TL;DR
Ενώ η τρέχουσα έκδοση του Διαδικτύου, το Web2, χρησιμοποιείται από εκατομμύρια χρήστες, δεν είναι απαλλαγμένη από ελαττώματα. Ζητήματα που αφορούν την ιδιοκτησία δεδομένων, τη λογοκρισία και την ασφάλεια εξακολουθούν να μαστίζουν το Διαδίκτυο, ωθώντας τη δημιουργία μιας νέας και βελτιωμένης έκδοσης που ονομάζεται Web3. Αυτό το μελλοντικό Διαδίκτυο επιδιώκει να συμπεριλάβει τεχνολογίες όπως το blockchain, την τεχνητή νοημοσύνη (AI) και την επαυξημένη πραγματικότητα (AR). Στο κέντρο των δραστηριοτήτων του, ένα ιδανικό Web3 θα πρέπει να προσφέρει προνόμια όπως η ιδιοκτησία των δεδομένων και η εμπιστευτικότητα. Το Web3 διαφημίζεται ως μια βελτιωμένη έκδοση του Web2, αλλά τι ακριβώς είναι και είναι καλύτερο;
Εισαγωγή
Ο Παγκόσμιος Ιστός, γνωστός και απλά ως Διαδίκτυο ή Ιστός, έχει αλλάξει δραστικά από τότε που πρωτοπαρουσιάστηκε στον κόσμο ως Web1. Καθώς οι τεχνολογίες βελτιώνονται και οι απαιτήσεις των χρηστών εξελίσσονται, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Ιστός έχει μεταμορφωθεί αναλόγως.
Το Web1 έδωσε τη δυνατότητα κατανάλωσης περιεχομένου και την απλή αλληλεπίδραση. Το Web2, που διαμορφώθηκε εν μέρει από την ξαφνική άνοδο των smartphone και την πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω κινητού τηλεφώνου, επέτρεψε στους χρήστες να καταναλώνουν και να δημιουργούν το δικό τους περιεχόμενο. Τώρα, έχει εμφανιστεί μια νέα ιδέα ενός μελλοντικού ιστού που είναι γνωστή ως Web3. Αυτή η πρόσφατη επανάληψη του Διαδικτύου αναμένεται να επιτρέψει στους χρήστες όχι μόνο να καταναλώνουν και να δημιουργούν περιεχόμενο και δεδομένα αλλά και να τους ανήκουν.
Μια σύντομη ιστορία του Ιστού
Αν και ο ιστός έχει δει πολλές αλλαγές με την πάροδο των ετών, οι δύο κύριες φάσεις του μπορούν να ταξινομηθούν ως Web1 και Web2.
Web1
Το Web1, γνωστό και ως Web 1.0, είναι το αρχικό Διαδίκτυο. Αποτελούνταν από σελίδες στατικού HTML – η γλώσσα μορφοποίησης του ιστού εκείνη την εποχή – που εμφάνιζε πληροφορίες στο διαδίκτυο. Το Web1 λειτουργούσε σε μια πλήρως αποκεντρωμένη υποδομή – ο καθένας μπορούσε να φιλοξενήσει έναν διακομιστή, να δημιουργήσει εφαρμογές και να δημοσιεύσει πληροφορίες στο Διαδίκτυο χωρίς να τις λογοκρίνουν οι ελεγκτές πύλης. Οι χρήστες του Web1 μπορούσαν να αναζητήσουν πληροφορίες στο διαδίκτυο μέσω προγραμμάτων περιήγησης ιστού.
Μειονεκτήματα του Web1
Δυστυχώς, δεν υπήρχε τρόπος να αλλάξουν οι χρήστες τις πληροφορίες και υπήρχαν λίγες ευκαιρίες για αλληλεπίδραση με άλλους χρήστες. Οι χρήστες μπορούσαν να επικοινωνούν μόνο μέσω απλών μηνυμάτων συνομιλίας και φόρουμ. Επομένως, οι χρήστες αλληλεπιδρούσαν με το Web1 κυρίως ως παρατηρητές και όχι ως συμμετέχοντες.
Web2
Αντίθετα με το Web1, η τρέχουσα επανάληψη του Διαδικτύου είναι κεντρική, εστιάζει στη δημιουργία περιεχομένου και μονοπωλείται σε μεγάλο βαθμό από μεγάλες, επιτυχημένες εταιρείες τεχνολογίας.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, οι βάσεις δεδομένων, η επεξεργασία από την πλευρά του διακομιστή, οι φόρμες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχημάτισαν συλλογικά ένα πιο διαδραστικό Διαδίκτυο γνωστό ως Web2 ή Web2.0. Αυτή είναι η τρέχουσα έκδοση του Διαδικτύου, η οποία είναι η χαρά του παιδιού για τη δημιουργία περιεχομένου. Είτε είστε επίδοξος συγγραφέας, φωτογράφος ή influencer, μπορείτε εύκολα να δημιουργήσετε και να δείξετε τη δουλειά σας στον κόσμο του Web2.
Οι πάροχοι υπηρεσιών όπως το WordPress και το Tumblr προσφέρουν στους χρήστες μια πλατφόρμα για τη δημιουργία περιεχομένου, ενώ οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Twitter επιτρέπουν στους χρήστες να συνδέονται και να επικοινωνούν με οποιονδήποτε οπουδήποτε ανά τον κόσμο. Επιπλέον, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω κινητού τηλεφώνου και η δημοτικότητα των smartphone επιτρέπουν σε οποιονδήποτε να καταναλώνει περιεχόμενο εύκολα.
Οι εταιρείες που επικεντρώνονται στο Web2 έχουν καρπωθεί τα οφέλη αυτής της επανάστασης στο Διαδίκτυο. Εκτός από τα κέρδη, οι εταιρείες έχουν δημιουργήσει επίσης μια μεγάλη βάση δεδομένων χρηστών. Μεγαλύτερες εταιρείες όπως η Google και το Facebook έχουν αγοράσει μικρότερες, συγκεντρώνοντας ένα κεντρικό παγκόσμιο δίκτυο χρηστών και των δεδομένων τους.
Μειονεκτήματα του Web2
Από την εμφάνιση του Web2, οι μεγάλες εταιρείες του Διαδικτύου συνειδητοποίησαν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν δεδομένα χρηστών για να τα διατηρήσουν στα αντίστοιχα οικοσυστήματα τους. Παράγοντας στοχευμένες διαφημίσεις για τους καταναλωτές ή αποτρέποντας την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών πλατφορμών, οι χρήστες συχνά τείνουν να συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους.
Τα τελευταία χρόνια, ηθικά ζητήματα όπως η λογοκρισία, η παρακολούθηση δεδομένων και η ιδιοκτησία δεδομένων έχουν κερδίσει την προσοχή πολλών χρηστών του Διαδικτύου. Όλως παραδόξως, τα δεδομένα χρήστη ανήκουν σε εταιρείες του Web2 παρά στους ίδιους τους χρήστες. Έχουμε δει περιπτώσεις αθέμιτου ελέγχου δεδομένων, όπου οι χρήστες διέγραψαν τους λογαριασμούς τους αφού παραβίασαν εν αγνοία τους τις εσωτερικές οδηγίες της κοινότητας της πλατφόρμας. Στη δεκαετία του 2010, η είδηση για την αποτυχία του Facebook να προστατεύσει τα δεδομένα των χρηστών του προκάλεσε παγκόσμια οργή για τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγονταν χωρίς τη συγκατάθεση των χρηστών.
Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, ορισμένοι έχουν προτείνει μια λύση που συνδυάζει τα οφέλη του Web1 και του Web2: αποκέντρωση και συμμετοχή των χρηστών. Παρόλο που δεν είναι σαφείς, οι βασικές έννοιες αυτής της έκδοσης του Διαδικτύου, γνωστής ως Web3, έχουν καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό.
Τι είναι το Web3;
Αν προσέξουμε τα τρέχοντα προβλήματα του Web2, το Web3 είναι το επόμενο λογικό βήμα για τη βελτίωση του Διαδικτύου για τους χρήστες. Αξιοποιώντας τεχνολογίες peer-to-peer (P2P) όπως το blockchain, η εικονική πραγματικότητα (VR), το διαδίκτυο των πραγμάτων (IoT) και λογισμικά ανοιχτού κώδικα, το Web3 στοχεύει στο να μειώσει τη δύναμη που έχουν μεγάλες εταιρείες του Web2. Με την αποκέντρωση, οι χρήστες μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο του περιεχομένου τους και την ιδιοκτησία των δεδομένων τους.
Βασικά χαρακτηριστικά του Web3
Αποκεντρωμένο: Δεδομένου ότι προορίζεται να αντιμετωπίσει τη ρίζα του προβλήματος του Web2, π.χ. τη συγκέντρωση, η αποκέντρωση είναι φυσικά ένας κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία του Web3. Εκτός από την επιστροφή του ελέγχου των δεδομένων στους χρήστες, οι εταιρείες θα πρέπει να πληρώνουν για να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα τους. Η αποκέντρωση θα κάνει τις εγγενείς πληρωμές κρύπτο προσβάσιμες σε οποιονδήποτε και θα εξαλείψει την ανάγκη για ακριβούς μεσάζοντες στην παραδοσιακή υποδομή πληρωμών Web2.
Άνευ άδειας: Αντί να ελέγχουν τη συμμετοχή ή να απαγορεύουν την επικοινωνία μεταξύ των πλατφορμών μερικές μεγάλες οντότητες, ο καθένας μπορεί να αλληλεπιδράσει ελεύθερα με άλλους στο Web3.
Μη εμπιστεύσιμο: Το δίκτυο στο οποίο βασίζεται το Web3 θα επιτρέπει στους χρήστες να συμμετέχουν χωρίς να εμπιστεύονται τίποτα άλλο εκτός από το ίδιο το δίκτυο.
Αυτά τα ιδανικά θα υποστηρίζονται σε μεγάλο βαθμό από το blockchain και το κρύπτο.
Πιθανά πλεονεκτήματα του Web3
Αυξημένη ασφάλεια δεδομένων
Τα δεδομένα που διατηρούν οι τεχνολογικοί κολοσσοί σε κεντρικές βάσεις δεδομένων είναι ευάλωτα, καθώς οι χάκερ θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ένα μόνο σύστημα για να παραβιάσουν τα δεδομένα των χρηστών. Με αποκεντρωμένες λύσεις για την αποθήκευση και τη διαχείριση δεδομένων, οι ιδιωτικές πληροφορίες μπορούν να διατηρούνται με μεγαλύτερη ασφάλεια.
Πραγματική ιδιοκτησία δεδομένων
Με ένα από τα σημεία εστίασης του Web3 να είναι η ιδιοκτησία δεδομένων, οι χρήστες θα μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο των δεδομένων τους και ακόμη και να τα αξιοποιήσουν αν το επιθυμούν.
Έλεγχος της αλήθειας
Χωρίς κεντρική εξουσία, οι χρήστες δεν θα υπόκεινται σε άδικη λογοκρισία. Χωρίς τη δύναμη της λογοκρισίας ή τη δυνατότητα διαγραφής συγκεκριμένου περιεχομένου, θα είναι σημαντικά πιο δύσκολο για τις μεγάλες εταιρείες να ελέγχουν την αφήγηση κάθε λόγου.
Υπάρχουν κι άλλα πιθανά πλεονεκτήματα που κάνουν το Web3 ανώτερο από τους προκατόχους του.
Χρηματοοικονομική ελευθερία
Το Web3 θα δώσει περισσότερη δύναμη τους χρήστες επιτρέποντάς τους να καταναλώνουν, να δημιουργούν και να κατέχουν το περιεχόμενο και τα δεδομένα τους. Και επειδή το Web3 βασίζεται στην τεχνολογία blockchain, οι χρήστες θα μπορούν να έχουν εύκολη πρόσβαση σε οικοσυστήματα που διευκολύνουν την αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (DeFi) και άλλα εργαλεία για την επίτευξη οικονομικής ελευθερίας.
Βελτιωμένες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
Όπως και οι προκάτοχοί του, το Web3 θα συνεχίσει να ενσωματώνει τεχνολογίες που προκύπτουν μετά την τεχνολογία blockchain. Για παράδειγμα, η εικονική πραγματικότητα (VR), η επαυξημένη πραγματικότητα (AR) και η τεχνητή νοημοσύνη (AI) θα μπορούσαν να προσθέσουν ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού σε εφαρμογές Web3 για να βελτιώσουν τις διαδικτυακές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Ήδη, βλέπουμε ένα τέτοιο παράδειγμα με τη μορφή του μετασύμπαντος, ενός εικονικού τρισδιάστατου σύμπαντος που οι χρήστες μπορούν να εξερευνήσουν χρησιμοποιώντας avatar. Μέσω καθηλωτικών χώρων όπως το μετασύμπαν, οι χρήστες μπορούν να κοινωνικοποιηθούν στο διαδίκτυο, να αγοράσουν εικονική γη, να παίξουν παιχνίδια και ακόμη και να εργαστούν εξ αποστάσεως.
Συμπεράσματα
Το Web2 και το Web3 μπορεί να θεωρηθεί ως μια παραλλαγή της παλιάς διαμάχης μεταξύ κεντρικού και αποκεντρωμένου συστήματος. Επειδή το Web3 δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη, η υποτιθέμενη υπεροχή του έναντι του Web2 είναι προς συζήτηση. Ωστόσο, με την αποκεντρωμένη υποδομή του, το Web3 θα μπορούσε ενδεχομένως να αντιμετωπίσει τα σκάνδαλα που σχετίζονται με τα δεδομένα που έχουμε δει στο Web2 και να δώσει τον έλεγχο στους χρήστες.