Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
İstiqrazlar hökumətlər, bələdiyyələr və ya korporasiyalar tərəfindən buraxılan qiymətli borc kağızlarıdır, müntəzəm faiz ödənişləri və ödəmə müddətində əsas məbləğin qaytarılması ilə sabit investisiya seçimi təqdim edirlər.
Digər maliyyə aktivləri kimi, istiqrazların qiymətləri və gəlirləri birbaşa faiz dərəcələri və iqtisadi şəraitin təsirinə məruz qalır, lakin onlar kriptovalyuta və səhmlərdən daha az dəyişkən olurlar.
İstiqraz bazarları və onların faiz dərəcələri ilə əlaqəsi kriptovalyuta, səhmlər və digər bazarlarda investorların əhval-ruhiyyəsinə təsir edərək iqtisadiyyatın hazırkı və gələcək vəziyyəti haqqında fikirlər verə bilər.
Giriş
İstiqrazlar dövlətlərə və korporasiyalara kapitalı artırmağa imkan verən və investorlara nisbətən sabit investisiya variantı təklif edən maliyyə alətləridir. Bu məqalədə istiqrazların nə olduğu, necə işlədiyi və maliyyə bazarlarındakı rolu izah ediləcək. Həmçinin istiqrazlar və bazar əhval-ruhiyyəsi arasındakı əlaqəni müzakirə edəcəyik və istiqrazların kriptovalyuta bazarlarına potensial təsirini araşdıracağıq.
İstiqraz nədir?
İstiqraz IOU-ya (Sənə borcluyam) bənzər borc qiymətli kağızıdır. İstiqraz satın aldığınız zaman siz əslində dövlət, bələdiyyə və ya korporasiya ola biləcək emitentə pul borc verirsiniz. Kreditinizin müqabilində emitent sizə mütəmadi olaraq faizləri (kupon adlanır) ödəməyə və istiqrazın müddəti başa çatdıqda əsas məbləği (nominal dəyəri) qaytarmağa razıdır.
İstiqrazların növləri
1. Dövlət istiqrazları: milli hökumətlər tərəfindən buraxılır. Nümunələrə ABŞ Xəzinədarlıq istiqrazları, Birləşmiş Krallığın qiymətli kağızları və Almaniya istiqrazları daxildir.
2. Bələdiyyə istiqrazları: məktəblər və magistral yollar kimi ictimai layihələri maliyyələşdirmək üçün yerli hökumətlər və ya bələdiyyələr tərəfindən buraxılır.
3. Korporativ istiqrazlar: genişlənmə, əməliyyatlar və ya digər biznes fəaliyyətləri üçün kapital toplamaq məqsədilə şirkətlər tərəfindən buraxılır.
4. Əmanət istiqrazları: adətən kiçik investorlar üçün hökumətlər tərəfindən buraxılan aşağı nominallı istiqrazlardır.
İstiqrazların iş prinsipi necədir?
Buraxılış (emissiya) və qiymətqoyma
İstiqrazlar buraxılarkən onların nominal dəyəri, kupon dərəcəsi və ödəmə tarixi olur. Nominal dəyər istiqrazın ödəmə tarixində malik olacağı dəyər məbləğidir, kupon dərəcəsi isə emitentin istiqraz sahibinə ödəyəcəyi faiz dərəcəsidir . İstiqrazlar ilk dəfə buraxılan zaman ilkin bazarda satılır, sonra isə ikinci dərəcəli bazarda satılır.
İlkin bazar investorların istiqrazları hökumət və ya korporasiya kimi birbaşa emitentdən aldığı yerdir. İlkin satışdan sonra istiqrazlar faiz dərəcələri, iqtisadi şərait və emitentin kredit qabiliyyəti kimi amillərə görə qiymətlərin dəyişdiyi təkrar bazarda investorlar arasında ticarət edilə bilər. İkinci dərəcəli bazar likvidliyi təmin edir, investorlara istiqrazları ödəmədən əvvəl alıb-satmağa imkan verir.
Faiz ödənişləri
İstiqraz sahibləri faiz ödənişlərini müntəzəm olaraq, adətən altı ayda və ya ildə bir dəfə alırlar. Bu ödənişlər istiqrazın nominal dəyərinin sabit faizidir. Məsələn, nominal dəyəri 1000 $ və kupon dərəcəsi 5% olan istiqraz ildə 50 $ ödəyəcək. Buna misal olaraq 10 illik ödəmə müddəti və 2% kupon dərəcəsi olan ABŞ Xəzinədarlığı istiqrazını göstərmək olar. Bu istiqraz 1000 $-lıq istiqraz üçün hər il 20 $ ödəyəcək.
Ödəmə vaxtı
İstiqrazın emitentinin istiqraz sahibinə istiqrazın nominal dəyərini ödəməli olduğu vaxt ödəmə tarixidir. İstiqrazlar qısamüddətli (3 ildən az), ortamüddətli (3–10 il) və ya uzunmüddətli (10 ildən çox) ola bilər.
Məsələn, Apple tərəfindən buraxılmış qısamüddətli korporativ istiqrazın ödəmə müddəti 2 il, Los-Anceles şəhərindən olan ortamüddətli bələdiyyə istiqrazının ödəmə müddəti isə 7 il ola bilər. 30 illik ABŞ Xəzinədarlığı istiqrazı kimi uzunmüddətli istiqrazlar üç onillikdən sonra ödənilir.
İstiqrazların maliyyə bazarlarında rolu
Təhlükəsiz aktiv
İstiqrazlar, xüsusən də dövlət istiqrazları çox vaxt təhlükəsiz aktivlər hesab edilir. Onlar kriptovalyuta və səhmlərdən daha az dəyişkən olmağa meyllidir və daha çox proqnozlaşdırıla bilən gəlirlər təmin edir. İnvestorlar çox vaxt iqtisadi qeyri-müəyyənlik və ya bazar dəyişkənliyi zamanı istiqrazlara müraciət edirlər.
Portfelin diversifikasiyası
İstiqrazların investisiya portfelinə daxil edilməsi riski şaxələndirməyə kömək edir. Səhmlər yüksək gəlir gətirə bilsələr də, daha riskli olurlar. İstiqrazlar portfelin ümumi maliyyə riskini azaldaraq balansı təmin edə bilər.
Faiz dərəcəsi göstəricisi
İstiqraz qiymətləri və gəlirləri faiz dərəcələrinin təsirinə məruz qalır. Faiz dərəcələri yüksəldikdə istiqraz qiymətləri aşağı düşür və əksinə. Bu tərs əlaqə istiqrazları faiz dərəcəsi tendensiyalarının və pul siyasətinin əsas göstəricisinə çevirir.
İstiqrazlar və bazar əhval-ruhiyyəsi arasındakı əlaqə
İqtisadi göstəricilər
İstiqraz bazarları iqtisadi möhkəmliyin göstəriciləri kimi yaxından izlənilir. Məsələn, müxtəlif ödəmə müddətləri olan istiqrazların gəlirliliyini göstərən gəlirlilik əyrisi iqtisadi perspektivi göstərə bilər. Qısamüddətli gəlirlərin uzunmüddətli gəlirlərdən daha yüksək olduğu tərs çevrilmiş gəlirlilik əyrisi çox vaxt tənəzzülün göstəricisi kimi qəbul edilir.
İnvestor davranışı
Bazar əhval-ruhiyyəsi istiqraz qiymətlərinə təsir edir. İnvestorlar iqtisadiyyata arxayın olduqda səhmlərə investisiya qoymaq üçün istiqrazlar sata bilər ki, bu da istiqraz qiymətlərinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Əksinə, qeyri-müəyyənlik dövrlərində investorlar istiqrazlara üz tuta bilər ki, bu da qiymətlərin artmasına və gəlirlərin azalmasına səbəb olur.
İstiqrazların kriptovalyuta bazarlarına təsiri
İnvestisiya seçimi
İqtisadi sabitlik dövründə investorlar istiqrazların sabitliyini kriptovalyutalardan üstün tuta bilər ki, bu da potensial olaraq kriptovalyuta bazarlarından kapital axınına səbəb ola bilər. Bununla belə, aşağı faiz dərəcələri və ya iqtisadi qeyri-müəyyənlik dövrlərində bəzi investorlar potensial olaraq daha yüksək gəlir əldə etmək üçün kriptovalyutalara üz tuta bilərlər.
Başqa sözlə, istiqrazlar çox vaxt faiz dərəcəsi və sabitliyi üçün seçilir, səhmlər və kriptovalyutalar isə daha yüksək artım potensialı olan daha dəyişkən aktivlər hesab edilir.
Hedcinq və diversifikasiya
Bəzi investorlar yüksək dəyişkənliyə malik kriptovalyuta bazarındakı mövqelərini hedcinq etmək üçün istiqrazlardan istifadə edirlər. İstiqrazlar sabit gəlir təmin edə və kriptovalyutalarla bağlı yüksək riski kompensasiya edə bilər. Təcrübədə bir çox investisiya portfelində maliyyə riskini azaltmaq üçün müxtəlif aktiv növlərinin birləşməsi mövcuddur.
Tənzimləyici mühit
İstiqrazlar üçün tənzimləyici mühit yaxşı qurulub, lakin kriptovalyuta bazarı hələ də inkişaf etməkdədir. Mərkəzi banklar tərəfindən faiz dərəcələrinin tənzimlənməsi kimi istiqrazlara təsir edən qaydalardakı dəyişikliklər investorların davranışına təsir edərək dolayı yolla kriptovalyuta bazarına təsir göstərə bilər.
Yekun qeydlər
İstiqrazlar sabit investisiya variantı təklif edən və iqtisadi möhkəmliyin göstəricisi kimi xidmət edən maliyyə bazarlarının mühüm elementidir. Onlar diversifikasiya üstünlükləri təmin edir və bazar əhval-ruhiyyəsinin formalaşmasında mühüm rol oynayır. İstiqrazların necə işlədiyini və onların daha geniş bazara təsirini başa düşmək investorlara daha məlumatlı qərarlar qəbul etməyə və daha möhkəm, şaxələndirilmiş portfellər yaratmağa kömək edə bilər.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
Məsuliyyətdən imtina: bu məzmun sizə ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədilə hər hansı bəyanat və ya zəmanət olmadan hazırkı məlumatlar əsasında təqdim edilir. Bu, maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir, bu məlumatlar hər hansı konkret məhsulun və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımır. Siz məsləhəti müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən almalısınız. Məqaləni üçüncü tərəf təqdim etdiyi zaman ifadə edilən fikirlərin üçüncü tərəfə aid olduğunu nəzərə alın və bunları Binance Academy tərəfindən verilən tövsiyə kimi qəbul etməyin. Əlavə təfərrüatlar üçün məsuliyyətdən imtina bölməsini tam şəkildə burada oxuyun. Rəqəmsal aktiv qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri aşağı düşə və ya yuxarı qalxa bilər, investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Academy baş verə biləcək itkilərə görə heç bir məsuliyyət qəbul etmir. Bu material maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölmələrimizə baxın.