Veri Tokenleştirme Nedir ve Neden Önemlidir?
Ana sayfa
Makaleler
Veri Tokenleştirme Nedir ve Neden Önemlidir?

Veri Tokenleştirme Nedir ve Neden Önemlidir?

Orta Seviye
Yayınlanma: Apr 27, 2023Güncellenme: Nov 16, 2023
7m

Bu makale bir topluluk gönderisidir. Yazar, Web3 oyunları sosyal medya protokolü Gamic HQ'nun kurucu ortağı Chike Okonkwo'dur.

Bu makalede ifade edilen görüşler, katkıda bulunan kişiye/yazara aittir ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmayabilir.

Kısa Özet

  • Veri tokenleştirme, kredi kartı bilgileri gibi hassas verileri blockchain üzerinde ve orijinal verileri açığa çıkarmadan güvenli bir şekilde transfer edilebilen tokenlere dönüştürme işlemidir. 

  • Veri tokenleştirme, veri güvenliğini, gizliliğini ve düzenlemelere uyumu artırırken yetkisiz erişimi ve kötüye kullanımı önler.

  • Veri tokenleştirmenin avantaj ve dezavantajlarının yönetilebilmesi için değerlendirme ve uygulamaya koyma süreçlerinin dikkatle yürütülmesi gerekir.

Token Nedir? 

Tokenler, blockchain'lerde kayıt defteri girişleri olarak yer alan ve madencilik ile çıkarılmaları mümkün olmayan dijital birimlerdir. Tokenler farklı birçok biçimde olabilir ve çok sayıda kullanım alanına sahiptir. Örneğin, para birimleri olarak veya verileri kodlamak için kullanılabilirler. 

Tokenler genellikle Ethereum ve BNB Chain gibi blockchain'ler kullanılarak çıkarılır. Popüler token standartları arasında ERC-20, ERC-721, ERC-1155 ve BEP-20 yer alır. Tokenler, bir blockchain üzerinde çıkarılan ve transfer edilebilir değer birimleridir, fakat dayanak blockchain'in yerel birimleri olan bitcoin veya ether gibi kripto para coin'leri değildir. 

Bazı tokenler, gerçek dünya varlıklarının (RWA) tokenleştirilmesi olarak adlandırılan bir süreçte altın ve mülk gibi zincir dışı varlıklar karşılığında takas edilebilir. 

Veri Tokenleştirme Nedir?

Veri tokenleştirme, kredi kartı bilgileri veya sağlık verileri gibi hassas verileri orijinal verilerin kendisini açığa çıkarmadan blockchain üzerinde güvenli bir şekilde transfer edilebilen, saklanabilen ve işlenebilen tokenlere dönüştürme işlemidir.

Bu tokenler genellikle benzersiz ve değiştirilemez olmanın yanında veri güvenliğini, gizliliğini ve düzenlemelere uyumu artırmak için blockchain üzerinde doğrulanabilir. Örneğin bir kredi kartı numarası, gerçek kart numarasını açığa çıkarmadan ödeme doğrulaması için kullanılabilecek rastgele sayılardan oluşan bir dize şeklinde tokenleştirilebilir. 

Veri tokenleştirme, sosyal medya hesapları için de kullanılabilir. Kullanıcılar, bir sosyal medya platformundan diğerine sorunsuz bir şekilde geçerken bir yandan da kişisel verilerinin mülkiyetini korumak için çevrimiçi mevcudiyetlerini tokenleştirmeyi tercih edebilir.

Veri tokenleştirme kavramı bir süredir kullanılmaktadır. Ödeme bilgilerinin güvenliğini sağlamak için finans sektöründe yaygın olarak kullanılır, fakat başka birçok sektörde uygulanma potansiyeline de sahiptir. 

Tokenleştirmenin Şifrelemeden Farkı Nedir? 

Tokenleştirme ve şifreleme, veri koruma yöntemleridir. Fakat farklı şekillerde işler ve farklı amaçlara hizmet ederler.

Şifreleme, düz metin verilerini yalnızca gizli bir anahtarla çözülebilecek okunamaz bir biçime (şifreli metin) dönüştürme işlemidir. Verileri karıştıran matematiksel bir işlem kullanarak, anahtara sahip olmayan hiç kimsenin verileri okuyamamasını sağlar. Şifreleme; güvenli iletişim, veri depolama, kimlik doğrulama, dijital imzalar ve düzenlemelere uyum gibi çeşitli senaryolarda kullanılır.  

Diğer yandan tokenleştirme ise hassas verileri hassas olmayan, token adındaki eşsiz tanımlayıcılarla değiştirme sürecidir. Verileri korumak için gizli anahtarlar kullanılmaz. Örneğin, bir kredi kartı numarası orijinal numarayla hiçbir ilişkisi olmayan, fakat yine de işlemleri gerçekleştirmek için kullanılabilen bir token ile değiştirilebilir. 

Tokenleştirme genellikle ödeme işleme, sağlık hizmetleri ve kişisel kimlik bilgilerinin yönetimi gibi veri güvenliğinin ve düzenleme standartlarına uyumun önemli olduğu durumlarda kullanılır. 

Veri Tokenleştirme Süreci Nasıl İşler?

Bir kullanıcının bir sosyal medya platformundan diğerine geçmek istediğini varsayalım. Geleneksel Web 2.0 sosyal medya platformlarında, kullanıcının yeni bir hesap oluşturması ve tüm kişisel verilerini sıfırdan girmesi gerekir. Eski platformdaki gönderi geçmişinin ve bağlantıların yeni platforma taşınamaması da olasıdır. 

Kullanıcılar, veri tokenleştirme sayesinde kişisel verilerini otomatik olarak aktarmak için mevcut dijital kimliklerini yeni platforma bağlayabilir. Kullanıcı bunun için Metamask gibi bir dijital cüzdana sahip olmalıdır. Cüzdan adresi, kullanıcının kimliğini zincir üzerinde temsil edecektir. 

Kullanıcı daha sonra cüzdanı yeni sosyal medya platformuna bağlamalıdır. Kişisel geçmiş, bağlantılar ve varlıklar yeni platformda otomatik olarak senkronize edilir, çünkü Metamask kullanıcının dijital kimliğini ve blockchain üzerindeki verilerini içerir.

Bu da kullanıcının önceki platformda edindiği tokenlerin, NFT'lerin ve geçmiş işlemlerinin kaybedilmeyeceği anlamına gelir. Kullanıcı bu sayede hangi platforma geçeceği üzerinde tam kontrole sahip olur ve kendini belirli bir platformla sınırlı hissetmez.

Veri Tokenleştirmenin Avantajları

Daha yüksek veri güvenliği 

Veri tokenleştirme, veri güvenliğini artırır. Veri tokenleştirme, hassas verileri tokenlerle değiştirerek veri ihlali, kimlik hırsızlığı, dolandırıcılık ve diğer siber saldırı risklerini azaltır. Tokenler güvenli bir eşleme sistemiyle orijinal verilere bağlanır, böylece tokenler çalınsa veya sızdırılsa bile orijinal veriler korunmaya devam eder.

Düzenlemelere uyum

Birçok sektör katı veri koruma düzenlemelerine tabidir. Tokenleştirme, hassas bilgileri güvence altına alarak ve düzenlemelere uymama olasılığını azaltabilecek bir çözüm sunarak kuruluşların bu şartları yerine getirmesini sağlayabilir. Tokenleştirilmiş veriler hassas olmayan veriler olarak kabul edildiği için güvenlik denetimlerinin karmaşıklığının azalmasını ve veri yönetiminin daha basit bir hale gelmesini de sağlayabilir. 

Güvenli veri paylaşımı

Tokenleştirme, hassas bilgileri açığa çıkarmadan yalnızca tokenlere erişim sağlayarak departmanlar, satıcılar ve iş ortakları arasında güvenli veri paylaşımını mümkün kılabilir. Tokenleştirme, kuruluşların artan ihtiyaçlarını karşılamak için verimli bir şekilde ölçeklendirilmenin yanında veri güvenliği önlemleri almanın maliyetini de düşürebilir. 

Veri Tokenleştirmenin Sınırlamaları 

Veri kalitesi 

Tokenleştirme sürecinde bazı bilgiler kaybolabildiği veya bozulabildiği için verilerin kalitesi ve doğruluğu etkilenebilir. Örneğin, bir kullanıcının konumunun tokene dönüştürülmesi, bu kişinin konuma bağlı olarak ilgili içerikleri görüntüleme şeklini olumsuz etkileyebilir.

Veri birlikte çalışabilirliği

Verilerin tokenleştirilmesi, verileri kullanan veya işleyen farklı sistemlerin birlikte çalışmasını zorlaştırabilir. Örneğin bir kullanıcının e-posta adresini tokenleştirmek, kullanıcının diğer platform veya hizmetlerden bildirim almasını engelleyebilir. Bir kullanıcının telefon numarasını tokenleştirmek ise kullanılan platformlara bağlı olarak çağrı veya kısa mesaj almayı ve göndermeyi engelleyebilir.

Veri yönetişimi

Verilerin tokenleştirilmesi, verilerin sahibinin kim olduğu, kontrolün kimde olduğu, verilerin nasıl kullanıldığı ve paylaşıldığı konusunda yasal ve etik soruları gündeme getirebilir. Örneğin bir kullanıcının kişisel verilerinin tokenleştirilmesi, verilerinin toplanmasına ve kullanılmasına ilişkin açık rızanın kişi tarafından nasıl ifade edildiğini değiştirebilir. Bir kullanıcının sosyal medya gönderilerini tokenleştirmek, bu kişinin ifade özgürlüğünü veya fikri mülkiyet haklarını ihlal edebilir.

Veri kurtarma

Tokenleştirme sisteminin başarısız olması halinde verilerin kurtarılması daha karmaşık bir hal alabilir. Kuruluşlar, hem tokenleştirilmiş verileri hem de token kasasında depolanan orijinal hassas verileri kurtarmalıdır ve bu da karmaşık bir süreç olabilir.  

Veri Tokenleştirme Kullanım Alanı: Sosyal Medya ve NFT'ler

Merkezi sosyal medya platformları, hedefli reklamlar oluşturmak, içerik önermek ve kullanıcı deneyimini kişiselleştirmek için her gün büyük miktarda kullanıcı verisi toplar. Genellikle bu bilgiler, kullanıcıların izni olmadan satılabilen veya saldırıya uğrayabilen ve ele geçirilebilen merkezi veritabanlarında depolanır. 

Kullanıcılar, veri tokenleştirme ile sosyal medya verilerini token haline getirebilir ve isterlerse bu tokenleri reklamcılara veya araştırmacılara satabilir. Kullanıcılar, içeriklerini kimlerin görebileceğini veya paylaşabileceğini kontrol edebilir. Profilleri ve içerikleri için özel kurallar da oluşturabilirler.

Örneğin, yalnızca doğrulanmış kullanıcıların içeriklerini görüntülemesine izin verebilir veya kendileriyle etkileşim kurmak isteyenlerin minimum bir token bakiyesine sahip olmasını şart koşabilirler. Bu da kullanıcılara sosyal grafikleri, içerikleri, bahşiş ve abonelikler gibi para kazanma kanalları üzerinde tam kontrol sunar.

Son Söz

Veri tokenleştirme sağlık, finans, medya ve sosyal ağlar da dahil olmak üzere birçok sektörde halihazırda benimsenmiş durumdadır. Veri güvenliğine ve düzenlemelere uyuma yönelik artan ihtiyaçla birlikte veri tokenleştirme de muhtemelen gelişmeye devam edecektir. 

Bu yaklaşımı etkin bir şekilde uygulamak, değerlendirme ve uygulamaya koyma süreçlerinin dikkatle yapılmasını gerektirir. Veri tokenleştirme hem kullanıcıların haklarına ve beklentilerine saygı duyan açık ve sorumluluk sahibi bir şekilde yapılmalı hem de ilgili tüm yasa ve yönetmeliklere uygun olmalıdır. 

Ek Okumalar: 

Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı: Bu içerik, size herhangi bir beyan veya garanti verilmeksizin yalnızca genel bilgi sunma ve eğitim amacıyla "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal, yasal veya diğer herhangi bir profesyonel tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir hizmet veya ürünün satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Uygun profesyonel danışmanlarla görüşerek kendinize yönelik tavsiye almanız gereklidir. Üçüncü bir tarafça hazırlanan makalelerde yer alan görüşlerin bu üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmayabileceğini lütfen dikkate alınız. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini lütfen buradan okuyun. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Yatırım tavsiyesi değildir. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.