ობლიგაცია

რა არის ობლიგაცია?

წარმოიდგინეთ ობლიგაცია, როგორც IOU. ობლიგაციის შეძენისას თქვენ გასცემთ თანხას სესხის სახით კომპანიის, ან მთავრობის მიმართ. ისინი გპირდებიან თანხის დაბრუნებას მცირე ოდენობის დანამატით, ანუ პროცენტით, დროის განსაზღვრული პერიოდის განმავლობაში. ეს ჰგავს სიტუაციას, სადაც თქვენ ასესხებთ თანხას ვინმეს, თუმცა ფორმალური ხელშეკრულების დაცვით.

როგორ მუშაობს ობლიგაციები

გამოშვება და ფასის განსაზღვრა

როდესაც კომპანიას ან მთავრობას სჭირდება ფინანსების მოზიდვა, ისინი უშვებენ ობლიგაციებს. ობლიგაციების გამოშვების დროს განისაზღვრება მათი სამი ძირითადი მახასიათებელი: ნომინალური ღირებულება, კუპონის განაკვეთი და თანხის დაფარვის თარიღი. ნომინალური ღირებულება გახლავთ თანხა, რომელსაც დაიბრუნებთ ობლიგაციის თანხის დაფარვის ვადის დადგომისას. კუპონის განაკვეთი არის თქვენ მიერ ყოველწლიურად გამომუშავებული პროცენტი, ხოლო თანხის დაფარვის თარიღი გახლავთ საწყისი ინვესტიციის დაბრუნების თარიღი. საწყის ეტაპზე, ხდება ობლიგაციების პირდაპირ ინვესტორებისთვის მიყიდვა, თუმცა მათი შეძენა და გაყიდვა მოგვიანებითაც არის შესაძლებელი, მეორად ბაზარზე.

პროცენტის გადახდა

თქვენ, როგორც ობლიგაციის მფლობელი, კუპონის განაკვეთის წყალობით რეგულარული ინტერვალებით მიიღებთ საპროცენტო განაკვეთის გადახდებს. მაგალითად, თუ თქვენ ფლობთ $1,000-ის ღირებულების ობლიგაციას, რომლის კუპონის განაკვეთია 5%, ყოველწლიური პროცენტის სახით მიიღებთ $50-ს.

თანხის დაფარვის ვადის დადგომა

ობლიგაციის თანხის გადახდის თარიღის დადგომის შემდეგ, თქვენ დაიბრუნებთ ობლიგაციის ნომინალურ ღირებულებას. ობლიგაციები შეიძლება იყოს მოკლევადიანი (3 წელზე ნაკლები), საშუალოვადიანი (3-10 წელი) და გრძელვადიანი (10 წელზე მეტი), იქიდან გამომდინარე, თუ რამდენი ხანი გსურთ დაცდა ნაღდი ფულის მიღებამდე.

ობლიგაციების ტიპები

1. სახელმწიფო ობლიგაციები: ადგილობრივი მთავრობების მიერ გამოშვებული ობლიგაციები, მაგალითად, აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციები.
2. მუნიციპალური ობლიგაციები: ადგილობრივი მთავრობების მიერ საჯარო პროექტებისთვის გამოშვებული ობლიგაციები.
3. კორპორატიული ობლიგაციები: კომპანიების მიერ ბიზნეს-აქტივობების დაფინანსების მიზნით გამოშვებული ობლიგაციები.
4. შემნახველი ობლიგაციები: მთავრობების მიერ მცირე ინვესტირებისთვის გამოშვებული ობლიგაციები.

აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციები

როდესაც საქმე უსაფრთხო ინვესტიციებს ეხება, ყველაზე პოპულარულ არჩევანს აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციები წარმოადგენს. ეს გახლავთ აშშ-ის მთავრობის მიერ გამოშვებული ობლიგაციები, რომელიც სამი სხვადასხვა სახით გვხვდება:

  • სახაზინო ვალდებულებები (T-Bills): მოკლევადიანი ობლიგაციები, რომელთა თანხის დაფარვის თარიღი დგება ერთ წელიწადში, ან უფრო ნაკლებ დროში. მათ არ გააჩნიათ რეგულარული საპროცენტო განაკვეთი, თუმცა არსებობს ერთი „მაგრამ“: ისინი ფასდაკლებით იყიდება. შესაბამისად, თქვენ ყიდულობთ T-Bills-ს მათ ნომინალურ ღირებულებაზე ნაკლებ ფასად და მთლიან თანხას მხოლოდ მათი თანხის დაფარვის თარიღის დადგომისას იღებთ. სხვაობა არის თქვენი მოგება.
  • სახაზინო სერტიფიკატები (T-Notes): მათი თანხის დაფარვის თარიღი დგება 2, 3, 5, 7 ან 10 წლის შემდეგ და მათ გააჩნიათ საპროცენტო განაკვეთი, რომლის გადახდაც ხდება ყოველ ექვს თვეში ერთხელ.
  • სახაზინო ობლიგაციები (T-Bonds): ობლიგაციების გრძელვადიანი ვარიანტი, რომელთა თანხის გადახდის თარიღი დგება 20 ან 30 წელში, ხოლო პროცენტის გადახდა ხდება ყოველ ექვს თვეში ერთხელ.

აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციები ცნობილია მათი უსაფრთხოებით, რადგან უმცირესია აშშ-ის მთავრობის დეფოლტის შანსი. რაც შეეხება მათ უარყოფით მხარეებს... მათი მეშვეობით არც ისე დიდი სარგებლის მიღებაა შესაძლებელი. თუმცა, თქვენ მიერ გამომუშავებული საპროცენტო სარგებელი თავისუფლდება ადგილობრივი და სახელმწიფო საშემოსავლო გადასახადებისგან, რაც კარგი უპირატესობაა.

არის თუ არა ობლიგაციები კარგი საინვესტიციო საშუალება?

ობლიგაციები საუკეთესო არჩევანია თუ თქვენ სტაბილურობას და სტაბილური შემოსავლის მიღების გზებს ეძებთ. ისინი ნაკლებად არაპროგნოზირებადია აქციებთან შედარებით და ხშირ შემთხვევაში გვთავაზობს სტაბილურ შემოსავალს რეგულარულად გადასახდელი საპროცენტო განაკვეთების სახით.

გარდა ამისა, ობლიგაციების მეშვეობით შესაძლებელია საინვესტიციო პორტფოლიოს ბალანსირება, ზოგადი რისკების შემცირება და უსაფრთხოების დამატებითი დონის უზრუნველყოფა. ის, თუ რამდენად კარგი არჩევანია ობლიგაციები თქვენთვის, დამოკიდებულია თქვენს ფინანსურ მიზნებზე, თქვენთვის მისაღები რისკის დონეზე და ბაზრის მიმდინარე პირობებზე.

ობლიგაციების უპირატესობები

უსაფრთხოების გარანტიის აქტივი

ობლიგაციები, განსაკუთრებით კი სახელმწიფო ობლიგაციები, ხშირად განიხილება როგორც ყველაზე უსაფრთხო ვარიანტი. ეკონომიკური გაურკვევლობის, ან ბაზრის მერყეობის პერიოდებში, ინვესტორები ხშირად ირჩევენ ობლიგაციებს სტაბილურობის და პროგნოზირებადი სარგებლის უზრუნველყოფის მიზნით.

პორტფოლიოს დივერსიფიკაცია

თქვენს საინვესტიციო პორტფოლიოში ობლიგაციების დამატება ნამდვილად არ არის ცუდი არჩევანი. ისინი გთავაზობენ სტაბილურ შემოსავალს და რისკების უფრო დაბალ დონეს, ისეთ მერყევ აქტივებთან შედარებით, როგორიცაა აქციები და კრიპტოვალუტები, რაც ეფექტური პორტფოლიოს შექმნაში დაგეხმარებათ.

ეკონომიკური ინდიკატორი

საინტერესოა კავშირი ობლიგაციებსა და საპროცენტო განაკვეთებს შორის: ისინი ერთმანეთის საპირისპირო მიმართულებით მოძრაობენ. საპროცენტო განაკვეთების ზრდის დროს მცირდება ობლიგაციების ფასები და პირიქით. 

ამის მიზეზი გახლავთ ის, რომ საპროცენტო განაკვეთების ზრდის პარალელურად ხდება ახალი, უფრო მაღალი სარგებლის მქონე ობლიგაციების გამოშვება, რაც უკვე არსებულ, შედარებით დაბალი განაკვეთების მქონე ობლიგაციებს ნაკლებად მიმზიდველს ხდის და სწორედ ეს იწვევს მათი საბაზრო ფასების შემცირებას. სწორედ ეს კავშირი აქცევს ობლიგაციებს საპროცენტო განაკვეთების ტენდენციების და ზოგადი ეკონომიკური მდგომარეობის უმნიშვნელოვანეს ინდიკატორად.

დასკვნა

ობლიგაციები ფინანსური სამყაროს უმნიშვნელოვანესი კომპონენტებია, რომლებიც ინვესტორებს სტაბილურობასა და სტაბილური შემოსავლის მიღების გზებს სთავაზობს. ისინი საკმაო პოპულარობით სარგებლობს იმ პირებს შორის, რომლებიც ეძებენ უფრო უსაფრთხო საინვესტიციო საშუალებებს და გარდა ამისა, დიდი ზეგავლენა აქვთ ეკონომიკურ ტენდენციებზე, მაგალითად საპროცენტო განაკვეთებზე. 

კრიპტოვალუტების სივრცეში, ობლიგაციები შედარებით უსაფრთხო ალტერნატივას წარმოადგენს და გვთავაზობს ციფრული აქტივების მკვეთრი მერყეობის ფონზე ბალანსის შენარჩუნების გზებს. ობლიგაციების მუშაობის პრინციპის შესწავლა და მათი სხვადასხვა ბაზარზე ზემოქმედებასთან დაკავშირებული ინფორმაციის მიღება დაგეხმარებათ უფრო ეფექტური საინვესტიციო გადაწყვეტილებების მიღებაში.