệm năng lượng nhất.
Solana Foundation, tổ chức phi lợi nhuận chuyên bảo mật và hỗ trợ mạng Solana, thường xuyên công bố các cuộc kiểm toán của bên thứ ba về tác động năng lượng của Solana, cũng như so sánh nó với các dự án blockchain khác và mức sử dụng trung bình của các hộ gia đình. Theo báo cáo gần đây nhất được xuất bản vào tháng 9 năm 2022, các số liệu thống kê mức sử dụng năng lượng được nêu bật như sau:
SOL là gì?
SOL là token tiện ích gốc của Solana, được mạng đốt cháy như một phần của mô hình giảm phát. Người dùng cần SOL để thanh toán phí giao dịch khi thực hiện chuyển khoản hoặc tương tác với các hợp đồng thông minh. Người nắm giữ SOL cũng có thể trở thành trình xác thực cho mạng. Giống như Ethereum, Solana cho phép các nhà phát triển xây dựng các hợp đồng thông minh và tạo các dự án dựa trên blockchain.
SOL sử dụng giao thức SPL; SPL là tiêu chuẩn token của blockchain Solana, tương tự như ERC-20 trên Ethereum. Token SOL có hai trường hợp sử dụng chính:
Thanh toán phí giao dịch phát sinh khi sử dụng mạng hoặc hợp đồng thông minh.
Tham gia stake token như một phần của cơ chế đồng thuận Proof of Stake.
Các ứng dụng phi tập trung (DApp) được xây dựng trên Solana tạo ra các trường hợp sử dụng mới cho SOL và các token khác được xây dựng bằng tiêu chuẩn SPL.
Hệ sinh thái Solana
Hệ sinh thái Solana đã phát triển ồ ạt kể từ khi ra mắt bản beta của mainnet vào năm 2020. Tính đến tháng 12 năm 2022, đã có 21.255 kho lưu trữ dành cho nhà phát triển Github sử dụng Solana, hỗ trợ tám triệu người dùng đang hoạt động.
Những gã khổng lồ kinh tế truyền thống cũng đã tuyên bố tích hợp với Solana. Có thể kể đến như Discord (cho phép người dùng liên kết hồ sơ của họ và Ví Solana) và ASICS (đã sử dụng phương thức thanh toán Solana Pay để cho phép khách hàng mua một thiết kế giày phiên bản giới hạn).
Các giao dịch nhanh và thông lượng cao đã giúp Solana trở thành một mạng được lựa chọn cho nhiều ứng dụng trong Web3, chẳng hạn như:
NFT: Thời gian giao dịch nhanh và phí thấp đã thúc đẩy sự nở rộ của hệ sinh thái NFT mạnh mẽ trên Solana. Hơn 22,7 triệu NFT đã được đúc trên Solana bởi hơn 150.000 nhà sáng tạo tính đến tháng 12 và Solana NFT đã được hỗ trợ bởi Meta, Facebook và Instagram. Một số dự án Solana NFT đáng chú ý bao gồm Học viện Degenerate Ape, Okay Bears và Solana Monkey Business.
Thanh toán: Giao thức Solana Pay đã hỗ trợ một hệ sinh thái gồm các cấu trúc thanh toán không ma sát, không cần cấp quyền, có thể giải quyết các khoản thanh toán trong vài giây. Trong thông báo gần đây về đường nối tiền pháp định sang tiền mã hóa của Stripe, 11 trong số 16 dự án được đề cập là đối tác khởi chạy đã được xây dựng trên Solana.
Trò chơi: Tính đến tháng 12, hiện có 15 trò chơi đang phát trực tiếp và có thể chơi được bằng Solana, và dự kiến sẽ có 37 trò chơi vào tháng 3 năm 2023.
DeFi: Thời gian giao dịch nhanh giúp Solana trở nên lý tưởng cho lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) và các dự án Solana DeFi đã huy động được hơn 150 triệu USD vào năm 2022. Các dự án đáng chú ý bao gồm sổ lệnh do cộng đồng điều hành OpenBook và Jupiter Aggregator.
DAO: Công cụ mới đã dẫn đến sự gia tăng của các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) trên Solana, mang tới 8.489 đề xuất DAO và 34.484 tổng số phiếu bầu.
Di động: Với sự ra mắt vào tháng 6 của Saga, điện thoại di động đầu tiên sử dụng Solana Mobile Stack, hệ sinh thái Solana đã dẫn đầu trong việc phát triển tiền mã hóa ưu tiên thiết bị di động. Các thiết bị Saga đầu tiên được giao cho các nhà phát triển vào tháng 12 năm 2022.
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Hội nghị Breakpoint năm 2022 do Solana Foundation tổ chức đã nêu bật một số dự án cần thực hiện trong thời gian tới, bao gồm:
Firedancer: Jump Crypto đang phát triển phần mềm lõi Solana mã nguồn mở mới, bao gồm ứng dụng khách trình xác thực thứ hai có thể xử lý 1,2 triệu TPS trong môi trường thử nghiệm kể từ tháng 11. Điều này sẽ mở rộng thông lượng của Solana hơn nữa.
Di động: Các thiết bị Saga dự kiến sẽ ra mắt công chúng vào năm 2023. Solana Mobile cũng sẽ ra mắt Solana DApp Store, một cửa hàng miễn phí dành cho DApp tập trung vào Web3, vào tháng 1 năm 2023.
Các nâng cấp mạng: Một số nâng cấp đã được thực hiện để cải thiện hiệu suất của mạng, bao gồm QUIC, chất lượng dịch vụ có trọng số stake và thị trường phí. Người đồng sáng lập Solana Labs, Anatoly Yakovenko, cũng đã vạch ra tầm nhìn của mình về cách anh ấy muốn cải thiện mạng lưới.
Tổng kết
Sau khi xuất hiện trong lĩnh vực blockchain vào năm 2020, Solana tiếp tục phát triển thành một hệ sinh thái mạnh mẽ, và bền vững. Kể từ đó, Solana đã trở thành một lựa chọn phổ biến cho cả các dự án và người dùng, và dường như cả hệ sinh thái đã sẵn sàng để phát triển hơn nữa.