TL;DR
Chociaż z obecnej wersji internetu, Web2, korzystają miliony, nie jest ona pozbawiona wad. Kwestie związane z własnością danych, cenzurą oraz bezpieczeństwem wciąż nękają internet, pobudzając konceptualizację nowej i ulepszonej wersji o nazwie Web3. Internet przyszłości ma obejmować takie technologie, jak np. blockchain, sztuczna inteligencja (AI) i rozszerzona rzeczywistość (AR). W swej istocie idealna sieć Web3 powinna mieć takie zalety, jak np. kontrola własności danych i poufność. Web3 zachwala się jako ulepszoną wersję Web2, ale czym on właściwie jest i czy jest lepsza?
Wprowadzenie
World Wide Web, zwany również po prostu internetem lub siecią, zmienił się drastycznie od czasu, kiedy po raz pierwszy został przedstawiony światu jako Web1. Ze względu na rozwój technologiczny, wymagania użytkowników ewoluują. Nic dziwnego, że sieć zmienia się wraz z nimi.
Web1 dawał możliwość konsumpcji treści i prostej interakcji. Web2, częściowo ukształtowany przez eksplozję smartfonów i mobilnego dostępu do internetu, umożliwił użytkownikom konsumpcję i tworzenie własnych treści. Teraz pojawia się nowa koncepcja przyszłości sieci, tzw. Web3. Ta najnowsza wersja internetu ma umożliwić użytkownikom nie tylko konsumpcję oraz tworzenie treści i danych, ale także ich posiadanie.
Krótka Historia Sieci
Chociaż na przestrzeni lat w sieci pojawiło się wiele zmian, jej dwie główne fazy można sklasyfikować jako Web1 i Web2.
Web1
Web1, znany również jako Web 1.0, to pierwotna wersja internetu. Składał się on ze stron statycznego kodu HTML – ówczesnego języka formatowania sieci – na których podawane były informacje online. Web1 działał na całkowicie zdecentralizowanej infrastrukturze – każdy mógł hostować serwer, tworzyć aplikacje i publikować informacje w internecie bez cenzury ze strony "gatekeepers". Użytkownicy Web1 mogli wyszukiwać informacje w sieci za pomocą przeglądarek internetowych.
Wady Web1
Niestety ludzie nie mieli możliwości wprowadzania zmian w informacjach, a interakcje z innymi osobami ograniczały się do minimum. Użytkownicy mogli się komunikować tylko za pośrednictwem prostych komunikatorów i forów. W związku z tym wchodzili w interakcję z Web1 głównie jako obserwatorzy, a nie uczestnicy.
Web2
W przeciwieństwie do Web1 obecna postać internetu jest scentralizowana, nastawiona na tworzenie treści i w dużej mierze zmonopolizowana przez duże, dominujące firmy technologiczne.
Pod koniec lat 90. ubiegłego wieku bazy danych, przetwarzanie po stronie serwera, formularze oraz media społecznościowe wspólnie doprowadziły do powstania bardziej interaktywnego internetu, czyli tzw. Web2 lub Web2.0. Jest to bieżąca wersja internetu, która stanowi plac zabaw do tworzenia treści. Niezależnie od tego, czy jesteś początkującym pisarzem, fotografem czy influencerem, w świecie Web2 możesz łatwo tworzyć i prezentować swoje prace.
Dostawcy usług, np. WordPress i Tumblr, oferują platformy do tworzenia treści, a firmy z branży mediów społecznościowych, takie jak np. Facebook oraz Twitter, dają ludziom wzajemną łączność i globalną komunikację. Ponadto mobilny dostęp do internetu i popularyzacja smartfonów umożliwia wszystkim łatwe korzystanie z treści.
Firmy zorientowane na Web2 skorzystały na tej internetowej rewolucji. Oprócz zysków dorobiły się również dużej bazy użytkowników. Większe firmy, takie jak Google i Facebook, kupiły mniejsze i stworzyły centralną, globalną sieć użytkowników oraz ich danych.
Wady Web2
Od czasu pojawienia się Web2 duże firmy internetowe zdały sobie sprawę, że mogą przy użyciu danych użytkowników zatrzymywać ich w swoich ekosystemach. Tworzenie ukierunkowanych reklam dla konsumentów lub uniemożliwianie komunikacji między poszczególnymi platformami często skłania użytkowników do dalszego korzystania z ich usług.
W ostatnich latach kwestie etyczne, takie jak np. cenzura, śledzenie danych i własność danych, przykuwają uwagę wielu użytkowników internetu. Jak na ironię wszystko wskazuje na to, że dane użytkowników w sieci Web2 należą do firm, a nie do samych użytkowników. Zdarzały się przypadki nieuczciwej kontroli danych, kiedy to konta użytkowników były zamykane po nieświadomym naruszeniu wewnętrznych wytycznych społeczności danej platformy. W 2010 roku wiadomość o tym, że Facebook nie chroni danych użytkowników, wywołała globalne oburzenie, ponieważ dane osobowe były zbierane bez ich zgody.
Pojawiły się głosy, że w celu rozwiązania tych problemów należy wdrożyć rozwiązanie będące połączeniem zalet Web1 i Web2, a mianowicie decentralizację oraz partycypację użytkowników. Wprawdzie Web3 nie jest jeszcze ukonkretniony, ale podstawowe koncepcje tej wersji internetu są w dużej mierze jasno zdefiniowane.
Czym Jest Web3?
Jeżeli spojrzymy na obecne problemy Web2, sieć Web3 stanowi kolejny logiczny krok na rzecz poprawy sytuacji użytkowników w internecie. Za pośrednictwem technologii peer-to-peer (P2P) takich jak blockchain, rzeczywistość wirtualna (VR), Internet Rzeczy (Internet of Things, IoT) i oprogramowania typu open source, Web3 ma osłabić władzę korporacyjnych gigantów Web2. Dzięki decentralizacji użytkownicy będą mogli – miejmy nadzieję – odzyskać panowanie nad swoimi treściami i własnością danych prywatnych.
Kluczowe Właściwości Web 3.0
Decentralizacja: Ponieważ decentralizacja ma rozwiązać podstawowy problem Web2, czyli kłopot z centralizacją, w sposób naturalny jest czynnikiem, który zadecyduje o ewentualnym sukcesie Web3. Oprócz oddania użytkownikom kontroli nad danymi, firmy będą musiały za dostęp do tych danych płacić. Dzięki decentralizacji płatności krypto w czystej formie będą dostępne dla każdego i wyeliminują potrzebę korzystania z drogich pośredników w tradycyjnej infrastrukturze płatności Web2.
Brak wymogu pozwoleń: W przeciwieństwie do sytuacji, w której kilka dużych podmiotów kontroluje uczestnictwo lub zabrania komunikacji międzyplatformowej, w sieci Web3 każdy może się swobodnie komunikować z innymi.
Brak wymogu zaufania: Sieć, która stanowi podstawę Web3, umożliwia użytkownikom partycypację bez konieczności ufania komukolwiek oprócz samej sieci.
Te ideały będzie w dużej mierze wspomagać technologia blockchain i krypto.
Potencjalne korzyści z Web3
Większe bezpieczeństwo danych
Dane przechowywane przez gigantów technologicznych w scentralizowanych bazach danych są podatne na ataki, ponieważ hakerzy musieliby uzyskać dostęp tylko do jednego systemu, aby naruszyć dane użytkowników. Dzięki zdecentralizowanym rozwiązaniom do przechowywania danych i zarządzania nimi można bezpieczniej przechowywać prywatne informacje.
Prawdziwa własność danych
Ponieważ jednym z głównych celów sieci Web3 jest posiadanie danych na własność, użytkownicy będą mogli odzyskać kontrolę nad swoimi danymi, a jeżeli zechcą, będą mogli nawet na nich zarabiać.
Kontrola nad prawdą
Bez władzy centralnej użytkownicy nie będą podlegać niesprawiedliwej cenzurze. Bez prawa do cenzury lub możliwości kasowania określonych treści, dużym firmom będzie znacznie trudniej kontrolować przebieg jakiegokolwiek dyskursu.
Web3 ma też inne potencjalne zalety, dzięki którym jest lepszy od jego poprzednich wersji.
Wolność finansowa
Web3 upełnomocni użytkowników, umożliwiając im konsumowanie, tworzenie oraz posiadanie na własność treści i danych. A ponieważ podstawą Web3 jest technologia blockchain, użytkownicy będą mieli łatwy dostęp do ekosystemów ułatwiających zdecentralizowane zarządzanie finansami (DeFi) oraz do innych narzędzi umożliwiających zdobycie wolności finansowej.
Poprawa komunikacji społecznej
Podobnie jak jego poprzednicy, Web3 będzie nadal wdrażać technologie, które pojawią się po technologii blockchain. Np. do aplikacji Web3 mogą trafić elementy cyfrowe rzeczywistości wirtualnej (VR), rzeczywistości rozszerzonej (AR) i sztucznej inteligencji (AI) w celu usprawnienia interakcji społecznościowych online.
Już teraz widzimy tego przykład pod postacią metaverse'u, wirtualnego uniwersum 3D, które użytkownicy mogą eksplorować za pośrednictwem awatarów. Dzięki światom immersyjnym, takim jak np. metaverse, użytkownicy będą mogli nawiązywać w sieci kontakty towarzyskie, kupować wirtualne grunty, grać w gry, a nawet zdalnie pracować.
Przemyślenia końcowe
Zestawienie Web2 kontra Web3 można postrzegać jako wersję odwiecznej walki centralizacji z decentralizacją. Ponieważ Web3 jeszcze się nie ziścił, jego rzekoma wyższość nad Web2 jest przedmiotem ciągłych debat. Jednak dzięki zdecentralizowanej infrastrukturze Web3 może potencjalnie położyć kres skandalom związanym z danymi, które miały miejsce w Web2, i przywrócić kontrolę użytkownikom.