Негізгі тұжырымдамалар
Arbitrum – Ethereum желісіндегі транзакцияларды жылдамырақ әрі арзан ету үшін жасалған масштабтау технологияларының жиынтығы, бұл ретте Ethereum қауіпсіздігі толық сақталады.
Жиынтыққа Arbitrum One (Rollup тізбегі), Arbitrum Nova (AnyTrust тізбегі) және 2-қабат немесе 3-қабат желілері ретінде жұмыс істей алатын теңшеуге болатын Orbit тізбектері кіреді.
Rollup пен AnyTrust желілерінің екеуі де орындау мен дауларды шешу үшін оптимистік жиынтық технологиясын қолданады, бірақ олар деректердің қолжетімділігі жағынан ерекшеленеді.
Orbit желілері әзірлеушілерге басқару, газ токені, құпиялық және есеп айырысу қабаттары сияқты баптауға болатын мүмкіндіктермен бірге өз Rollup немесе AnyTrust желілерін іске қосуға мүмкіндік береді.
Кіріспе
Arbitrum – Ethereum үшін 2-қабат масштабтау шешімі, ол транзакцияларды жылдамырақ, арзан және ауқымды ету үшін оптимистік жиынтық технологиясын қолданады. Бұл әзірлеушілерге Ethereum желісіндегі сияқты орталықтандырылмаған қолданбалар (DApp) жасап, іске қосуға мүмкіндік береді, бірақ пайдаланушылар үшін алымдар төмен және растау уақыты жылдамырақ болады.
Arbitrum дегеніміз не?
Arbitrum – Arbitrum Nitro технологиялық стегінде құрылған Ethereum масштабтау технологияларының жиынтығы. Желі оптимистік жиынтықтарды транзакцияларды офчейн орындау, оларды біріктіру және Ethereum бойынша қорытындыны жариялау үшін пайдаланады. Бұл нәтижелер дау туғызбаған жағдайда жарамды болып саналады, ал егер дау туындаса, даулы транзакцияларды Ethereum өзі тексереді.
Arbitrum жиынтығы мыналарды қамтиды:
Arbitrum One: Arbitrum Rollup протоколын іске асыратын жария Rollup тізбегі, барлық транзакция деректері Ethereum желісіне жарияланады, бұл барынша сенімді ортаны қамтамасыз етеді.
Arbitrum Nova: Arbitrum AnyTrust протоколын іске асыратын жария AnyTrust тізбегі, транзакция деректері алымдарды төмендету үшін офчейн, Деректердің қолжетімділігі комитеті (DAC) арқылы сақталады.
Arbitrum Orbit тізбектері: арнайы өнімділікке, басқаруға және шығын талаптарына бейімделген 2-қабат желілері (Ethereum-ға бағытталған) немесе 3-қабат желілері (басқа 2-қабатқа бағытталған) ретінде жұмыс істей алатын толық реттелетін тізбектер.
Arbitrum-ның жұмыс істеу жолы
Секвенсер
Arbitrum жүйесінде транзакция жіберген кезде, ол алдымен секвенсерге түседі, ол транзакциялар ретін белгілеп, бірден растау береді, сондықтан нәтижелер дереу көрінеді. Бұл тәртіп туралы ақпарат нақты уақыт режимінде секвенсер арқылы таратылады, сондықтан әмияндар мен қолданбалар бірден жаңартылып отырады.
Транзакциялар реттелгеннен кейін, секвенсер оларды топтарға жинап, деректерді қысқартады, осылайша көлемі мен шығынын азайтып, топты Ethereum желісіне (немесе басқа басты желіге) жүктейді. Бұл тәсіл шығындарды азайтуға және жылдам өңдеуге мүмкіндік береді, себебі Ethereum әрбір транзакцияны дереу растауды қажет етпейді және басқаша дәлелденбейінше, олардың дұрыстығын болжайды.
Дауды шешу
Егер біреу күдікті әрекетті байқаса, олар орнатылған дау мерзімінде мәселе көтере алады. Мұндай жағдайларда, Ethereum транзакция нәтижесінің дұрыс екендігін растайтын көп раундты алаяқтыққа қарсы жүйені пайдаланып, Arbitrum ұсынған шектелген өтімділік кешігуі (BoLD) протоколы арқылы топтаманың даулы бөлігін ғана қайталайды.
Қате немесе алаяқтық анықталса, қате транзакция қайта іске қосылып, жағдай түзетіледі және алаяқтық транзакцияны мақұлдаған кез келген адам стейкингін айыппұл ретінде жоғалтады. Транзакцияларды секвенсер растаса, олар уақытша бекітілген болып саналады. Ал транзакциялар тобымен бірге Ethereum желісіне жіберіліп, дауларға арналған уақыт өткеннен кейін ғана толық әрі соңғы бекітілген болып есептеледі.
Технологиялық жинақ
Arbitrum Ethereum бағдарламалық жасақтамасының (Geth) өзгертілген нұсқасына негізделген Arbitrum Nitro технологиялық жинағында жұмыс істейді. Nitro даулар туындаған кезде транзакцияларды растау үшін өзінің виртуалдық машинасына WebAssembly (WASM) қосады. Бұл архитектура Ethereum-ге ұқсас және аз шығындармен қосымша транзакцияларды өңдеуге арналған.
Қазіргі уақытта жария testnet желісінде Stylus жаңартуы Ethereum виртуалдық машинасымен (EVM) қатар жұмыс істейтін екінші виртуалдық машинаны енгізеді, осылайша екі ортада тұратын жүйе құрылады. EVM жүйесі Solidity смарт келісімшарттарын (Ethereum сияқты) қолдауды жалғастыруда, ал Stylus Rust, C және C++ сияқты танымал жоғары өнімді тілдерде жазылған WASM негізіндегі келісімшарттарды басқарады. Stylus және Solidity бағдарламаларында жазылған келісімшарттар оңай өзара әрекеттесе алады, бұл әзірлеушілерге Stylus көмегімен қолданбаның белгілі бір бөліктерін жылдамдату немесе мүлдем жаңа қолданбаларды құру икемділігін береді.
Arbitrum экожүйесі
Барлық Arbitrum тізбектері бірдей негізгі технологияны пайдаланады және дауларды шешу үшін оптимистік жиынтықтарға сүйенеді. Оларды ерекшелендіретін нәрсе – транзакция деректерін сақтау жолы, сондай-ақ әрбір желінің орталықсыздандыруды, шығындарды және өнімділікті теңестіру жолы.
Arbitrum One
Arbitrum One – бұл жария оптимистік жиынтық тізбегі. Ол транзакцияларды офчейн өңдейді және барлық транзакция деректерін Ethereum желісіне жібереді, сондықтан кез келген үшінші тарапқа сенбестен желі күйін өзі растай алады. Бұл тәсіл орталықсыздандыру мен ашықтықты бірінші орынға қояды, бұл Arbitrium One-ды орталықтандырылмаған қаржы (DeFi) платформалары және өзгермейтін өзара алмастырылмайтын токен (NFT) нарықтары сияқты жоғары табысты, сенімді қолданбаларға қолайлы етеді.
Arbitrum Nova
Arbitrum Nova жүйесі AnyTrust протоколында жұмыс істейді, ол да оптимистік жиынтық технологиясын пайдаланады, бірақ деректердің қолжетімділігін басқаша өңдейді. Барлық транзакция деректерін Ethereum желісіне орналастырудың орнына, Nova оны Деректердің қолжетімділігі комитетіне (DAC) сақтайды. DAC қажет болған кезде деректерді қамтамасыз етуге жауапты рұқсат етілген нысандар тобы болып табылады.
Бұл схема транзакция шығындарын едәуір азайтады, бірақ DAC мүшелерінің кемінде бір бөлігі адал болады деген сенімге сүйенеді. Егер DAC деректерді ұсынбаса немесе дау туындаса, Nova жиынтық режиміне ауысып, мәселені шешу үшін деректерді Ethereum желісіне жүктейді. Осындай ымыралы шешім Nova-ны көлемі үлкен, бірақ құны төмен транзакцияларды өңдейтін қолданбаларға, мысалы, ойын платформалары мен әлеуметтік желілерге тиімді етеді.
Orbit тізбектері
Orbit тізбектері әзірлеушілерге тікелей Ethereum желісіне қосылатын 2-қабат желілері ретінде немесе Arbitrum One немесе Nova сияқты басқа 2-қабатқа қосылатын 3-қабат желілері ретінде өздерінің Rollup немесе AnyTrust тізбектерін құру мүмкіндігін береді.
Бұл тізбектерді Arbitrum экожүйесінің қауіпсіздігі мен үйлесімділігін пайдалана отырып, толығымен теңшеуге болады. Әзірлеушілер басқару үлгілері, газ токенін таңдау, құпиялық баптаулары, өткізу қабілеті және деректердің қолжетімділік параметрлері сияқты аспектілерді баптай алады. Бұл икемділік Orbit тізбектерін кәсіпорын жүйелері және жеке желілер сияқты мамандандырылған пайдаланулар үшін қолайлы етеді.
Arbitrum Bridge
Arbitrum Bridge жүйесі Ethereum және Arbitrum желілері арасында активтерді жылжытуға мүмкіндік береді. Ethereum желісінен Arbitrum желісіне ETH немесе токендер жіберу әдетте жылдам жүреді, бұл көп жағдайда бірнеше минут қана алады. Алайда Rollup тізбегінен Ethereum желісіне қайтару әдетте алаяқтықтан қорғау кезеңіне байланысты шамамен жеті күнді алады.
Егер күткіңіз келмесе, шағын алым төлеп, бірден орындалатын жылдам аудару қызметін пайдалануға болады. AnyTrust желілері сол процесті ұстанады, бірақ деректердің сақталу ерекшеліктеріне байланысты әдетте қаражатты шығару жылдамырақ болады.
Шектеулер
Arbitrum жылдамдық пен шығынды жақсартса да, ескеретін кейбір жайттар бар.
Шығарудың кешігуі
Rollup тізбегінен Ethereum желісіне қаражат аудару әдетте алаяқтықтан қорғау кезеңіне байланысты шамамен бір апта алады. Жылдам аударымдар күту уақытын бірнеше минутқа дейін қысқартуы мүмкін, бірақ мұндайда көбінесе қосымша алымдар алынады және ақшаңызды жеткізу үшін басқа қызметке сену керек дегенді білдіреді.
Орталықтандыру мәселелері
Барлық Arbitrum инфрақұрылымы әлі толық орталықсыздандырылған жоқ. AnyTrust тізбектері транзакция деректерін офчейн сақтауға жауапты уәкілетті ұйымдардың шағын тобына сүйенеді. Егер осы мүшелердің көпшілігі бұзылса немесе зиянды әрекет етсе, деректер жасырылуы мүмкін, бұл желінің дауларды шешу қабілетіне әсер етеді.
Arbitrum One жүйесінде секвенсер әлі де Offchain Labs бақылауында, ал (тізбектің күйін растауға көмектесетін) валидаторлар ашық емес, тек рұқсат етілгендер тізімінде. Arbitrum орталықтандырылмаған автономды ұйымы (DAO) бұл рөлдерді біртіндеп ашуды жоспарлап отыр, бірақ әзірге нақты операторларға біраз сенім қажет.
ARB токені
ARB токені – бұл Arbitrum протоколының нативтік қызметтік токені. Токен әртүрлі мақсаттарда қолданылады, оның ішінде:
Дауыс беру: ARB ұстау сізге Arbitrum DAO-ға қатысуға мүмкіндік береді, мұнда токен иелері желінің болашағын анықтайтын ұсыныстарға дауыс береді. Бұған протокол жаңартуларын бекіту, техникалық параметрлерді реттеу немесе қазынашылық қаражатты пайдалану туралы шешім қабылдау кіруі мүмкін.
Өкілеттік беру: тікелей дауыс бергіңіз келмесе, ARB токендерін сенімді қауымдастық мүшесіне немесе ұйымға беруге болады. Олар сіздің атыңыздан дауыс береді, бұл сізге әрбір ұсынысты орындамай қатысуға мүмкіндік береді.
Қаржыландыру: ARB арқылы ішінара қаржыландырылатын DAO қазынашылығы Arbitrum негізінде әзірлеушілерге, зерттеу топтарына және жобаларға гранттар бере алады. Бұл құралдарды, инфрақұрылымды және жаңа қолданбаларды қаржыландыру арқылы экожүйенің өсуін қолдайды.
Қауіпсіздік: ARB иелері төтенше жағдайларда әрекет ету үшін, мысалы, маңызды осалдықтарды түзету немесе шабуылдарға жауап беру үшін шектеулі төтенше өкілеттіктері бар шағын топ Қауіпсіздік кеңесін сайлайды.
Қорытынды ойлар
Arbitrum жүйесі Ethereum желісіне көмектесетін оптимистік жиынтық технологиясы, ол транзакцияларды офчейн өңдеп, қауіпсіздік үшін оларды Ethereum желісінде есептейді. Arbitrum One, Arbitrum Nova және толығымен теңшелетін Orbit тізбектері сияқты опциялармен желі DeFi қолданбаларынан бастап ойын платформаларына және әлеуметтік желілерге дейінгі кең ауқымды қолданбаларды қолдай алады.
Қосымша оқитын материалдар
Жауапкершіліктен бас тарту туралы мәлімдеме: Бұл контент сізге «сол қалпында» тек жалпы ақпарат және білім беру мақсаттарына, ешқандай мәлімдемесіз немесе кепілдіксіз ұсынылады. Ол қаржылық, құқықтық немесе басқа кәсіби кеңес ретінде қабылданбауы керек, сондай-ақ қандай да бір нақты өнімді немесе қызметті сатып алуды ұсынуға арналмаған. Кеңесті тиісті кәсіби кеңесшілерден алуыңыз керек. Осы мақалада берілген өнімдер аймағыңызда қолжетімді болмауы мүмкін. Мақаланы үшінші тарап қатысушысы жазған жағдайда, айтылған пікірлер үшінші тарап қатысушысына тиесілі екенін және Binance Academy пікірін білдірмейтінін ескеріңіз. Қосымша мәліметтер алу үшін біздің жауапкершіліктен бас тарту туралы мәлімдемеміздің толық мәтінін оқыңыз. Цифрлық активтердің бағасы тұрақсыз болуы мүмкін. Инвестицияңыздың құны төмендеуі немесе жоғарылауы мүмкін және инвестицияланған соманы қайтара алмауыңыз мүмкін. Инвестициялық шешімдеріңізге тек сіз жауаптысыз және Binance Academy сізде туындауы мүмкін шығындар үшін жауап бермейді. Бұл материал қаржылық, құқықтық немесе басқа кәсіби кеңес ретінде қабылданбауы керек. Қосымша ақпарат алу үшін Пайдалану шарттары мен Тәуекел туралы ескертуді қараңыз.