Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Bài viết này chỉ nhằm mục đích chia sẻ kiến thức. Thông tin được cung cấp qua Binance không phải là lời khuyên hoặc khuyến nghị đầu tư hoặc giao dịch. Binance không chịu trách nhiệm pháp lý đối với bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn. Vui lòng tìm kiếm lời khuyên chuyên nghiệp trước khi chấp nhận rủi ro tài chính. Các sản phẩm được đề cập trong bài viết này có thể không được cung cấp tại khu vực của bạn.
Các điểm chính
Solana là dự án blockchain được hình thành vào năm 2017 và ra mắt vào năm 2020. Solana có phí giao dịch thấp và thông lượng cao.
Solana đã giới thiệu một hệ thống tiên tiến có tên là Bằng chứng lịch sử (PoH). Đây không phải là cơ chế đồng thuận mà là một cách rút ngắn thời gian xác nhận thứ tự giao dịch.
Được thiết kế để lưu trữ mọi loại ứng dụng, Solana là nơi có nhiều thị trường phi tập trung, trò chơi và NFT, do đó trở thành một trong những hệ sinh thái blockchain phổ biến nhất.
Solana là gì?
Solana là nền tảng blockchain được thiết kế để lưu trữ ứng dụng phi tập trung (DApp) và hỗ trợ giao dịch nhanh chóng với mức phí thấp.
Được sáng lập vào năm 2017 bởi Anatoly Yakovenko và ra mắt vào năm 2020, Solana đã thu hút hàng triệu nhà phát triển và người dùng trên toàn thế giới nhờ vào tốc độ và khả năng mở rộng quy mô. Thông lượng cao khiến Solana trở nên cực kỳ hấp dẫn với các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng yêu cầu xử lý theo thời gian thực, chẳng hạn như trò chơi, tài chính và thị trường.
Tính đến tháng 1 năm 2025, Solana là 1 trong 5 dự án tiền mã hoá hàng đầu, với vốn hóa thị trường hơn 120 tỷ USD.
Solana hoạt động như thế nào?
Solana là blockchain Bằng chứng cổ phần (PoS) thế hệ thứ ba đã triển khai một số cải tiến để hỗ trợ thông lượng cao, giao dịch nhanh và phí thấp:
Máy ảo Solana (SVM): môi trường thực hiện xử lý các giao dịch và hợp đồng thông minh.
Thực hiện song song: Cho phép nhiều hợp đồng thông minh chạy đồng thời, hỗ trợ xử lý lượng lớn giao dịch cùng một lúc.
Bằng chứng lịch sử (PoH): Một phương pháp tạo mốc thời gian giao dịch trước khi giao dịch được thêm vào blockchain, giúp xử lý nhanh hơn nhiều (chúng tôi sẽ trình bày thêm về nội dung này ở phần sau).
Tower BFT: Phiên bản tối ưu hóa PoH của hệ thống Byzantine Fault Tolerance (BFT) truyền thống.
Turbine: Một giao thức truyền block giúp mạng lưới luôn đồng bộ.
Gulf Stream: Một giao thức chuyển tiếp giao dịch giúp giảm thiểu dung lượng bộ nhớ mà các validator (các node máy tính xác nhận giao dịch) yêu cầu.
Tiện ích token: một tập hợp các chức năng phong phú được tích hợp sẵn trong chương trình token cho phép thực hiện các hành vi và công dụng phức tạp.
Các tính năng này kết hợp lại với nhau tạo ra một mạng lưới hiệu suất cao có thời gian tạo block 0,4 giây và có thể xử lý hàng nghìn TPS. Để cho dễ hiểu, thời gian tạo block của Bitcoin là khoảng 10 phút còn của Ethereum là khoảng 15 giây.
Nhờ Bằng chứng lịch sử (PoH) và cơ chế thực hiện song song, mạng lưới Solana có thể đạt được hiệu suất của các hệ thống tập trung, tất cả đều trên một blockchain toàn cầu phi tập trung, không cần cấp quyền.
Bằng chứng lịch sử (PoH)
Ở hầu hết blockchain, việc xác định thứ tự chính xác của các giao dịch có thể khá khó khăn. Nguyên nhân là do không có đồng hồ chung để thông báo cho tất cả máy tính (node) trong mạng lưới khi có sự kiện nào đó xảy ra. Solana giải quyết vấn đề này bằng một hệ thống độc đáo có tên là Bằng chứng lịch sử (PoH), đóng vai trò là đồng hồ tích hợp sẵn trên blockchain.
Bằng chứng lịch sử tạo ra dòng thời gian các sự kiện bằng cách sử dụng một quy trình gọi là băm. Băm lấy dữ liệu rồi chạy theo một công thức đặc biệt, từ đó tạo ra một chuỗi chữ cái và số duy nhất. Trong PoH, quá trình này lặp đi lặp lại:
Một phần dữ liệu (như giao dịch) được đưa qua công thức băm.
Kết quả được sử dụng làm đầu vào cho hàm băm tiếp theo.
Quá trình này tiếp tục trong chuỗi, tạo nên một chuỗi “biểu thị” thứ tự chính xác của các sự kiện.
Mỗi bước trong chuỗi này giống như một mốc thời gian, chứng minh thời điểm một sự kiện xảy ra liên quan đến các sự kiện khác (ví dụ: giao dịch nào diễn ra trước). Một khi chuỗi được tạo ra thì việc thay đổi gần như là không thể được, do đó chuỗi trở nên an toàn và đáng tin cậy.
Nói cách khác, PoH hoạt động bằng cách tạo ra một chuỗi mật mã chứng minh khoảng thời gian trôi qua giữa các sự kiện. Điều này đạt được thông qua quá trình băm dữ liệu liên tục bằng thuật toán SHA-256, trong đó mỗi đầu ra băm đóng vai trò là đầu vào cho băm tiếp theo. Trình tự duy nhất được tạo ra phản ánh thứ tự và khoảng thời gian của các giao dịch blockchain.
Lợi ích của Bằng chứng lịch sử
Bằng cách nhúng mốc thời gian có thể xác minh vào blockchain, PoH mang lại một số ưu điểm:
Cải thiện hiệu quả: Validator có thể xử lý giao dịch nhanh hơn mà không cần chờ sự đồng thuận về thời gian và thứ tự giao dịch.
Tăng cường bảo mật: Chuỗi băm không thể thay đổi khiến kẻ xấu khó có thể thay đổi thứ tự giao dịch.
Khả năng mở rộng quy mô: PoH cho phép mạng lưới xử lý khối lượng giao dịch lớn hơn nhiều bằng cách đơn giản hóa quy trình xác thực.
Tóm lại, Bằng chứng lịch sử giống như một chiếc đồng hồ tích hợp sẵn trên blockchain của Solana. PoH không phải là cơ chế đồng thuận mà là cách rút ngắn thời gian xác nhận thứ tự giao dịch. Khi kết hợp với PoS, việc lựa chọn validator tiếp theo cho một block trở nên an toàn và dễ dàng hơn.
Phí giao dịch
Solana có mức phí rất thấp, với chi phí giao dịch trung bình chỉ 0,02 USD. Phí thấp có thể loại bỏ một số rào cản lớn nhất khi gia nhập Web3 vì phí gas trên các chuỗi khác có thể làm tăng đáng kể chi phí mỗi lần mua.
Tuy nhiên, trong giai đoạn lưu lượng truy cập cao, phí có thể tăng lên 0,30 USD trở lên (ví dụ: khi meme coin Trump ra mắt đầu năm 2025).
Hiệu suất năng lượng
Các node của Solana cần ít thời gian và tài nguyên hơn nhiều để xác thực giao dịch. Không có hoạt động đào giống như blockchain Bằng chứng xử lý (PoW). Do đó, mạng lưới Solana trở thành một trong những blockchain tiết kiệm năng lượng nhất.
Solana Foundation – tổ chức phi lợi nhuận chuyên bảo mật và hỗ trợ hệ sinh thái Solana – thường xuyên công bố các báo cáo kiểm toán của bên thứ ba về tác động năng lượng của Solana cũng như so sánh Solana với các dự án blockchain khác và mức sử dụng trung bình của hộ gia đình. Một báo cáo công bố vào tháng 9 năm 2024 nêu rõ, kể từ báo cáo tháng 12 năm 2023, Solana “đã giảm được 69% lượng khí thải carbon”.
SOL là gì?
SOL là đồng tiền mã hoá gốc của Solana. SOL sử dụng giao thức SPL vốn là tiêu chuẩn token của Solana (tương tự như tiêu chuẩn ERC-20 trên Ethereum).
Mạng lưới Solana đốt SOL như một phần của mô hình giảm phát. Token SOL có 2 công dụng chính:
Thanh toán phí giao dịch phát sinh khi sử dụng mạng lưới hoặc hợp đồng thông minh.
Tham gia stake token như một phần của cơ chế đồng thuận Proof of Stake.
Stake SOL
Người nắm giữ SOL có thể stake coin như một phần của cơ chế đồng thuận PoS của blockchain. Với ví tiền mã hoá tương thích như Phantom, bạn có thể stake SOL với các validator xử lý giao dịch của mạng lưới. Sau đó, validator thành công có thể chia phần thưởng với những người đã stake với họ. Cơ chế thưởng này khuyến khích validator và người ủy quyền hành động vì lợi ích của mạng lưới.
Ngoài ra, bạn có thể stake SOL với Binance đồng thời hưởng những lợi ích khi sử dụng BNSOL, token này cho phép người dùng duy trì thanh khoản trong khi vẫn kiếm được phần thưởng staking.
Chi phí validator của Solana
Người nắm giữ SOL cũng có thể trở thành validator mạng lưới nếu muốn, nhưng thường những người nắm giữ số lượng lớn mới làm được do chi phí duy trì cao. Mặc dù không có yêu cầu tối thiểu để trở thành validator của Solana nhưng bạn sẽ phải chi một lượng SOL đáng kể mỗi năm do phí giao dịch bình chọn.
Tính đến tháng 1 năm 2025, chi phí ước tính khoảng 354 SOL/năm hoặc 0,97 SOL/ngày. Điều này nghĩa là bạn có thể sẽ cần hàng chục nghìn người dùng ủy quyền phần họ stake cho node của bạn thì bạn mới có lãi.
Hệ sinh thái Solana
Hệ sinh thái Solana đã phát triển mạnh mẽ kể từ khi ra mắt mainnet vào năm 2020. Tính đến tháng 1 năm 2025, có hơn 4 triệu ví đang hoạt động và hàng nghìn nhà phát triển trên mạng lưới Solana.
Các giao dịch nhanh và thông lượng cao đã giúp Solana trở thành một mạng được lựa chọn cho nhiều ứng dụng trong Web3, chẳng hạn như:
Tài chính phi tập trung (DeFi): Solana hỗ trợ nhiều ứng dụng DeFi, cho phép người dùng tiếp cận các dịch vụ như cho vay, vay và giao dịch mà không cần trung gian.
Thanh toán: Giao thức Solana Pay đã tạo nên một hệ sinh thái các cấu trúc thanh toán tiện lợi, có thể xử lý thanh toán chỉ trong vài giây.
Trò chơi và giải trí: Việc xử lý giao dịch lớn với độ trễ cực thấp mở ra nhiều công dụng Web3 cho các lĩnh vực trò chơi, giải trí và metaverse.
Non-fungible token (NFT): Nền tảng này ngày càng có nhiều dự án NFT, cho phép nhà sáng tạo đúc, giao dịch và giới thiệu tác phẩm nghệ thuật và đồ sưu tầm kỹ thuật số.
Mạng lưới cơ sở hạ tầng vật lý phi tập trung (DePIN): Mạng lưới trong thế giới thực tận dụng công nghệ blockchain. DePIN mở rộng các nguyên tắc phi tập trung của blockchain sang cơ sở hạ tầng hữu hình như lưới điện và chuỗi cung ứng.
Tổng kết
Solana là một blockchain mạnh mẽ, nhanh chóng, giá phải chăng và tiết kiệm năng lượng. Với các tính năng độc đáo như Bằng chứng lịch sử và các công cụ tiên tiến khác, Solana giải quyết các vấn đề thường gặp như tốc độ chậm và chi phí cao ở các blockchain cũ.
Trong nhiều năm qua, Solana đã phát triển thành một nền tảng phổ biến để tạo ứng dụng, giao dịch NFT và xây dựng các dự án Web3. Nhờ tập trung vào tốc độ và tính dễ sử dụng nên Solana đã trở thành một nhân tố chủ chốt trong lĩnh vực blockchain.
Đọc thêm:
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Nội dung này được trình bày cho bạn trên cơ sở “nguyên trạng” chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và phổ biến kiến thức mà không phải là sự cam đoan hay bảo đảm dưới bất kỳ hình thức nào. Nội dung này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác, cũng như không nhằm khuyến nghị mua bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể nào. Bạn nên tìm kiếm lời khuyên từ các đơn vị tư vấn chuyên môn phù hợp. Trong trường hợp bài viết do cộng tác viên bên thứ ba đóng góp, xin lưu ý rằng những quan điểm thể hiện đó thuộc về cộng tác viên bên thứ ba và không nhất thiết phản ánh quan điểm của Binance Academy. Vui lòng đọc toàn bộ tuyên bố miễn trừ trách nhiệm của chúng tôi tại đây để biết thêm chi tiết. Giá tài sản kỹ thuật số có thể biến động. Giá trị khoản đầu tư của bạn có thể tăng hoặc giảm và có thể bạn sẽ không lấy lại được số tiền đã đầu tư. Bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của mình và Binance Academy không chịu trách nhiệm pháp lý đối với bất kỳ tổn thất nào bạn có thể gặp phải. Tài liệu này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác. Để biết thêm thông tin, hãy xem Điều khoản sử dụng và Cảnh báo rủi ro của chúng tôi.