Kısa Özet
Bir yatırım DAO'su, fonlarla bir grup olarak yatırım yapan merkeziyetsiz bir organizasyondur. Yatırım DAO'sunun yönetişim tokenine sahip olan herkes, karar alma sürecinde katılımcı olabilir. Elinizde ne kadar token varsa, oylama gücünüz de o kadar yüksektir. Yatırım DAO'ları hazinelerini token satışlarıyla, NFT'ler çıkararak ve kazanç getiren hizmetler sunarak finanse eder. Yatırım DAO'larının yasallığı, yargı alanınızdaki kanunlara bağlıdır.
Giriş
Blockchain, merkeziyetsizlik özelliği sayesinde yatırım dünyasını sonsuza dek değiştirmiştir. Girişimci ve startup'lar artık yalnızca girişim sermayesi şirketlerine, tohum yatırım turlarına ve geleneksel fon toplama modellerine bağlı kalmak zorunda değildir. Kendi tokenini oluşturmak ve proje tokenini satmak için çeşitli zincir üstü yöntemlerden birini kullanmak nispeten kolaydır.
Önemli bir değişim yaşayan yalnızca fon toplayanlar değildir, aynı şey yatırımcılar için de geçerlidir. Yatırım DAO'ları, en küçük yatırımcıların bile kolayca erişebileceği yeni bir fon toplama yaklaşımını mümkün kılmıştır.
Yatırım DAO'su nedir?
Yatırım DAO'su, fonlar ile ne zaman ve nereye yatırım yapılacağına üyelerinin karar vermesine olanak tanır. Bu yatırım gayrimenkule, DeFi yatırım araçlarına veya DAO'nun seçeceği başka herhangi bir varlığa yapılabilir. Yatırım DAO'ları yatırım sürecinin tamamını demokratik ve merkeziyetsiz bir hale getirmek için Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO) modelini kullanır.
Geleneksel modeller yatırım gücünü girişim sermayesi fonları ve aile şirketlerinin yatırım yöneticilerinden oluşan nispeten küçük bir grubun ve serbest yatırım fonlarının eline verir. Bunun aksine, yatırım DAO'ları yönetişim tokeni sahibi herkese yapılacak yatırımlarla ilgili kararlar alma olanağı sunar. Bu model, yatırım kararları alınırken az sayıda kişiden oluşan bir grubun uzmanlığını kullanmak yerine büyük bir topluluğun aldığı ortak karara öncelik verir.
DAO nedir?
Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO), blockchain üzerinde çalışan ve kendi kendini yürüten kod parçaları olan akıllı sözleşmeler tarafından yönetilen bir organizasyondur. DAO üyelerinin müzakerelerle aldığı kararlar daha sonra bu akıllı sözleşmeler kullanılarak uygulamaya konur. Uygulamada DAO, insan müdahalesi olmadan faaliyet gösterebilir ve kesintisiz çalışmaya devam edebilir. DAO üyeleri ilgisini kaybetse veya projeden vazgeçse bile değiştirilemez doğası nedeniyle DAO'nun çerçevesi varlığını sürdürmeye devam edecektir.
DAO'ların karar alırken en sık kullandığı yöntem yönetişim tokenlerine dayanan oylama mekanizmalarıdır. Elinizde ne kadar çok yönetişim tokeni varsa, oylama gücünüz de o kadar yüksektir. Bazı DAO'lar tüm üyelerin teklif sunmasına izin verirken bazıları bu hakkı yalnızca belirli bir grupla sınırlayabilir. Kripto dünyasında DAO'lar DeFi (Merkeziyetsiz Finans) projelerini, blockchainleri ve diğer protokolleri idare etmek için sıkça kullanılır.
Yatırım DAO'ları nasıl çalışır?
Bir yatırım DAO'su genellikle genel bir hedefe yönelik veya prensibe bağlı olarak çalışır. Bazıları GameFi veya DeFi protokolleri gibi sektördeki belirli alanlara yatırım yapar. Yatırım kararları, bu prensipler temel alınarak ve bir teklif mekanizması kullanılarak alınır.
Yatırım DAO'sunun yönetişim tokeninden tutanlar teklif sunabilir. Bazı DAO'lar bu hakkı yalnızca belirli bir miktarda token sahibi olanlara veya grubun başka bir alt bölümüne tanır. Bunun amacı spam'leri durdurmak veya yalnızca yeterince yüksek miktarda tokene sahip üyelerin yatırım kararları önermesini sağlamak olabilir.
Teklif yapıldıktan sonra kullanıcılar oylama haklarını kullanmak için ya tokenlerini stake eder ya da bir anlık görüntü mekanizması kullanır. Anlık görüntü, her bir cüzdandaki yönetişim tokenlerinin sayısına bakar ve bunu temel alarak tokenleri kilitlemeden oylama haklarını dağıtır. Bu yaklaşım, kullanıcıların teklifi gördükten sonra daha fazla token alarak oylamayı etkilemesini engellemeye yardımcı olur. Oylama bittikten sonra sonuçlara göre belirlenen karar uygulanır.
Yatırımlardan elde edilen karlar yönetişim tokeni sahiplerine airdrop'larla veya bir staking mekanizması ile dağıtılır. Yönetişim tokeninizi stake ederek ödüllerden bir pay kazanırsınız ve bu payı akıllı sözleşmeden çekebilirsiniz.
Yatırım DAO'ları teklifleri organize etmek, düzenlemek ve bilgilendirme yapmak için genellikle Discord ve Telegram'daki aktif topluluk kanallarında faaliyet gösterir. Bir DAO yalnızca topluluğu kadar başarılıdır, bu nedenle üyelikleri sağlıklı ve aktif tutmalıdır.
Bir yatırım DAO'sunun fonları nereden gelir?
Bir yatırım DAO'sunun hazinesini oluşturmasının çeşitli yolları vardır. En yaygın yöntem bir yönetişim tokeni satışıdır. Yeni bir DAO tokenlerini çıkarır ve çeşitli satış mekanizmalarından birini kullanarak tokenlerini piyasaya sunar. Yatırımcılar spekülatif amaçlı olarak, oylama hakkı edinmek için veya bunların her ikisi için de bu tokenleri satın alır.
Deneyimli yatırımcılar tarafından sağlam bir yatırım stratejisi ile kurulan bir DAO, muhtemelen büyük bir potansiyel DAO üyesi topluluğunu kendisine çekecektir. DAO, yönetişim tokenlerinin bitcoin (BTC), ether (ETH), BUSD veya başka bir sabit coin gibi bir kripto para karşılığında satılmasıyla hazinesine fon ekler. Hazinede, gelecekte yapılacak satışlar için biraz yönetişim tokeni de tutulabilir.
Bir diğer popüler yöntem ise benzersiz tokenlerin (NFT) çıkarılması ve satılmasıdır. Bu tokenler tamamen koleksiyonluk veya başka kullanıma alanlarına da sahip olabilir. Örneğin, ekstra yönetişim hakkı sunan bir NFT çıkarılabilir.
Son olarak, bazı yatırım DAO'ları daha önceki başarılardan gelen hazine fonlarına ve dijital varlıklara halihazırda sahip olabilir. Örneğin bir DeFi projesi, sunduğu hizmetlerden gelir elde etmiş olabilir. Projenin DAO'su da daha sonra bu parayla yatırım yapmaya karar verebilir. Fakat yatırım DAO'larından bahsederken genellikle yalnızca yatırımlarla ilgilenenleri kastederiz.
Yatırım DAO'ları yasal mıdır?
Yanıt, yargı alanınıza bağlı olacaktır. Yatırım DAO'larına yönelik özel düzenlemelerin olmaması da mümkündür, bu da bu tip organizasyonların durumunu belirlemeyi zorlaştırır. Genel bir fikir edinmek için öncelikle yatırım DAO'sunun yeterince düzenlemeye tabi olup olmadığına bakmalısınız. DAO, ülkenizde menkul kıymet olarak sınıflandırılmış, dolayısıyla belirli bir lisansa ihtiyaç duyuyor olabilir. Başka bir kripto düzenlemesine tabi de olabilir.
Kolektif şekilde birlikte yatırım yapmak yeni bir fikir değildir ve birçok ülke yatırım kulüplerine yönelik düzenlemelere sahiptir. Örneğin IRS, karları paylaşmak üzere kolektif şekilde yatırım yapan gruplar için belirli şartlara sahiptir. Bir DAO'nun da aynı düzenlemelere tabi olup olmayacağı yerel düzenleyicilerinizin kararına bağlıdır.
Yatırım DAO'larının riskleri nelerdir?
Yatırım DAO'ları gücü token sahipliğine göre başarıyla merkeziyetsiz hale getirse de bazı riskler de söz konusudur. Herhangi bir kripto parayı tutmanın risk içerdiği ve yatırım DAO'larının da kendilerine has risklere sahip olduğu unutulmamalıdır:
1. Akıllı sözleşme hatası - DAO'yu yöneten akıllı sözleşmeler bir saldırı, yazılım açığı veya hatalı kod nedeniyle başarısız olabilir. Bu da DAO'nun etkili bir şekilde çalışması ve fonların kontrolü için gereken mekanizmaları bozabilir.
2. Kötü yatırım kararları - Yatırım DAO'su negatif ROI (yatırım getirisi) sunan projelere yatırım yapabilir. Sonuçta, çoğunluk kararının her zaman için en iyi karar olduğu garanti değildir.
3. Fonların kötü yönetilmesi - Yatırım DAO'ları hazinelerini düzgün bir şekilde idare etmelidir. Portföylerini çeşitlendirmez veya iyi yönetmezlerse, DAO'nun yatırım fonları yüksek risk altında olabilir.
Geleneksel girişim sermayeleri ile yatırım DAO'larının farkları
Girişim sermayeleri ile DAO'lar kıyaslandığında farklı avantaj ve dezavantajlar ortaya çıkar. Bir yatırım DAO'su geleneksel anlamda kapalı bir sektörü açmış olsa da statüsünün "arada kalmış" olması, yatırımcılar ve fon toplayan projeler için bu DAO'larla çalışmayı zorlaştırır. Geleneksel yatırımlardaki katı şartlar nedeniyle çoğu yatırım DAO'su pratikte yalnızca diğer kripto projeleriyle birlikte çalışabilir.
Fakat Web3 söz konusu olduğunda, yatırım DAO'ları önemli avantajlara sahiptir. Geleneksel girişim sermayesi şirketleri Web3'ün potansiyeline büyük bir ilgi göstermektedir, fakat genellikle yatırım ve deneyimleri karşılığında talepleri oldukça yüksektir. Fakat Web3 ve blockchain teknolojisi ele alındığında, girişim sermayeleri genellikle merkeziyetsiz muadilleri kadar bilgi sahibi değildir. Bu nedenle, bir yatırım DAO'sundan gelecek finansman da aynı prensipleri, kitle kaynaklı uzmanlığı daha adil bir anlaşma ile sunabilir.
Daha geleneksel sektörler için girişim sermayelerinin sunabileceği katma değer çok yüksektir. Bu şirketler çoğu zaman köklü ağlara ve destekleyici çeşitli hizmetlere sahiptir. Her şeyin ötesinde, girişim sermayeleri iç rahatlığıyla birlikte çalışmak için gerekli yasal ve düzenlemeye yönelik desteğe de sahiptir.
Son Söz
Yatırım DAO'ları 2020/2021'deki son kripto patlamasından bu yana popüler bir konu olmayı sürdürmektedir. Uzun bir geçmişe sahip girişim sermayesi modelinin değişebileceği fikri, küçük yatırımcılara ve blockchain tutkunlarına cazip gelmektedir. Bu kavram henüz çok yeni olduğu için bu iki organizasyon türünün arasındaki ilişkinin ne yönde gelişeceğini zaman gösterecektir. Her zamanki gibi, DAO'ları denemeye karar verirseniz riskleri tam olarak anlamanız ve bu risklerin portföy stratejinize ne kadar uygun olduğunu değerlendirmeniz gerekir.