Soulbound Tokenler (SBT) Nedir?
Ana sayfa
Makaleler
Soulbound Tokenler (SBT) Nedir?

Soulbound Tokenler (SBT) Nedir?

Orta Seviye
Yayınlanma: Aug 17, 2022Güncellenme: Nov 11, 2022
5m

Kısa Özet

Soulbound Tokenler (SBT'ler), bir kişi veya kurumu oluşturan özellik, nitelik ve başarıları temsil eden dijital kimlik tokenleridir. SBT'ler blockchain hesap veya cüzdanlarını temsil eden "Soul"lar tarafından çıkarılır ve transfer edilemez. 

Giriş

Soulbound Token (SBT), Mayıs 2022'de Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin, avukat Puja Ohlhaver, ekonomist ve sosyal teknoloji uzmanı E. Glen Weyl tarafından ortaya atılmış bir kavramdır.

"Merkeziyetsiz Toplum: Web3'ün Ruhunu Bulmak" başlıklı whitepaper, kullanıcıları tarafından yönetilen tam anlamıyla merkeziyetsiz bir toplumun (DeSoc) temelini atmakta ve Soulbound tokenlerin (SBT) günlük hayatımızda kullandığımız kişisel bilgilerimiz olarak nasıl hizmet görebileceğinden bahsetmektedir. 

SBT'ler nedir?

Soulbound tokenler (SBT'ler) bir kişinin kimliğini blockchain teknolojisini kullanarak temsil eden transfer edilemez tokenlerdir. Buna tıbbi kayıtlar, iş geçmişi ve bir kişi veya kurumu oluşturan her türlü bilgi dahil olabilir. Bu kayıtları tutan veya çıkaran cüzdanlara "Soul" adı verilir.

İnsanlar, hayatlarının farklı bölümlerini temsil eden birden fazla cüzdana (Soul'a) sahip olabilir. Örneğin, bir kişi iş geçmişi için bir Kimlik Bilgileri Soul'una ve sağlık kayıtları için bir Tıbbi Soul'a sahip olabilir. Soul'lar ve SBT'ler, kişilerinWeb3'te geçmişteki eylem ve deneyimlerine dayalı, doğrulanabilir ve dijital bir itibar oluşturmasına imkan tanır.

Diğer yandan, Soul'lar SBT'leri tahsis eden bir birimi de temsil edebilir. Örneğin, bir şirket Soul olarak her bir çalışanı için SBT'ler çıkarabilir. Özel bir dijital kulüp de üyelik durumunu doğrulamak için SBT'ler çıkarabilir.

Soulbound'un arkasındaki mantık, popüler çevrimiçi oyun World of Warcraft'tan gelmektedir. 

Oyuncular, soulbound ögelerini satamaz ve transfer edemez. Bir kez alındığında, soulbound ögeler oyuncunun "ruhuna" (soul) ebediyen "bağlı" (bound) kalır.

Şimdi, bu fikrin benzersiz tokenlere (NFT'ler) uygulandığını hayal edin. Günümüzde çoğu NFT, dijital sanat eserleri veya Bored Ape Yacht Club gibi koleksiyonluklar için sahiplik sertifikalarıdır. İnsanlar statü ve zenginlik sembolü olarak NFT'leri alır, satar veya sergiler.

SBT'ler, NFT kavramını paranın ve övünme hakkının da ötesinde bir şeye, yani hem türünün tek örneği hem de transfer edilemez bir tokene dönüştürmeyi amaçlar. NFT'ler varlıkları ve mülkleri temsil ederken, SBT'ler ise bir kişi veya kurumun itibarını temsil eder. NFT'lerin aksine, SBT'ler parasal değere sahip değildir ve çıkarılıp bir kişinin cüzdanına yatırıldıktan sonra alınıp satılamaz. 

SBT'ler nasıl kullanılabilir?

SBT'ler, geniş bir yelpazede potansiyel kullanım alanlarına sahiptir. Günlük hayatımızda kullanılma potansiyeli olan bazı örnekler şunlardır:

1. Eğitim geçmişi - İnsanlar üniversiteden mezun olduklarında, gerekli derslerden geçtiklerini kanıtlayan bir diploma alırlar. Üniversite, SBT'ler çıkaran bir Soul olabilir ve öğrenciler de alıcı tarafta bulunan Soul'lar olabilir. SBT, bilgilerini sakladığı öğrencinin gerekli niteliklere sahip olduğunu ve üniversitenin bir üyesi olduğunu kanıtlayabilir. Basitçe ifade edecek olursak, SBT'ler bir katılım ispatı işlevini görebilir.

2. İş başvuruları - Teoride, iş başvurusunda bulunanlar geçmiş tüm iş deneyimlerini ve mesleki sertifikalarını, daha önce çalıştıkları şirket ve kurumlar tarafından çıkarılmış resmi SBT'leri kullanarak paylaşabilir. SBT'ler, beceri ispatı sertifikası işlevini görebilir.

3. Tıbbi kayıtlar - Doktor veya sağlık hizmeti sağlayıcılarının değiştirilmesi, kişinin tıbbi kayıtlarını tutan bir SBT'nin kullanılmasıyla hızlandırılabilir. Varsayımsal olarak SBT, genellikle yavaş bir süreç olan evrak işlerinin tamamlanması, tıbbi geçmişinizin doğrulanması ve telefonda bir kişiyle tekrar tekrar konuşma süreçlerinin yerini alabilir.

SBT'ler Web3'te nasıl hizmet görür?

Güven, Web3 sektörünü etkileyen başlıca zorluklardan biridir. Güvene dayalı olmayacak şekilde tasarlanmış bir sistemde bir kişinin itibarına nasıl güvenebilirsiniz? Örnek olarak DAO'ları ele alalım.

SBT'ler, merkeziyetsiz otonom organizasyon (DAO) oylamaları için bir alternatif olabilir. DAO'lar, bir üyenin kaç token tuttuğuna bağlı olan mevcut yönetişim modellerini kullanmak yerine kullanıcının toplulukla etkileşimine dayalı olarak oylama gücü atayan SBT'ler çıkarabilir. Bu model güçlü bir itibara sahip, kendini en fazla adamış kullanıcılara oylama gücü tahsis edilmesinde öncelik tanıyabilir.

SBT'ler itibara dayalı bir oylama sistemi yaratmanın dışında DAO oylamalarının bütünlüğünü de geliştirebilir. Özellikle de mevcut DAO yönetişim modelinin karşısındaki en büyük tehdit olan Sybil saldırılarına karşı koruma sağlayabilir.

Bir Sybil saldırısı sırasında, kötü niyetli bir kişi veya grup, yönetişim tokenlerinin çoğunluğunu satın alarak bir DAO'yu devirir. Oylama gücünde çoğunluğa sahip olanlar oylama önerilerini manipüle edebilir ve projenin yönünü kendi çıkarları doğrultusunda değiştirebilir. SBT'lerin herkese açık ve doğrulanabilir olması sayesinde kötü niyetli kişiler tespit edilebilir ve bu kişilerin DAO'ya girmesi engellenebilir. Böylece yolsuzluklar ve Sybil saldırıları engellenebilir. 

Uygulamada olan SBT örnekleri nelerdir?

Ağustos 2022 itibarıyla SBT'ler yalnızca kağıt üzerindedir. Orijinal SBT whitepaper'ına katkıda bulunan ortak yazarlardan biri olan Glen Weyl, 2022'nin sonu itibarıyla ilk SBT kullanım alanlarının ortaya çıkabileceğine inanmaktadır.

Binance de kısa süre önce Binance Account Bound (BAB) adındaki kendi SBT'sini duyurmuştur. BAB token transfer edilemez, parasal değere sahip değildir ve BNB Chain üzerinde çıkarılmış ilk SBT'dir. BAB, Web3'teki kimlik doğrulama sorunlarının üstesinden gelmeyi amaçlamaktadır ve KYC'sini tamamlamış Binance kullanıcıları için bir dijital doğrulama aracı işlevini görmektedir.

Binance ekosistemine ek olarak, üçüncü taraf protokoller de NFT airdrop'u yapmak, bot faaliyetlerini engellemek, DAO yönetişim oylamalarında kullanmak vb. kullanım alanları için BAB tokenlerden faydalanabilecektir.

Son Söz

SBT'ler Web3'teki popüler konulardan biri haline gelmiştir. Teoride SBT'ler, insanların blockchain üzerinde kendi dijital itibarını oluşturmasına ve başkalarının itibarını da değerlendirmesine imkan tanıyabilir. SBT'lerin Web3'ün "kimlik kartı" işlevini görüp göremeyeceğini zaman gösterecektir.

Gönderiler Paylaşın
Hesap oluşturun
Hemen bir Binance hesabı oluşturarak bilgilerinizi uygulamaya dökün.