Valyuta siyasəti

Daraldıcı valyuta siyasəti dedikdə nisbətən yavaş artım templərini saxlamaq məqsədi daşıyan ölkə iqtisadiyyatına nəzarət mexanizmi nəzərdə tutulur. Məsələn, mərkəzi bank dövriyyədə olan pul miqdarını azaltmaq məqsədilə kommersiya bankları üçün faiz dərəcələrini artıra bilər. Pul tədarükünün azalması inflyasiyanın azalmasına və ya sabit qalmasına səbəb olacaq.

Məsələn, mərkəzi bank və ya Federal Rezerv Sistemi dövlət istiqrazları və xəzinədarlıq biletlərini kommersiya banklarına satmaqla daraldıcı valyuta siyasəti həyata keçirə bilər. Son nəticədə kommersiya banklarının kredit vermək üçün mövcud pulu azalır və beləliklə, onlar faiz dərəcələrini artırır. Daraldıcı valyuta siyasəti inflyasiyanı yavaşlatsa da, istehlak və investisiya dərəcələrini azaltmaqla iqtisadi inkişafa mane ola bilər.

Digər tərəfdən, genişləndirici valyuta siyasəti pul tədarükünü artırmaqla iqtisadiyyata təkan vermək məqsədi daşıyan makroiqtisadi strategiyadır. Məsələn, mərkəzi banklar qısamüddətli faiz dərəcələrini azalda, rezerv tələblərini aşağı sala və qiymətli kağızlar ala bilər. İlk növbədə, genişləndirici valyuta siyasəti iqtisadi inkişafı təşviq edir və işsizliyi azaldır. Eyni zamanda bu siyasət ixracın rəqabət qabiliyyətini artıran və iqtisadiyyatı xaricilər üçün daha cəlbedici iqtisadiyyata çevirən valyuta devalvasiyası vasitəsilə iqtisadiyyata fayda verə bilər. Ancaq genişləndirici valyuta siyasəti inflyasiya səviyyələrini artırır.

Rezerv tələbi və ya rezerv norması dedikdə mərkəzi bankların kommersiya banklarından nağd vəsait kimi saxlamalarını tələb etdiyi ümumi depozitlərin faiz nisbəti nəzərdə tutulur. Rezerv tələbi kommersiya banklarında nağdlaşdırma tələblərini ödəmək üçün nağd vəsait olmasını təmin edir.  Mərkəzi bank dövriyyədə olan pulun məbləğini artırmaq istədiyi halda, kommersiya banklarının kredit verə biləcəyi pul miqdarını artırmaq üçün rezerv normasını azaldır. Əksinə, mərkəzi bank pul tədarükünü azaltmaq istədiyi halda, bankların rezerv normalarını artırır.

Əsasən Mərkəzi Banklar (Federal Rezerv Sistemi kimi) valyuta siyasətindən bütün ölkə iqtisadiyyatındakı pul axınına nəzarət etmək vasitəsi kimi istifadə edir. Valyuta siyasəti iqtisadiyyatın biznes siklində yüksəlmə və düşmələr yarada bildiyi üçün vacib konsepsiyadır.