Các điểm chính
Arbitrum là một bộ công nghệ mở rộng quy mô cho Ethereum được thiết kế để giúp giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn mà vẫn duy trì khả năng bảo mật của Ethereum.
Bộ sản phẩm bao gồm Arbitrum One (chuỗi rollup), Arbitrum Nova (chuỗi AnyTrust) và chuỗi Orbit có thể tùy chỉnh, hoạt động như mạng lưới Lớp 2 hoặc Lớp 3.
Cả chuỗi Rollup và AnyTrust đều sử dụng công nghệ optimistic rollup để thực hiện và giải quyết tranh chấp, nhưng khác nhau về khả năng cung cấp dữ liệu.
Chuỗi Orbit cho phép nhà phát triển ra mắt chuỗi Rollup hoặc AnyTrust riêng với các tính năng có thể tùy chỉnh như quản trị, token gas, quyền riêng tư và lớp thanh toán.
Giới thiệu
Arbitrum là giải pháp mở rộng Lớp 2 cho Ethereum sử dụng optimistic rollup để giúp giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn và có khả năng mở rộng tốt hơn. Việc này cho phép nhà phát triển xây dựng và ra mắt ứng dụng phi tập trung (DApp) giống như họ làm trên Ethereum nhưng với phí giao dịch thấp hơn và xác nhận nhanh hơn cho người dùng.
Arbitrum là gì?
Arbitrum là một bộ công nghệ mở rộng quy mô cho Ethereum được xây dựng trên nền tảng công nghệ Arbitrum Nitro. Mạng lưới sử dụng optimistic rollup để thực hiện giao dịch ngoài chuỗi, gộp các giao dịch lại và đăng bản tóm tắt lên Ethereum. Các kết quả này được coi là hợp lệ trừ khi bị thách thức, trong trường hợp đó Ethereum sẽ xác minh các giao dịch đang bị tranh chấp.
Bộ công nghệ Arbitrum bao gồm:
Arbitrum One: Một chuỗi rollup công khai triển khai giao thức Rollup Arbitrum, nơi tất cả dữ liệu giao dịch được đăng lên Ethereum để tăng tối đa mức độ không cần niềm tin.
Arbitrum Nova: Một chuỗi AnyTrust công khai triển khai giao thức AnyTrust Arbitrum, lưu trữ dữ liệu giao dịch ngoài chuỗi thông qua một Ủy ban cung cấp dữ liệu (DAC) để giảm phí.
Chuỗi Arbitrum Orbit: Các chuỗi có thể tùy chỉnh hoàn toàn và hoạt động như mạng lưới Lớp 2 (thanh toán trên Ethereum) hoặc Lớp 3 (thanh toán trên một L2 khác), được điều chỉnh theo các yêu cầu cụ thể về hiệu suất, quản trị và chi phí.
Cơ chế hoạt động của Arbitrum
Sequencer
Khi bạn gửi một giao dịch trên Arbitrum, giao dịch sẽ đi đến sequencer trước tiên, thiết lập thứ tự giao dịch và cung cấp xác nhận ngay lập tức, vì vậy kết quả xuất hiện ngay tức thì. Thông tin lệnh này được phát trực tiếp thông qua nguồn cấp dữ liệu của sequencer, cho phép ví và ứng dụng cập nhật ngay lập tức.
Sau khi các giao dịch được sắp xếp thứ tự, sequencer sẽ gộp chúng thành lô, nén dữ liệu để giảm kích thước và chi phí, rồi đăng lô này lên Ethereum (hoặc blockchain mẹ khác). Phương pháp này giúp giảm chi phí và tăng tốc độ xử lý vì Ethereum không cần phải xác minh ngay lập tức từng giao dịch và mặc định giao dịch là chính xác trừ khi được chứng minh ngược lại.
Giải quyết tranh chấp
Nếu ai đó nhận thấy hoạt động đáng ngờ, họ có thể khiếu nại trong khoảng thời gian tranh chấp đã định. Trong những trường hợp như vậy, Ethereum chỉ phát lại phần tranh chấp của lô giao dịch bằng giao thức Độ trễ thanh khoản giới hạn (BoLD) của Arbitrum, một hệ thống chống gian lận nhiều vòng xác minh xem kết quả giao dịch có chính xác hay không.
Nếu phát hiện lỗi hoặc gian lận, giao dịch không chính xác sẽ được chạy lại, trạng thái được khắc phục và bất kỳ ai đã phê duyệt giao dịch gian lận đều bị mất số tiền stake như một hình phạt. Giao dịch được coi là tạm thời hoàn tất khi được sequencer xác nhận và chính thức hoàn tất khi lô giao dịch được đăng lên Ethereum và thời gian tranh chấp đã kết thúc.
Nền tảng công nghệ
Arbitrum chạy trên Arbitrum Nitro, một nền tảng công nghệ được xây dựng trên phiên bản sửa đổi của phần mềm Ethereum (Geth). Nitro tích hợp WebAssembly (WASM) vào máy ảo của mình để xác minh giao dịch khi xảy ra tranh chấp. Kiến trúc này tương tự như Ethereum và được thiết kế để xử lý nhiều giao dịch hơn với chi phí thấp hơn.
Hiện đang trong giai đoạn testnet công khai, bản nâng cấp Stylus giới thiệu máy ảo thứ hai hoạt động song song với Máy ảo Ethereum (EVM), từ đó tạo nên một môi trường kép. EVM tiếp tục hỗ trợ hợp đồng thông minh Solidity (như trên Ethereum) còn Stylus chạy các hợp đồng dựa trên WASM được viết bằng các ngôn ngữ phổ biến, có hiệu suất cao như Rust, C và C++. Hợp đồng được viết bằng Stylus và Solidity có thể tương tác dễ dàng với nhau, cho phép nhà phát triển linh hoạt trong việc tăng tốc các phần cụ thể của ứng dụng hoặc xây dựng các ứng dụng hoàn toàn mới bằng Stylus.
Hệ sinh thái Arbitrum
Tất cả các chuỗi Arbitrum đều sử dụng cùng một công nghệ nền tảng và dựa vào optimistic rollup để giải quyết tranh chấp. Điểm khác biệt của các chuỗi này nằm ở cách lưu trữ dữ liệu giao dịch và cách mỗi mạng lưới được thiết kế để cân bằng giữa tính phi tập trung, chi phí và hiệu suất.
Arbitrum One
Arbitrum One là một chuỗi optimistic rollup công khai. Arbitrum One xử lý giao dịch ngoài chuỗi và đăng tất cả dữ liệu giao dịch lên Ethereum để bất kỳ ai cũng có thể tự xác minh trạng thái của chuỗi mà không cần tin tưởng bất kỳ bên thứ ba nào. Phương pháp này ưu tiên tính phi tập trung và tính minh bạch, điều này khiến Arbitrium One phù hợp với những ứng dụng có giá trị cao và có yêu cầu khắt khe về độ tin cậy như các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) và các thị trường giao dịch non-fungible token (NFT).
Arbitrum Nova
Arbitrum Nova chạy trên AnyTrust Protocol, cũng sử dụng công nghệ optimistic rollup, nhưng xử lý việc cung cấp dữ liệu theo cách khác. Thay vì đăng tất cả dữ liệu giao dịch lên Ethereum, Nova lưu trữ dữ liệu này ngoài chuỗi với Ủy ban cung cấp dữ liệu (DAC). DAC là một nhóm các thực thể được cấp phép có trách nhiệm cung cấp dữ liệu khi cần.
Cách thiết lập này giúp giảm đáng kể chi phí giao dịch nhưng đưa ra giả định về độ tin cậy rằng ít nhất một số thành viên DAC phải trung thực. Nếu DAC không cung cấp được dữ liệu hoặc xảy ra tranh chấp, Nova sẽ chuyển sang chế độ rollup và đăng dữ liệu lên Ethereum để giải quyết vấn đề. Sự đánh đổi này khiến Nova phù hợp với các ứng dụng có khối lượng cao và chi phí thấp như các nền tảng trò chơi và ứng dụng mạng xã hội xử lý số lượng lớn các giao dịch nhỏ.
Chuỗi Orbit
Chuỗi Orbit cho phép nhà phát triển tạo chuỗi Rollup hoặc AnyTrust riêng, dưới dạng mạng lưới Lớp 2 kết nối trực tiếp đến Ethereum hoặc dưới dạng mạng Lớp 3 kết nối đến Lớp 2 khác, chẳng hạn như Arbitrum One hoặc Nova.
Các chuỗi này có thể tùy chỉnh hoàn toàn trong khi vẫn được hưởng lợi từ khả năng bảo mật và khả năng tương thích của hệ sinh thái Arbitrum. Nhà phát triển có thể thiết lập các khía cạnh như mô hình quản trị, lựa chọn token thanh toán gas, cài đặt quyền riêng tư, thông lượng xử lý và các tùy chọn cung cấp dữ liệu. Tính linh hoạt này khiến chuỗi Orbit phù hợp với các mục đích chuyên biệt như hệ thống doanh nghiệp và mạng lưới riêng.
Cầu nối Arbitrum
Cầu nối Arbitrum cho phép bạn chuyển tài sản giữa mạng lưới Ethereum và mạng lưới Arbitrum. Việc nạp ETH hoặc token từ Ethereum sang chuỗi Arbitrum thường diễn ra nhanh chóng và chỉ mất vài phút. Tuy nhiên, việc rút tiền từ chuỗi rollup về Ethereum mất khoảng 7 ngày do thời gian tranh chấp bằng chứng gian lận.
Nếu không muốn chờ đợi, bạn có thể sử dụng dịch vụ cầu nối nhanh để giao dịch được xử lý gần như ngay lập tức với một khoản phí nhỏ. Chuỗi AnyTrust tuân theo quy trình tương tự nhưng thường có thể cung cấp các giao dịch rút tiền nhanh hơn nhờ vào cách lưu trữ dữ liệu của chúng.
Các hạn chế
Mặc dù Arbitrum mang lại những cải tiến về tốc độ và chi phí, nhưng vẫn có một số hạn chế cần lưu ý.
Trì hoãn rút tiền
Việc chuyển tiền từ chuỗi rollup về Ethereum thường mất khoảng một tuần do thời gian xác minh gian lận. Cầu nối nhanh có thể giảm thời gian chờ xuống còn vài phút, nhưng thường đi kèm phí bổ sung và đồng nghĩa với việc phải tin tưởng một dịch vụ khác để chuyển tiền cho bạn.
Những lo ngại về tập trung hóa
Không phải mọi bộ phận trong cơ sở hạ tầng của Arbitrum đều phi tập trung hoàn toàn. Chuỗi AnyTrust dựa vào một nhóm nhỏ các thực thể được cấp phép chịu trách nhiệm lưu trữ dữ liệu giao dịch ngoài chuỗi. Nếu hầu hết các thành viên này bị xâm phạm hoặc hành động có ác ý, dữ liệu có thể bị giữ lại, ảnh hưởng đến khả năng giải quyết tranh chấp của chuỗi.
Trên Arbitrum One, sequencer vẫn được vận hành bởi Offchain Labs và các validator (những người giúp xác nhận trạng thái của chuỗi) nằm trong danh sách được phép thay vì mở cho tất cả mọi người. Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO)) Arbitrum có kế hoạch dần mở rộng các vai trò này, tuy nhiên hiện tại vẫn cần có sự tin tưởng vào một số người vận hành cụ thể.
Token ARB
Token ARB là token tiện ích gốc của giao thức Arbitrum. Token được sử dụng cho nhiều mục đích, bao gồm:
Bỏ phiếu: Nắm giữ ARB cho phép bạn tham gia vào Arbitrum DAO, nơi người nắm giữ token bỏ phiếu cho các đề xuất định hình tương lai của mạng lưới. Trong đó có phê duyệt các bản nâng cấp giao thức, điều chỉnh các thông số kỹ thuật hoặc quyết định cách sử dụng tiền trong ngân quỹ.
Ủy quyền: Nếu không muốn bỏ phiếu trực tiếp, bạn có thể ủy quyền token ARB cho một thành viên hoặc tổ chức đáng tin cậy trong cộng đồng. Họ sẽ bỏ phiếu thay mặt bạn, cho phép bạn tiếp tục tham gia mà không cần theo dõi từng đề xuất.
Tài trợ: Ngân quỹ DAO, được tài trợ một phần thông qua ARB, có thể phân bổ tiền tài trợ cho nhà phát triển, đội ngũ nghiên cứu và các dự án xây dựng trên Arbitrum. Việc này hỗ trợ sự phát triển của hệ sinh thái bằng cách tài trợ cho các công cụ, cơ sở hạ tầng và ứng dụng mới.
Bảo mật: Người nắm giữ ARB bầu chọn Hội đồng bảo mật, một nhóm nhỏ có quyền hạn hạn chế trong các tình huống khẩn cấp, chẳng hạn như giải quyết các lỗ hổng nghiêm trọng hoặc ứng phó với các cuộc tấn công.
Tổng kết
Arbitrum hỗ trợ Ethereum bằng cách sử dụng optimistic rollup, xử lý giao dịch ngoài chuỗi và hoàn tất giao dịch trên Ethereum để đảm bảo an toàn. Với các tùy chọn như Arbitrum One, Arbitrum Nova và chuỗi Orbit có thể tùy chỉnh hoàn toàn, mạng lưới có thể hỗ trợ nhiều loại ứng dụng từ ứng dụng DeFi đến nền tảng trò chơi và mạng xã hội.
Đọc thêm:
Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Nội dung này được trình bày cho bạn trên cơ sở “nguyên trạng” chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung và phổ biến kiến thức, mà không phải là sự cam đoan hay bảo đảm dưới bất kỳ hình thức nào. Nội dung này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác, cũng như không nhằm mục đích khuyến nghị mua bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể nào. Bạn nên tham khảo lời khuyên từ các cố vấn chuyên môn thích hợp. Sản phẩm được đề cập trong bài viết này có thể không được cung cấp tại khu vực của bạn. Trong trường hợp bài viết được đóng góp bởi người đóng góp bên thứ ba, xin lưu ý rằng những quan điểm thể hiện đó thuộc về người đóng góp bên thứ ba và không nhất thiết phản ánh quan điểm của Binance Academy. Vui lòng đọc toàn bộ tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết thêm chi tiết. Giá tài sản kỹ thuật số có thể biến động. Giá trị khoản đầu tư của bạn có thể tăng hoặc giảm và có thể bạn sẽ không nhận lại được số tiền đã đầu tư. Bạn hoàn toàn chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của mình và Binance Academy không chịu trách nhiệm pháp lý về bất kỳ tổn thất nào mà bạn có thể phải chịu. Tài liệu này không nên hiểu là lời khuyên tài chính, pháp lý hoặc chuyên môn khác. Để biết thêm thông tin, vui lòng xem Điều khoản sử dụng và Cảnh báo rủi ro của chúng tôi.