Wszystkie gospodarki świata stale doświadczają pewnego poziomu inflacji. Ma to miejsce gdy średnia cena towarów wzrasta, a siła nabywcza waluty wybranej gospodarki (czyt. kraju, regionu) spada.
Zazwyczaj rządy i instytucje finansowe współpracują ze sobą, w celu zapewnienia stopniowego wzrostu stopy inflacji. Jednak w nowoczesnej historii było wiele przypadków, w których stopa inflacji przyspieszyła w tak niesamowity sposób, że spowodowała zmniejszenie rzeczywistej wartości waluty kraju dotkniętego tym problemem, w niewyobrażalnej skali. Sytuację w której gospodarka boryka się z przyspieszoną stopą inflacji nazywamy hiperinflacją.
Ekonomista Phillip Cagan w swojej książce pt. "The Monetary Dynamics of Hyperinflation" (pol. Monetarna Dynamika Hiperinflacji) stwierdza, że okresy hiperinflacji rozpoczynają się, gdy cena towarów i usług wzrośnie o ponad 50% w ciągu jednego miesiąca. Na przykład, jeśli cena worka ryżu wzrośnie z 10 PLN do 15 PLN w ciągu mniej niż 30 dni, a od 15 PLN do 22,50 PLN pod koniec następnego miesiąca, to będziemy mieli do czynienia z hiperinflacją. Dodatkowo jeśli ta tendencja utrzyma się, cena worka ryżu może wzrosnąć do 114 PLN w ciągu zaledwie sześciu miesięcy i ponad 1000 PLN w ciągu jednego roku.
Rzadko kiedy stopa hiperinflacji pozostaje w stagnacji i utrzymuje się poziomie 50%. W większości przypadków wartości te przyspieszają tak szybko, że ceny różnych towarów i usług mogą drastycznie wzrosnąć zaledwie w ciągu jednego dnia, a nawet kilku godzin. W wyniku wzrostu cen na rynku spada ogólne zaufanie konsumentów, a co za tym idzie spada również wartość waluty krajowej. Ostatecznie hiperinflacja przetacza się przez gospodarkę jak fala tsunami prowadząc do zamknięcia wielu firm, zwiększenia stopy bezrobocia i zmniejszenia wpływów podatkowych do budżetu państwa. Dotychczas hiperinflacja została zarejestrowana m.in w Niemczech, Wenezueli i Zimbabwe. Na przełomie lat wiele innych krajów również trudziło się ze skutkami inflacji i to wcale w nie mniejszym stopniu niż te wcześniej wymienione, mowa tutaj chociażby o Węgrzech, dawnej Jugosławii, Grecji i wielu innych państwach.
Jeden z najsłynniejszych przykładów hiperinflacji miał miejsce w Republice Weimarskiej w Niemczech po I wojnie światowej. Niemcy w tamtych latach pożyczali ogromne sumy pieniędzy na finansowanie własnych aspiracji i wysiłków wojennych, całkowicie wierząc w to, że wygrają wojnę i wykorzystają zadośćuczynienie od aliantów, by spłacić te długi. Niemcy nie tylko nie wygrały wojny, ale musiały zapłacić wiele miliardów dolarów w formie reparacji.
Pomimo szeroko zakrojonej debaty publicznej na temat przyczyn niemieckiej hiperinflacji, niektóre z najczęściej przytaczanych przyczyn, które doprowadziły do tego stanu obejmują m.in zawieszenie systemu waluty złotej, reparacje wojenne czy lekkomyślne tworzenie i dosłowne wpompowywanie pieniędzy przez w gospodarkę. Decyzja o zawieszeniu systemu waluty złotej na początku wojny oznaczała, że ilość pieniędzy w obiegu nie miała już związku z wartością złota posiadanego przez państwo. Ten kontrowersyjny krok doprowadził do dewaluacji niemieckiej waluty, która zmusiła aliantów do żądania odszkodowań w walucie innej niż niemiecka. Niemcy zareagowały drukując ogromne sumy własnych pieniędzy na zakup waluty obcej, co spowodowało jeszcze większą amortyzację wartości niemieckiej Marki.
W niektórych momentach kryzysu stopa inflacji rosła w tempie ponad 20% dziennie. Niemiecka waluta stała się tak bezwartościowa, że niektórzy obywatele woleli palić posiadane przez siebie papierowe pieniądze, aby utrzymać ciepło w domu, ponieważ było to tańsze od chociażby kupowania drewna na opał.
Dzięki swoim ogromnym zasobom ropy naftowej Wenezuela przez długi czas była w stanie utrzymać w zdrowiu swoją gospodarkę przez większą część XX wieku. W latach osiemdziesiątych jednak nadmiar ropy naftowej, a następnie złe zarządzanie gospodarką i korupcja na początku XXI wieku doprowadziły do silnego kryzysu społecznego, gospodarczego i politycznego. Kryzys rozpoczął się w 2010 r. i obecnie należy do najgorszych w historii ludzkości.
Stopień inflacji w Wenezueli gwałtownie wzrósł, podnosząc się z rocznej stopy 69% w 2014 r. do 181% w 2015 r. Okres hiperinflacji rozpoczął się w 2016 r., kiedy to stopa inflacji wyniosła 800% do końca roku, następnie 4,000% w 2017 r. i ponad 2,600,000% na początku 2019 r.
W 2018 r. Prezydent Nicolás Maduro w celu zwalczania hiperinflacji ogłosił utworzenie nowej waluty (Suwerennego Bolivara - ang. Sovereign Bolivar) zastępując obecnego Boliwara w proporcjach 1/100 000. Tym samym dawne 100 000 boliwarów stało się 1 Suwerennym Bolivarem. Skuteczność takiego podejścia jednak jest wysoce wątpliwa. Ekonomista Steve Hanke stwierdził, że usuwanie zer jest jedynie "zabiegiem kosmetycznym" który "nic nie znaczy, chyba, że zmienisz też politykę gospodarczą.”
W pierwszych latach po uzyskaniu niepodległości w 1980 roku przez Zimbabwe, gospodarka tego kraju była dośyć stabilna. To jednak dosyć szybko uległo zmianie, bo już w 1991 r. rząd prezydenta Roberta Mugabe zainicjował Program o nazwie ESAP (Economic Structural Adjustment Programme), który obecnie uważany jest za główną przyczynę załamania gospodarczego jakie miało później miejsce w Zimbabwe. Dodatkowo reformy gruntów przeprowadzone przez władze jednocześnie z programem ESAP doprowadziły do drastycznego spadku produkcji żywności, co z kolei doprowadziło do wielkiego kryzysu finansowego i społecznego.
Pierwsze sygnały niestabilności Dolara Zimbabwe (ZWN) pojawiły się już pod koniec lat 90., a epizody hiperinflacyjne zaczęły się na początku XXI wieku. Roczna stopa inflacji w Zimbabwe wyniosła 624% w 2004 r., 1730% w 2006 r. I aż 23150,888% w lipcu 2008 r. Z powodu braku danych dostarczonych przez bank centralny tego kraju, stopa inflacji z lipca została oparta na teoretycznych szacunkach.
Według obliczeń profesora Steve'a H. Hanke'a, hiperinflacja Zimbabwe osiągnęła najwyższy poziom w listopadzie 2008 r., osiągając roczne tempo wzrostu wynoszące 89,7 sekstylionów procent (10^21), co odpowiada 79,6 miliardom procentów miesięcznie, czyli 98% dziennie.
Ponieważ Bitcoin i inne kryptowaluty nie są oparte na scentralizowanych systemach, ich wartość nie może być określona przez instytucje rządowe lub finansowe. Technologia Blockchain zapewnia, że emisja nowych jednostek kryptowalut przebiega zgodnie z ustalonym harmonogramem i że każda jednostka jest unikalna i odporna na jej skopiowanie (czyt. duplikowanie).
To zaledwie niektóre z powodów dla których kryptowaluty stają się coraz bardziej popularne - szczególnie w krajach, które mają do czynienia z hiperinflacją, takich jak Wenezuela i Zimbabwe w których to stopień wykorzystania płatności opartych o wirtualne waluty i sieci peer-to-peer gwałtownie rośnie.
Rządy i centralne instytucje niektórych krajów zaczynają już poważnie rozważać temat narodowych kryptowalut, jako alternatywy dla tradycyjnej gotówki i identyfikują potencjalne szanse i zagrożenia wynikające z wdrożenia takowych. Szwedzki Bank Narodowy jest jedną z pierwszych centralnych instytucji podejmujących ten temat. Banki centralne Singapuru, Kanady, Chin i USA również wnikliwie studiują tę tematykę.
Chociaż przypadki występowania hiperinflacji mogą wydawać się nieliczne, jasnym jest, że stosunkowo krótki okres niepokojów politycznych lub społecznych w gospodarce może w szybki sposób doprowadzić do dewaluacji tradycyjnych walut. Niższy popyt na eksport produktów krajowych również może być przyczyną napędzającą hiperinflację. W momencie wystąpienia dewaluacji waluty, ceny zaczynają bardzo szybko rosnąć, co ostatecznie tworzy błędne koło w gospodarce. Kilka rządów krajów objętych takimi kryzysami próbowało przeciwdziałać temu problemowi, drukując więcej pieniędzy czy dosłownie usuwając zera ze wszystkich nominałów gotówki, jednak zarówno jedna jak i druga taktyka okazała się bezużyteczna i służyła jedynie dalszemu zmniejszeniu ogólnej wartości waluty. Przy tej okazji warto zauważyć, iż generalnym trendem na świecie jest spadek wiary w idee stojące u podstaw tradycyjnych walut. Nastroje obecne w wielu społeczeństwach powoli otwierają furtkę dla masowej adopcji kryptowalut. Ziszczenie się takiego scenariusza może mieć potężny wpływ na przyszłość i to, w jaki sposób pieniądze będą globalnie postrzegane i rozpatrywane.