İstiqraz

İstiqraz nədir?

İstiqrazların iş prinsipi

Buraxılış (emissiya) və qiymətqoyma

Şirkətlər və ya hökumətlər vəsait toplamaq lazım gəldikdə istiqrazlar buraxırlar. İstiqrazların üç əsas xüsusiyyəti var: nominal dəyər, kupon faiz dərəcəsi və ödəmə vaxtı. Nominal dəyər istiqrazın müddəti başa çatdıqda geri alacağınız məbləğdir. Kupon faiz dərəcəsi alacağınız illik faizi göstərir, ödəmə vaxtı isə ilkin investisiyanızı qaytaracağınız tarixdir. İstiqrazlar əvvəlcə birbaşa investorlara satılır, lakin sonradan təkrar bazarda alına və satıla bilər.

Faiz ödənişləri

İstiqraz sahibi olaraq siz kupon faiz dərəcəsi sayəsində müntəzəm faiz ödənişləri alacaqsınız. Məsələn, 5% kupon dərəcəsi ilə 1000 $ dəyərində bir istiqrazınız varsa, hər il 50 $ faiz qazanacaqsınız.

Ödəmə vaxtı

İstiqrazınız ödəmə tarixinə çatdıqda emitent sizə nominal dəyəri qaytarır. İstiqrazın ödənilməsini və pulunuzu geri almağı nə qədər gözləməyə hazır olduğunuzdan asılı olaraq istiqrazlar qısamüddətli (3 ildən az), ortamüddətli (3–10 il) və uzunmüddətli (10 ildən çox) kimi təsnif edilə bilər.

İstiqrazların növləri

ABŞ uzunmüddətli xəzinə istiqrazları

Təhlükəsiz investisiyalara gəldikdə, ABŞ uzunmüddətli xəzinə istiqrazları ən yaxşı seçimdir. Bunlar ABŞ hökuməti tərəfindən buraxılan istiqrazlardır və üç çeşiddə təqdim olunur:

• Xəzinə vekselləri (Dövlət qısamüddətli istiqrazları): ödəmə müddəti bir il və ya daha az olan qısamüddətli istiqrazlar. Müntəzəm faiz ödəmək əvəzinə, bu istiqrazlar özünəməxsus cəhət olaraq endirimlə satılır. Beləliklə, siz DQİ-ləri nominal dəyərindən aşağı qiymətə alırsınız və ödəmə müddəti çatdıqda tam məbləği alırsınız. Fərq sizin mənfəətinizdir.
• Xəzinə notları (Dövlət ortamüddətli istiqrazları): bu istiqrazların ödəmə müddəti 2, 3, 5, 7 və ya 10 ildir və ödənişlər hər altı aydan bir sizə göndərilməklə faiz ödənişi təmin edir.
• Uzunmüddətli xəzinə istiqrazları: uzunmüddətli opsion olan bu istiqrazların ödəmə müddəti 20 və ya 30 ildir və hər altı aydan bir faiz ödənişi təmin edir.

ABŞ uzunmüddətli xəzinə istiqrazları təhlükəsiz olması ilə tanınır, çünki ABŞ hökumətinin defolt şansı çox aşağıdır. Mənfi tərəfi nədir? Mənfəət heç də ürəkaçan deyil. Bununla belə, qazandığınız faiz ümumiyyətlə yerli və dövlət gəlir vergilərindən azaddır ki, bu da gözəl bir üstünlükdür.

İstiqrazlar yaxşı investisiyadırmı?

Sabitlik və sabit gəlirlər axtarırsınızsa, istiqrazlar yaxşı seçim ola bilər. İstiqrazlar, adətən, səhmlərdən daha stabil olur və müntəzəm faiz ödənişləri vasitəsilə sabit gəlir təmin edir.

Bundan əlavə, istiqrazlar investisiya portfelinizi balanslaşdırmağa kömək edə, ümumi riski azaldaraq əlavə təhlükəsizlik təmin edə bilər. İstiqrazların sizin üçün uyğun olub-olmaması maliyyə məqsədlərinizdən, nə qədər risk götürməyə hazır olduğunuzdan və mövcud bazar şərtlərindən asılıdır.

İstiqrazların üstünlükləri

Təhlükəsiz aktiv

İstiqrazlar, xüsusən də dövlət istiqrazları çox vaxt etibarlı seçim kimi qəbul edilir. İqtisadi qeyri-müəyyənlik və ya bazar dalğalanmaları zamanı investorlar çox vaxt sabitlik və proqnozlaşdırıla bilən gəlirlər üçün istiqrazlara meyl edirlər.

Portfelin diversifikasiyası

İqtisadi göstərici

Bu, faiz dərəcələri artdıqda daha yüksək gəlirli yeni istiqrazlar təklif edildiyinə görə daha aşağı faizli köhnə istiqrazların daha az cəlbedici olmasına səbəb olur ki, bu da onların bazar qiymətlərinin düşməsinə səbəb olur. Bu əlaqə istiqrazları faiz dərəcəsi tendensiyalarının və ümumi iqtisadi vəziyyətin əhəmiyyətli göstəricisinə çevirir.

Nəticə

İstiqrazlar maliyyə dünyasının əsas oyunçularıdır və investorlara həm sabitlik, həm də sabit gəlir təklif edir. Onlar daha təhlükəsiz investisiya axtaranlar üçün əsas seçimdir və faiz dərəcələri kimi iqtisadi tendensiyalara da böyük təsir göstərir. 

Kriptovalyuta dünyasında istiqrazlar daha təhlükəsiz seçim təklif edir və rəqəmsal aktivlərdəki dəyişiklikləri balanslaşdırmağa kömək edir. İstiqrazların iş prinsipini və müxtəlif bazarlara necə təsir etdiyini bilmək sizə daha ağıllı investisiya seçimləri etməyə kömək edə bilər.