Polityka pieniężna

Restrykcyjna polityka pieniężna to mechanizm sterowania gospodarką kraju w celu utrzymania stosunkowo niskiego tempa wzrostu. Bank centralny może np. podnieść stopy procentowe bankom komercyjnym, aby zmniejszyć ilość pieniądza w obiegu. Ograniczenie podaży pieniądza skutkuje wówczas spadkiem lub utrzymaniem wskaźnika inflacji na stabilnym poziomie.

Bank centralny lub Rezerwa Federalna może np. realizować politykę pieniężną, sprzedając obligacje państwowe i skarbowe bankom komercyjnym. Ostatecznie banki komercyjne mają mniej pieniędzy do pożyczania, a tym samym podnoszą oprocentowanie. Chociaż restrykcyjna polityka pieniężna spowalnia inflację, może osłabiać wzrost gospodarczy poprzez obniżanie tempa konsumpcji i inwestycji.

Z kolei ekspansywna polityka pieniężna to strategia makroekonomiczna, której celem jest stymulowanie gospodarki poprzez zwiększanie podaży pieniądza. Banki centralne mogą np. obniżać krótkoterminowe stopy procentowe, zmniejszać rezerwy obowiązkowe czy kupować papiery wartościowe. Ekspansywna polityka pieniężna przede wszystkim sprzyja wzrostowi gospodarczemu i zmniejsza bezrobocie. Ponadto polityka ta może przynieść korzyści gospodarce poprzez dewaluację waluty, dzięki czemu rośnie konkurencyjność eksportu, a gospodarka staje się bardziej atrakcyjna dla obcokrajowców. Jednak ekspansywna polityka pieniężna zwiększa poziom inflacji.

Rezerwa obowiązkowa lub stopa rezerwy obowiązkowej to odsetek sumy depozytów, jakiego banki centralne wymagają od banków komercyjnych w gotówce. Dzięki rezerwie obowiązkowej banki komercyjne mają pod ręką gotówkę na pokrycie wypłat.  Jeżeli bank centralny zamierza zwiększyć ilość pieniądza w obiegu, zmniejsza stopę rezerwy, aby zwiększyć ilość pieniędzy, jaką banki komercyjne mogą pożyczyć. Z kolei bank centralny zwiększa stopy rezerw banków, jeżeli musi zmniejszyć podaż pieniądza.

Zasadniczo banki centralne (np. Rezerwa Federalna) przy użyciu polityki pieniężnej kontrolują przypływy i odpływy pieniądza w gospodarce danego kraju. Polityka pieniężna jest ważna, ponieważ może powodować boomy i krachy w cyklu koniunkturalnym gospodarki.