Itinuturing ng marami ang Tulip Mania bilang unang naitalang kwento ng isang financial bubble, na sinasabing naganap noong 1600s. Bago talakayin kung isa nga ba talagang financial bubble o hindi ang Tulip Mania, tignan muna natin ang mga karaniwang salaysay na nagsasabing isa itong tunay na bubble.
Ang Tulip Mania Bubble
Naganap ang Tulip Mania sa Netherlands, sa kasagsagan ng Dutch Golden Age. Naitala ng bansa noong panahong iyon ang pinakamataas na per capita income sa mundo dahil sa lumalago nitong pandaigdigang komersyo at mas malawak na trading operations.
Nakatulong ang paglago ng ekonomiya sa marami para makamit ang pagyaman at pag-unlad, na siya namang nagpatakbo sa merkado ng luxury goods. Sa kontekstong ito, isa sa mga inaasam na produkto ang tulips, partikular na ang mga sumailalim sa mutation kaya’t lalong nagmumukhang nakamamangha kumpara sa mga ordinaryong bulaklak. Ang mga natatanging bulaklak na ito ay ibang-iba kumpara sa ibang pagpipilian, kaya ginusto ng lahat na ipagmayabang ito dahil sa kakaibang mga kulay at pattern.
Depende sa klase, ang presyo ng isang bulaklak ay lagpas sa sahod ng isang skilled worker o maging ng presyo ng isang bahay. Ang pagkakalikha sa futures contract ang nagtulak lalo sa mga presyo na tumaas dahil hindi kinakailangan ng pisikal na palitan ng mga bulaklak. Sinasabing nagkaroon din ng epekto ang Bubonic Plague sa merkado dahil mas nagkainteres ang mga tao para sumugal sa pamumuhunan.
Ngunit dahil sa padami na nang padami ang mga magsasakang nagtatanim ng bulaklak, masyadong tumaas ang supply, at naabot ng tulip market ang kanyang peak noong Pebrero 1637. Biglang nagkaroon ng kakulangan ng mga mamimili, at pagkatapos ng isang bigong subasta ng tulip sa Harlem, mabilis na lumaganap ang takot at pagkagulo, na siyang nagdulot ng pagputok ng bubble matapos lamang ang ilang araw.
Hindi tiyak ang mga mananalaysay kung ang mga pagkalugi ay nangyari dahil sa Tulip Mania dahil bihira ang mga financial record sa panahong iyon, ngunit ang pagbagsak ay tiyak na nagdulot ng mga malaking pagkatalo sa mga namumuhunan na may hawak na tulip contracts. Ngunit ano ba ang kinalaman nito sa Bitcoin?
Tulip Mania Kumpara sa Bitcoin
Itinuturing ng marami ang Tulip Mania bilang pangunahing halimbawa ng pagputok ng bubble. Ang popular na kwento ay naglalarawan ng panahong ng kasakiman at kasabihan na nagtulak sa presyo ng mga tulip nang malayo sa katanggap-tanggap na lebel. Bagamat ang mga wais ay maagang nakalabas dito, ang mga nahuli ay nagpanic selling matapos magsimula ang free fall, kaya’t maraming mga namumuhunan at service provider ang nawalan ng malaking pera.
Mga pangunahing kaibigan
Isa sa mga pinakamalalaking kaibahan ng tulips at Bitcoins ay ang potensyal na magsilbi bilang store of value. May limitadong buhay ang tulips, at halos imposibleng masabi ang eksaktong klase o anyo ng bulaklak kung titignan lamang ito. Itatanim lang ito ng mga negosyante at umasang lalabas ang parehong sa uri ng kanilang pinaglagyan ng puhunan, lalo kung nagbayad sila para sa isa sa mga bihirang kuulay. Bukod doon, kung gugustuhin nilang maglipat ng tulips, kinakailangan nila ng paraan para ligtas itong maipadala sa destinasyon na kaakibat ang iba’t ibang gastos. Hindi rin nababagay na ibayad ang mga tulip dahil imposibleng itong hatiin sa mas maliliit na bahagi, at posible pang ikamatay ng halaman. Dagdag dito, madaling mananakaw ang mga bulaklak mula sa taniman o mula sa isang tindahan, kaya’t mahirap silang protektahan.
Tunay nga bang bubble ang Tulip Mania?
Noong 2006, inilathala ng ekonomistang si Earl A. Thompson ang artikulong pinamagatang “The tulipmania: Fact or artifact?” kung saan niya tinalakay kung bakit walang kaugnayan ang Tulip Mania sa market frenzy, kundi sa hindi hayagang pag-convert ng gobyerno ng mga tulip futures contract para maging options contracts. Ayon kay Thompson, ang kaganapang ito ay hindi maituturing na bubble dahil “nangangailangan ang bubble ng umiiral na napagkasunduang presyo na lagpas sa pangunahing batayan,” na masasabing hindi nangyari sa Tulip Mania.
Noong 2007, inilathala ni Anne Goldgar ang librong may pamagat na “Tulipmania: Money, Honor, and Knowledge in the Dutch Golden Age,” kung saan niya inilatag ang maraming ebidensya na ang kilalang kwento ng Tulipmania ay puno ng kathang-isip. Base sa malawakang pananaliksik sa mga tala, sinasabi sa argumento ni Goldgar na ang parehong pagtaas at pagputok ng tulip bubble ay mas maliit kaysa sa pinapaniwalaan ng marami. Sinabi niyang masyadong maliit ang naging epekto sa ekonomiya at ganun din ang bilang ng mga taong may kaugnayan sa tulip market.