Gəlirlilik əyrisi nədir və ondan necə istifadə olunur?
Əsas səhifə
Məqalələr
Gəlirlilik əyrisi nədir və ondan necə istifadə olunur?

Gəlirlilik əyrisi nədir və ondan necə istifadə olunur?

Orta
Yenilənib Nov 1, 2024
7m

Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar

  • Gəlirlilik əyrisi müxtəlif ödəmə tarixləri olan istiqrazlar üzrə faiz dərəcələrini (gəlir) göstərən qrafikdir.

  • Gəlirlilik əyrilərinin dörd əsas növünə normal (müsbət), çevrilmiş (mənfi), yastı və dik əyrilər daxildir və hər biri fərqli iqtisadi gözləntilərə işarə edir.

  • Dik gəlirlilik əyrisinin qısamüddətli və uzunmüddətli istiqraz gəlirləri arasındakı fərq (spred) zamanla artdıqda baş verir.

  • Gəlirlilik əyrisi həm kriptovalyuta, həm də fond bazarlarına təsir göstərə bilər, lakin xüsusilə bank işi, daşınmaz əmlak və kommunal xidmətlər kimi faizə həssas sektorlar üçün əhəmiyyətlidir.

gəlirlilik əyrisi akademiya cta banneri

Gəlirlilik əyrisi nədir?

Gəlirlilik əyrisi müxtəlif ödəmə tarixləri olan istiqrazlar üzrə faiz dərəcələrini (gəlir) göstərən qrafikdir. Gəlirlilik əyrisi, adətən, ABŞ Xəzinə istiqrazları üçün qısamüddətli faiz dərəcələrini uzunmüddətli faiz dərəcələri ilə müqayisə edən bir qrafik kimi düşünülə bilər.

İstiqraz gəlirləri ödəmə müddətinə görə fərqlənir, çünki investorlar inflyasiya, kredit riskləri və iqtisadiyyat kimi amillər əsasında fərqli gəlirlər gözləyirlər.

Beləliklə, gəlirlilik əyrisinin forması bizə bir növ maliyyə hava proqnozu təklif edərək, investorların iqtisadiyyatdan nə gözlədikləri haqqında çox şey deyir. ABŞ Xəzinə istiqrazları üzrə gəlirlilik əyrisi ən məşhur növdür və tez-tez müxtəlif bazarlarda qərarlara təsir edən iqtisadi vəziyyət üçün barometr rolunu oynayır.

Gəlirlilik əyrisinin növləri

Formalarına görə gəlirlilik əyrilərinin dörd əsas növü mövcuddur. Gəlirlilik əyrisinin hər bir növü investorlara müxtəlif iqtisadi vəziyyətlər haqqında məlumat verə bilər ki, bu da onları gələcək üçün faydalı göstəricilər edir.

Aşağıdakı nümunələr yalnız illüstrativ məqsədlər üçündür, ona görə də dəyərlərə çox diqqət yetirməyin. Fərqli əyri formalara və onların tipik şərhinə diqqət yetirin.

Normal (müsbət) gəlirlilik əyrisi

Bu əyri yuxarıya doğru əyilir, yəni uzunmüddətli istiqrazlar qısamüddətli istiqrazlardan daha yüksək gəlirə malikdir. Bu, investorların sabit iqtisadi artım gözlədiyini göstərir. Əyri normal (müsbət) olduqda uzunmüddətli istiqrazlar yaxşı gəlirlər təklif edə bilər və sabit perspektiv səhmlər, kriptovalyutalar və digər artıma yönəlmiş investisiyalar üçün əlverişlidir.

normal gəlirlilik əyrisi

Çevrilmiş (mənfi) gəlirlilik əyrisi

Çevrilmiş gəlirlilik əyrisi aşağıya doğru meyl edir, yəni qısamüddətli gəlirlər uzunmüddətli gəlirlərdən daha yüksəkdir. Tarixən bu, tənəzzül üçün xəbərdarlıq siqnalı olmuşdur. Bu forma portfellərini istiqrazlar kimi daha təhlükəsiz aktivlərə köçürmək istəyən səhmdar investorlar üçün xəbərdarlıq rolunu oynaya bilər.

çevrilmiş gəlirlilik əyrisi

Yastı gəlirlilik əyrisi

Yastı gəlirlilik əyrisi demək olar ki, heç bir meyl göstərmir, yəni qısamüddətli və uzunmüddətli gəlirlər təxminən eynidir. Bu, iqtisadi qeyri-müəyyənliyə və ya keçid mərhələsinə işarə ola bilər. Yastı əyri qeyri-müəyyənliyi göstərir və investorları aktivlər üzrə diversifikasiya edilmiş investisiyalarla ehtiyatlı olmağa təşviq edir.

yastı gəlirlilik əyrisi

Dik gəlirlilik əyrisi

Dik gəlirlilik əyrisi uzunmüddətli gəlirlər qısamüddətli gəlirlərdən əhəmiyyətli dərəcədə yuxarı qalxdıqda baş verir, adətən, gözlənilən iqtisadi artım və daha yüksək inflyasiya siqnalını verir. Dik gəlirlik əyrisi, adətən, müsbət artımdan xəbər verir, kriptovalyuta və səhmlər kimi daha riskli aktivlərə investisiya etmək üçün yaxşı vaxt olduğuna işarə edir.

dik gəlirlilik əyrisi

Dik gəlirlilik əyrisi

Dik gəlirlilik əyrisi qısamüddətli və uzunmüddətli istiqraz gəlirləri arasındakı fərq (və ya spred) artdıqda baş verir. Bu, məsələn, iki fərqli ilin gəlirlilik əyrisini müqayisə edərkən zamanla gəlirlilik əyrisində baş verən dəyişiklikləri təsvir edir.

Dik gəlirlilik əyrisinin növləri

Dik gəlirlilik əyrisinin bir neçə növü var, bunlardan əsas ikisi artım ilə gözlənilən qalxma (öküz) və azalma ilə gözlənilən qalxmadır (ayı).

  1. Artım ilə gözlənilən dik qalxma (öküz): qısamüddətli istiqrazların gəlirləri uzunmüddətli gəlirlərdən daha çox azaldıqda. Bu, mərkəzi banklar iqtisadiyyatı gücləndirmək üçün qısamüddətli faiz dərəcələrini azaltdıqda, lakin uzunmüddətli dərəcələr artım gözləntilərini əks etdirərək sabit qaldıqda baş verə bilər. Yaşıl qırıq-qırıq xətt dəyişikliklərdən sonrakı gəlirlilik əyrisini göstərir.

artım ilə gözlənilən dik gəlirlilik əyrisi (öküz)

  1. Azalma ilə gözlənilən dik qalxma (ayı): bu halda, uzunmüddətli gəlirlər qısamüddətli gəlirlərdən daha sürətli yüksəlir, çünki investorlar gələcəkdə daha güclü iqtisadi artım və ya daha yüksək inflyasiya gözləyirlər. Qırmızı qırıq-qırıq xətt dəyişikliklərdən sonrakı gəlirlilik əyrisini göstərir.

azalma ilə gözlənilən dik gəlirlilik əyrisi (ayı)

Maliyyə bazarlarında gəlirlilik əyrisindən istifadə qaydası

Gəlirlilik əyrisi bir çox aktiv növlərinə təsir göstərə bilən faiz dərəcəsi dəyişikliklərini proqnozlaşdırmaq üçün faydalı vasitədir. Məsələn, gəlirlilik əyrisi tərsinə çevrildikdə, ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi və digər mərkəzi banklar iqtisadi yavaşlamanın qarşısını almaq üçün faiz dərəcələrini aşağı sala bilər, adətən, bu, bazarlara qısamüddətli təkan verir. Treyderlər və investorlar bu dərəcə dəyişikliklərindən bazarlara girmək və ya çıxmaq və öz istiqrazlarını tənzimləmək üçün istifadə edə bilərlər.

İstiqraz bazarı

Gəlirlilik əyrisi istiqraz gəlirlərinə əsaslandığı üçün istənilən dəyişiklik istiqraz qiymətlərinin dəyişməsinə səbəb ola bilər. Artan faiz dərəcələri (adətən, yuxarı meylli gəlirlilik əyrisi ilə müşahidə olunur), adətən, mövcud istiqrazların dəyərini itirməsinə səbəb olur, çünki yeni istiqrazlar daha yüksək gəlirə malik olur. Əksinə, faiz dərəcələri aşağı düşərsə, daha yüksək faiz dərəcəsi olan köhnə istiqrazlar daha qiymətli olur.

Fond bazarı

Gəlirlilik əyrisi müxtəlif səhmlərə, xüsusən də bank işi, daşınmaz əmlak və kommunal xidmətlər kimi faizə həssas sektorlara təsir göstərə bilər. Məsələn, əgər gəlirlilik əyrisi potensial iqtisadi tənəzzül siqnalı verirsə, investorlar səhmlərini geri çəkərək daha təhlükəsiz investisiyaları seçə bilərlər. Alternativ olaraq, dik gəlirlilik əyrisi güclü iqtisadi artımdan xəbər verə bilər ki, bu da birjada inamı artıra bilər.

Faiz dərəcələri

Gəlirlərin dəyişməsi tez-tez ipoteka faizləri, bank kredit faizləri və digər borc növləri üçün bençmark kimi istifadə olunur. Gəlirlilik əyrisi tərsinə çevrildikdə bu, tez-tez Federal Ehtiyat Sisteminin iqtisadiyyatı gücləndirmək üçün faiz dərəcələrini aşağı salmasına səbəb olur ki, bu da həm istehlakçılar, həm də biznes üçün borcalma xərclərinə təsir göstərir.

Gəlirlilik əyrisi və kriptovalyuta bazarları

Gəlirlilik əyrisi, adətən, ənənəvi bazarlarla əlaqəli olsa da, kriptoaktivlər institusional investisiyalara daha çox inteqrasiya olunduqca kriptovalyutaya da təsir etməyə başlayır.

İndi bitcoin və digər kriptovalyutaları öz portfellərinə daxil edən investorların və pul menecerlərinin sayı getdikcə artır. 

Artan populyarlıq səbəbindən kriptovalyuta bazarları fond bazarları kimi davranmağa başlasa da, bəzi investorlar bitcoin-i rəqəmsal qızıl kimi görürlər (xüsusən də ənənəvi bazarlarda qeyri-müəyyənlik dövründə). Məsələn, gəlirlilik əyrisi tərsinə çevrilirsə və tənəzzül qorxusu artarsa, bəzi investorlar tarixən güclü "dəyər anbarı" hesab edilən qızıl və Bitcoin kimi aktivlərdəki səhmlərini artırmağı seçə bilərlər.

Bundan əlavə, mərkəzi bankın gəlirlilik əyrisinə cavab olaraq faiz dərəcələrini aşağı salmaq qərarı tez-tez maliyyə sistemində kriptovalyuta bazarlarına axın edə biləcək likvidliyi artırır. Bu əlavə likvidlik kriptovalyutalara tələbi artıra və potensial olaraq qiymətləri yüksəldə bilər.

Gəlirlilik əyrisi kriptovalyuta investorlarına müəyyən bir fikir verə bilsə də, ənənəvi aktivlərlə eyni şəkildə işləmir. Kriptovalyutalar hələ də yüksək spekulyativ olaraq qalır və tənzimləmə xəbərləri və texnoloji inkişaflar da daxil olmaqla bir çox digər amillərdən təsirlənə bilər. Beləliklə, gəlirlilik əyrisi kontekst təklif edə bilsə də, təcrübəli kriptovalyuta investorları çox vaxt daha geniş göstəricilər dəstinə etibar edirlər.

Yekun qeydlər

Ənənəvi investisiyalarla məşğul olmağınızdan və ya sadəcə kriptovalyutanı araşdırmağınızdan asılı olmayaraq, gəlirlilik əyrisi izləmək üçün vacib bir vasitədir. O, təkcə iqtisadiyyatın istiqamətləri haqqında məsləhətlər vermir, həm də investorlara aktiv sinifləri üzrə strategiyalarını planlaşdırmağa kömək edir.

Tövsiyə olunan ədəbiyyat

Məsuliyyətdən imtina: bu məzmun sizə ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədilə hər hansı bəyanat və ya zəmanət olmadan hazırkı məlumatlar əsasında təqdim edilir. Bu, maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir, bu məlumatlar hər hansı konkret məhsulun və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımır. Siz məsləhəti müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən almalısınız. Məqaləni üçüncü tərəf təqdim etdiyi zaman ifadə edilən fikirlərin üçüncü tərəfə aid olduğunu nəzərə alın və bunları Binance Academy tərəfindən verilən tövsiyə kimi qəbul etməyin. Əlavə təfərrüatlar üçün məsuliyyətdən imtina bölməsini tam şəkildə burada oxuyun. Rəqəmsal aktiv qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri aşağı düşə və ya yuxarı qalxa bilər, investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Academy baş verə biləcək itkilərə görə heç bir məsuliyyət qəbul etmir. Bu material maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydasıRisk xəbərdarlığı bölmələrimizə baxın.