Spis treści
- Na czym polega Metoda Wyckoffa?
- Trzy prawa Wyckoffa
- Composite Man
- Schematy Wyckoffa
- Czy Metoda Wyckoffa na prawdę działa?
- Pięciostopniowe podejście Wyckoffa
- Zakończenie
Na czym polega Metoda Wyckoffa?
Duża część opracowań i artykułów autorstwa Wyckoffa inspirowana była sukcesami innych inwestorów lub traderów (zwłaszcza Jessy'ego L. Livermore'a). Dzisiaj Wyckoff cieszy się takim samym poważaniem, jak inne kluczowe postacie z dziedziny finansów i inwestycji, takie jak Charles H. Dow i Ralph N. Elliott.
Wyckoff w trakcie swojego życia przeprowadził wiele szeroko zakrojonych badań, które w efekcie doprowadziły do powstania kilku teorii i technik handlowych, które są wykorzystywane do dzisiaj. Ten artykuł, to swoisty przegląd prac Wyckoffa. W kolejnych akapitach przeczytasz m. in o:
Trzech fundamentalnych prawach Wyckoffa;
Koncepcji Composite Man;
Metodologii związanej z analizą danych z wykresów (Schematy Wyckoffa);
Pięciostopniowym podejściu do rynku.
Wyckoff opracował również specjalne Testy Kupna i Sprzedaży (ang. Buying and Selling Tests), a także unikalną metodę tworzenia wykresów opartą na danych z wykresów punktowych i liczbowych (ang. Point and Figure - P&F). O ile Testy Wyckoffa pomagają traderom w wykrywaniu lepszych pozycji do wejścia na rynek, o tyle metoda P&F służy do definiowania konkretnych celów handlowych. W tym artykule jednak nie zagłębimy się w te dwa zagadnienia.
Trzy prawa Wyckoffa
Prawo popytu i podaży
Pierwsze prawo Wyckoffa stanowi, iż ceny na rynku rosną, gdy popyt jest większy niż podaż, i spadają, gdy jest mamy do czynienia z odwrotną sytuacją. Jest to jedna z najbardziej podstawowych zasad rynków finansowych i przy tej okazji warto wspomnieć, że Wyckoff nie był pierwszym który ją zaproponował. Prawo popytu i podaży można również opisać trzema prostymi równaniami:
Popyt > Podaż = Cena rośnie
Popyt < Podaż = Cena maleje
- Popyt = Podaż = Brak znaczących zmian w wysokości ceny (z uwagi na niską zmienność - ang. volatility)
Innymi słowy, pierwsza prawo Wyckoffa sugeruje, że nadwyżka popytu nad podażą powoduje wzrost cen, ponieważ na rynku znajduje się więcej kupców niż sprzedawców. W odwrotnej sytuacji, gdzie na rynku znajduje się więcej sprzedawców niż kupujących - czyli podaż przewyższa popyt - mamy do czynienia ze spadkiem ceny.
Wielu inwestorów, którzy stosują Metodę Wyckoffa w swoich strategiach handlowych, wskazuje wartości ceny i wolumenu handlowego, jako bardzo dobry sposób na wizualizację relacji występujących między podażą i popytem. Takie podejście bardzo często daje potencjalne sygnały na temat kolejnych ruchów na rynku.
Prawo przyczyn i skutków (ang. The Law of Cause and Effect)
Drugie prawo Wyckoffa mówi, że różnice między podażą a popytem nie są przypadkowe. Różnice te zaczynają się uwypuklać po przejściu tzw. okresów przygotowawczych i pojawiają się w wyniku określonych wydarzeń. Według Wyckoffa okres akumulacji (przyczyna) ostatecznie prowadzi do trendu wzrostowego (ang. uptrend) - efektu. Z drugiej strony okres dystrybucji (przyczyna) ostatecznie skutkuje pojawieniem się trendu spadkowego (ang. downtrend) - efektu.
Wyckoff zaproponował unikalną technikę tworzenia wykresów, aby oszacować potencjalne skutki wynikające z przyczyn - metody definiowania celów handlowych w oparciu o okresy akumulacji i dystrybucji. Technika ta pozwala oszacować prawdopodobne rozszerzenie trendu rynkowego po wyjściu ze strefy konsolidacji lub tzw. trading range (TR).
Prawo wysiłków i rezultatów z nimi związanych
Trzecie prawo Wyckoffa mówi, że zmiany ceny aktywów są wynikiem wysiłku, który jest reprezentowany przez wolumen handlowy. Jeśli zmiana ceny jest zgodna ze zmianą wolumenu handlowego, to istnieje duża szansa, że trend (spadkowy lub wzrostowy) będzie kontynuowany. Ale jeśli wolumen i cena znacznie się różnią, to cena prawdopodobnie się zatrzyma lub zmieni swój kierunek.
Composite Man
Wyckoff sformuował również teorię tzw. Composite Man (lub inaczej Composite Operator) - czyli wyobrażoną tożsamość rynku. Teoria Composite Man zakłada, że rynek powinien być analizowany przez traderów i inwestorów w taki sposób, jak by był występował na nim jedynie jeden podmiot. Teoria ta znacząco ułatwia podążanie za trendami na rynku.
Mówiąc wprost: Composite Man reprezentuje największych graczy (inwestorów, tzw. animatorów rynku) - takich jak zamożni ludzie i inwestorzy instytucjonalni. Composite Man zawsze działa w swoim najlepszym interesie. Robi wszystko, aby kupować tanio i sprzedawać drogo
Podejście Composite Man jest przeciwieństwem podejścia, jakim charakteryzuje się większość inwestorów detalicznych - którzy według obserwacji Wyckoffa najczęściej tracili swoje środki w wyniku swoich decyzji inwestycyjnych. Co jednak istotne Wyckoff zauważył, iż Composite Man stosuje dość przewidywalną strategię, której mniejsi inwestorzy mogą się nauczyć.
Wykorzystajmy koncepcję Composite Man do zilustrowania uproszczonego cyklu rynkowego. Taki cykl składa się z czterech głównych faz: akumulacji, trendu wzrostowego, dystrybucji i trendu spadkowego.
Akumulacja
Composite Man gromadzi aktywa przed wejściem na rynek większości inwestorów. Ta faza zazwyczaj wiąże się z trendem bocznym na rynku. Akumulacja odbywa się stopniowo, aby uniknąć znacznej zmiany ceny.
Trend wzrostowy (ang. uptrend)
W momencie gdy Composite Man wejdzie już w posiadanie wystarczającej dla niego ilości aktywów, a na rynku nie ma już zbyt wielu sprzedawców, CM zaczyna stopniowo wystawiać swoje aktywa na rynku - stale podnosząc cenę. Wygenerowany w ten sposób trend przyciąga uwagę mniejszych inwestorów, powodując wzrost popytu.
Tutaj warto zwrócić uwagę na fakt, iż podczas trendu wzrostowego może istnieć wiele faz akumulacji. Można je nazwać fazami ponownej akumulacji (ang. re-accumulation). Fazy ponownej akumulacji są momentem w którym większy (inaczej. znaczący) trend na chwilę zatrzymuje się, aby przejść w fazę akumulacji by dalej móc kontynuować swój kierunek (wzrost ceny).
Czym bardziej rośnie cena aktywa, tym bardziej danym rynkiem zaczynają interesować się inni inwestorzy, którzy jeszcze bardziej nakłaniają się do zakupu. Na samym szczycie trendu wzrostowego dochodzi do takiej sytuacji w której na temat ceny i trendu mówi już ogół społeczeństwa i dochodzi do sytuacji w której na rynek wchodzą tysiące nowych inwestorów. W tym momencie popyt jest nadmiernie wyższy od podaży.
Dystrybucja
W następnej fazie Composite Man rozpoczyna dystrybucję swoich zasobów. Sprzedaje swoje najbardziej zyskowne pozycje osobom dopiero wchodzącym na rynek. Faza dystrybucji najczęściej charakteryzuje się ruchem bocznym cenym (dosł. boczniakiem), który pochłania popyt aż do jego wyczerpania.
Trend spadkowy (ang. downtrend)
Niedługo po zakończeniu fazy dystrybucji, na rynku dochodzi do spadku ceny. W chwili w której Composite Man wypełnił już swój plan sprzedaży części lub całości kupionych wcześniej aktywów, to zaczyna tak sterować rynkiem, aby doszło na nim do znaczącego spadku ceny. Ostatecznie Composite Man doprowadza do sytuacji gdzie znacznie większa się popyt i następuje trend spadkowy.
Schematy Wyckoffa
Schematy akumulacji i dystrybucji są prawdopodobnie najbardziej popularną częścią pracy Wyckoffów - przynajmniej w społeczności kryptowalut. Schematy te dzielą fazy akumulacji i dystrybucji na mniejsze sekcje. Każda z sekcji jest dodatkowo dzielona na pięć następujących po sobie faz (uszeregowanych od A do E). Każda z mniejszych faz charakteryzuje się również wystąpieniem tzw. Wyckoff Events, które pokrótce opisane zostały poniżej.
Schemat akumulacji
Faza A
Siła sprzedaży na rynku maleje, a trend spadkowy zaczyna zwalniać. Faza ta zazwyczaj charakteryzuje się wzrostem wolumenu handlowego. Wstępne wsparcie (ang. Preliminary Support - PS) wskazuje na to, iż na rynku zaczynają pojawiać się kupujący, ale nie ma ich jeszcze tylu, aby zatrzymać trend spadkowy.
Jak wskazuje już sama nazwa, do Secondary Test (ST) dochodzi gdy cena spada w pobliże SC. Jest to moment w którym rynek sprawdza czy trend spadkowy rzeczywiście się zakończył, czy jeszcze trwa. W tym momencie wolumen handlowy oraz zmienność ceny są zwykle niższe niż w pozostałych fazach. Chociaż ST często tworzy tzw. higher low w stosunku do SC, to jednak nie jest to zasadą.
Faza B
Opierając się o Prawo przyczyn i skutków Wyckoffa, faza B może być postrzegana jako przyczyna, która prowadzi do skutku.
Podczas Fazy B może dochodzić do wielu Secondary Tests (ST). W niektórych przypadkach mogą one powodować powstanie higher highs (pułapek na byki) i lower lowers (pułapki na niedźwiedzie) w stosunku do SC i AR fazy A.
Faza C
Podczas typowej Fazy Akumulacji C dochodzi do pojawienia się tzw. sprężyny (ang. spring). Spring najczęściej działa jak ostatnia pułapka na niedźwiedzie, zanim rynek zacznie osiągać higher lows. W trakcie fazy C Composite Man dba o to, aby na rynku pozostało już niewiele aktywów do sprzedania - sprawdza czy wszyscy Ci którzy mieli już sprzedać już to zrobili.
W niektórych przypadkach rynkowi udaje się utrzymać wypracowane poziomy wsparcia, przez co na rynku nie wystepuje Spring. Oznacza to, że istnieją pewne Schematy akumulacji, które są zgodne z założoną przez Wyckoffa teorią, ale nie zawsze muszą one wiązać się z pojawieniem się na rynku Spring.
Faza D
Faza D reprezentuje przejście między Przyczyną a Skutkiem. Ta faza znajduje się pomiędzy strefą akumulacji (fazą C), a wybiciem z zakresu handlowego (faza E).
Pomimo nieco mylącej terminologii związanej z LPS (dosł. Ostatni Punkt Wsparcia), to w trakcie Fazy D może wyklarować się kilka takich punktów. W niektórych sytuacjach zanim na rynku dojdzie do skutecznego przełamania większego zakresu handlowego przez cenę i przejścia rynku do Fazy E, to najpierw mogą pojawiać się krótkie strefy konsolidacji.
Faza E
Faza E jest ostatnim etapem Schematu akumulacji. Charakteryzuje się wyraźnym przełamaniem TR, które spowodowane jest wzrostem popytu na rynku. To właśnie w tej fazie dochodzi do skutecznego przełamania trading rang, co z kolei otwiera drogę do wzrostów.
Schemat dystrybucji
Zasadniczo rzecz ujmując, to Schemat dystrybucji działa w odwrotny sposób od Schematu akumulacji. Oba z tych schematów charakteryzują się jednak nieco inną terminologią.
Faza A
Do pierwszej fazy dochodzi, gdy rozpoczęty wcześniej trend wzrostowy zaczyna zwalniać z powodu malejącego popytu. Preliminary Supply (PSY) sugeruje, że na rynku pojawia się coraz więcej chętnych do sprzedaży, chociaż wciąż nie jest to siła wystarczająco duża, aby zatrzymać trend wzrostowy. Taka sytuacja ostatecznie doprowadza do powstania tzw. Buying Climax (BC) , która związana jest z rychłym zwiększeniem zainteresowania kupujących. Najczęściej są to mało doświadczeni inwestorzy, którzy kupują w wyniku emocji, a nie analizy sytuacji.
Silny ruch ceny w górę powoduje tzw. Automatic Reaction (AR) - a dzieje się tak ponieważ nadmierny popyt jest absorbowany przez market makerów. Innymi słowy, Composite Man zaczyna dystrybuować (sprzedawać) swoje aktywa do późnych nabywców. Ponowne przetestowanie okolic BC przez rynek jest momentem w którym dochodzi do Secondary Tests (ST) , co najczęściej formuje tzw. lower high.
Faza B
Dystrybucja w trakcie Fazy B działa jako swoista strefa konsolidacji (przyczyna), która poprzedza trend spadkowy (efekt). W tej fazie Composite Man stopniowo sprzedaje swoje aktywa, absorbując popyt na rynku i jednocześnie osłabiając go.
W tej fazie również rynek (zazwyczaj) wielokrotnie testuje zarówno górne, jak i dolne wstęgi zakresu handlowego. Testy mogą wiązać się z formowaniem się krótkoterminowych pułapek na niedźwiedzie i byki. W fazie B czasami zdarza się również, że rynek porusza się powyżej poziomu oporu utworzonego przez BC, co powoduje ST , który często określany jest w tym kontekście jako Upthrust (UT).
Faza C
W niektórych sytuacjach ostatnia pułapka na byki może pojawić się chwilę po zakończeniu się okresu konsolidacji. Taką sytuację określa się mianem UTAD lub Upthrust After Distribution. Termin ten zasadniczo jest przeciwieństwem Sprężyny akumulacyjnej (ang. Accumulation Spring).
Faza D
Faza D w Schemacie dystrybucji jest prawie lustrzanym odbiciem tej samej fazy ze Schematy akumulacji. W tej fazie LPSY zazwyczaj znajduje się pośrodku zakresu handlowego tworząc lower high. Wraz z pojawieniem się Fazy D na rynku tworzą się kolejne LPSY - w okolicy lub poniżej strefy wsparcia. W chwili w której rynek spada poniżej linię wsparcia dochodzi do tzw. Evident Sign of Weakness (SOW).
Faza E
Ostatni etap Dystrybucji, to nic innego jak początek trendu spadkowego. Na tym etapie w trading range powstaje znacząca przerwa, która spowodowana jest silną dominacją podaży nad popytem.
Czy Metoda Wyckoffa na prawdę działa?
Oczywiście żaden z rynków nigdy dokładnie nie będzie przestrzegać modeli sformułowanych przez Wyckoffa. W praktyce Schematy akumulacji i dystrybucji mogą występować na różne sposoby. Na niektórych rynkach faza B może trwać najdłużej ze wszystkich innych wymienionych przez Wyckoffa faz. Na innych natomiast rynek może całkowicie pominąć testy Sprint czy UTAD.
Pięciostopniowe podejście Wyckoffa
Wyckoff opracował również tzw. pięciostopniowe podejście do rynku. Metoda ta skupia w sobie wiele teorii, technik i obserwacji jakie w trakcie swojego życia udało mu się zaobserwować. Schemat ten można uznać za swego rodzaju podejście, które pozwala wdrożyć jego nauki w życie.
Jaki jest obecny trend i w którą stronę prawdopodobnie zmierza rynek? Jaka jest obecna zależność między podażą a popytem?
Jak silny jest aktywo w porównaniu z badanym rynkiem? Czy to, co reprezentuje sobą aktywo idzie w zgodzie z jego ceną na danym rynku, czy jednak jest zupełnie odwrotnie?
Czy istnieje jakiś znaczący sygnał lub sygnały, które wyjaśniają konieczność otworzenia pozycji? Czy przyczyna jest wystarczająco silna, aby potencjalne nagrody (efekt) były warte podjętego ryzyka?
Czy cena aktywa na pewno jest gotowa na ruch w jedną lub w drugą stronę? Czy obecna sytuacja nie jest preludium do wejścia rynku w większy trend? Co sugeruje cena i wolumen? Ten krok często wiąże się z wykorzystaniem testów Buying and Selling autorstwa Wyckoffa.
Ostatni krok dotyczy tylko i wyłącznie timingu. Najczęściej obejmuje kompleksową analizę aktywa i rynku w odniesieniu do globalnej sytuacji lub innych, podobnych rynków.
Dla przykładu przed otworzeniem pozycji trader może podjąć się porównania dynamiki ruchów cenowych interesującego go aktywa z sytuacją w indeksie S&P 500. Taka analiza może zapewnić pewien ogląd na potencjalny kierunek w którym może zmierzać cena interesującego nas aktywa. Przy dobrych wiatrach krok piąty może przyczynić się do wybrania najlepszego z możliwych momentów na wejście (granicy dołka) - co jednak zdarza się bardzo rzadko.
Zakończenie
Od sformułowania Metody Wyckoffa minęło już prawie sto lat. Jednak dokonania ojca rynków finansowych do dzisiaj są wykorzystywane przez szereg inwestorów i traderów. Metoda Wyckoffa bez wątpienia nie może zostać przyrównana do innych, zwykłych wskaźników AT, ponieważ obejmuje wiele zasad, teorii i technik handlowych.
Metoda Wyckoffa pozwala inwestorom podejmować bardziej logiczne decyzje. Wiedza sformułowana przez Richarda Wyckoffa, którą gromadził przez lata doświadczeń i obserwacji zapewnia traderom i inwestorom dostęp do szeregu narzędzi do zmniejszania ryzyka i zwiększania ich szans na sukces. Mimo to ani Metoda Wyckoffa, ani jakikolwiek inny wskaźnik lub narzędzie wykorzystywane przez inwestorów nie może zostać uznane za niezawodne lub dostarczające pewnych sygnałów. W kontekście rynków kryptowalut stwierdzenie to zyskuje na dodatkowym znaczeniu, ponieważ kryptowaluty co do zasady charakteryzują się większą zmiennością od tradycyjnych aktywów.