Tóm lược
Cầu nối blockchain là một giao thức kết nối hai blockchain để cho phép tương tác giữa chúng. Nếu bạn sở hữu bitcoin nhưng muốn tham gia vào hoạt động DeFi trên mạng Ethereum, cầu nối blockchain sẽ cho phép bạn làm điều đó mà không cần bán bitcoin của mình. Các cầu nối blockchain là nền tảng để đạt được khả năng tương tác trong không gian blockchain.
Giới thiệu
Để hiểu cầu nối blockchain là gì, trước tiên bạn cần hiểu blockchain là gì. Bitcoin, Ethereum và BNB Smart Chain là một số hệ sinh thái blockchain phổ biến, tất cả đều dựa trên các giao thức đồng thuận, ngôn ngữ lập trình và các quy tắc hệ thống khác nhau.
Cầu nối blockchain là một giao thức kết nối hai blockchain riêng biệt về mặt kinh tế và công nghệ để cho phép tương tác giữa chúng. Các giao thức này hoạt động giống như một cây cầu vật lý liên kết hòn đảo này với hòn đảo khác, trong đó các hòn đảo là các hệ sinh thái blockchain riêng biệt.
Do đó, các cầu nối blockchain cho phép tạo ra cái gọi là khả năng tương tác, có nghĩa là các tài sản kỹ thuật số và dữ liệu được lưu trữ trên một blockchain này có thể tương tác với một blockchain khác. Khả năng tương tác là nền tảng tạo ra Internet: Máy móc trên toàn thế giới sử dụng cùng một bộ giao thức mở để giao tiếp với nhau. Trong không gian blockchain, nơi có nhiều giao thức riêng biệt, các cầu nối blockchain là điều cần thiết để trao đổi dữ liệu và giá trị dễ dàng.
Tại sao chúng ta cần cầu nối blockchain?
Khi ngành công nghiệp blockchain phát triển và mở rộng, một trong những hạn chế đáng kể nhất là việc thiếu kết nối các blockchain khác nhau để hoạt động cùng nhau. Mỗi blockchain có các quy tắc, token, giao thức và hợp đồng thông minh riêng. Các cầu nối blockchain giúp phá vỡ các giới hạn này và mang các hệ sinh thái tiền mã hóa biệt lập lại gần với nhau. Một mạng lưới blockchain được kết nối với nhau có thể cho phép các token và dữ liệu được trao đổi giữa chúng một cách trơn tru.
Ngoài việc cho phép chuyển tiền xuyên chuỗi, các cầu nối blockchain còn cung cấp các lợi ích khác. Chúng cho phép người dùng truy cập các giao thức mới trên các chuỗi khác và cho phép các nhà phát triển từ các cộng đồng blockchain khác nhau cùng cộng tác. Nói cách khác, cầu nối blockchain là một thành phần quan trọng của một tương lai có thể tương tác được của ngành công nghiệp blockchain.
Các cầu nối blockchain hoạt động như thế nào?
Ứng dụng phổ biến nhất của các cầu nối blockchain là dùng để di chuyển các token. Ví dụ: bạn muốn chuyển bitcoin (BTC) của mình sang mạng Ethereum. Cách thông thường là bán BTC của bạn và sau đó mua ether (ETH). Tuy nhiên, điều này sẽ phát sinh phí giao dịch và khiến bạn phải chịu sự biến động về giá.
Thay vào đó, bạn có thể đạt được mục đích bằng cách sử dụng cầu nối blockchain mà không cần bán tiền mã hóa của mình. Khi bạn sử dụng cầu nối để nối 1 BTC với ví Ethereum, hợp đồng cầu nối blockchain sẽ khóa BTC của bạn và tạo ra một số lượng BTC được bọc (Wrapped BTC - WBTC) tương đương. Cụ thể là một token ERC20 tương thích với mạng Ethereum. Số lượng BTC bạn muốn chuyển bị khóa trong một hợp đồng thông minh và các token tương đương trên mạng blockchain đích sẽ được phát hành hoặc đúc. Một token được bọc là phiên bản được token hóa thêm một lần nữa của một đồng tiền mã hoá khác. Token được bọc neo vào giá trị của tài sản mà nó đại diện và thường có thể đổi lấy tài sản (chưa bao bọc) vào bất kỳ thời điểm nào.
Từ góc nhìn của người dùng, quá trình này được thực hiện trong một vài bước. Ví dụ: để sử dụng Binance Bridge, trước tiên bạn sẽ chọn chuỗi mà bạn muốn bắc cầu và chỉ định số tiền. Sau đó, bạn sẽ gửi tiền mã hóa vào một địa chỉ được tạo bởi Binance Bridge. Sau khi tiền mã hóa được gửi đến địa chỉ trong khoảng thời gian, Binance Bridge sẽ gửi cho bạn một lượng token được bọc tương đương trên blockchain khác. Nếu bạn muốn chuyển đổi số tiền của mình trở lại, bạn chỉ cần thực hiện quy trình ngược lại.
Có những loại cầu nối blockchain nào?
Các cầu nối blockchain có thể được phân loại theo chức năng, cơ chế và mức độ tập trung của chúng.
Cầu nối lưu ký và không lưu ký
Một cách phân loại phổ biến là chia cầu nối blockchain thành hai loại: lưu ký (tập trung) và không lưu ký (phi tập trung).
Cầu lưu ký yêu cầu người dùng đặt niềm tin vào một tổ chức trung tâm để vận hành hệ thống một cách chính xác và an toàn. Người dùng nên thực hiện nghiên cứu sâu rộng để đảm bảo rằng bên thứ ba này thực sự đáng tin cậy.
Các cầu nối không lưu ký hoạt động theo cách phi tập trung, dựa vào các hợp đồng thông minh để quản lý các quy trình khóa và đúc tiền mã hóa, loại bỏ nhu cầu tin tưởng vào một nhà điều hành cầu nối. Trong trường hợp này, bảo mật của hệ thống và code nền tảng đều cần yêu cầu cao.
Cầu nối blockchain theo các chức năng
Một cách phân loại khác là dựa trên cách thức hoạt động của một cầu nối blockchain. Ví dụ: cầu nối tài sản được bọc và cầu nối sidechain.
Các cầu nối tài sản được bọc cho phép tương tác tiền mã hóa, chẳng hạn như chuyển bitcoin vào mạng Ethereum thông qua việc bọc BTC thành Wrapped BTC (WBTC), một token ERC20 tương thích với mạng Ethereum. Các cầu nối Sidechain kết nối blockchain mẹ với sidechain con của nó, cho phép khả năng tương tác giữa cả hai. Điều này là cần thiết vì cha mẹ và sidechain có thể có các cơ chế đồng thuận khác nhau. Một ví dụ là xDai Bridge, kết nối mạng chính Ethereum với Gnosis Chain (trước đây là blockchain xDai), một sidechain thanh toán ổn định dựa trên Ethereum. xDai được bảo mật bởi một bộ các trình xác thực khác với những người vận hành mạng Ethereum. Cầu xDai cho phép dễ dàng chuyển giao giá trị giữa hai chuỗi.
Cầu nối blockchain theo cơ chế
Có cầu một chiều (unidirectional) và cầu hai chiều (bidirectional). Cầu nối một chiều có nghĩa là người dùng chỉ có thể kết nối tài sản với một blockchain đích nhưng không thể quay trở lại blockchain gốc của nó. Cầu hai chiều cho phép kết nối tài sản theo cả hai hướng.
Lợi ích của các cầu nối blockchain
Lợi ích quan trọng nhất của cầu nối blockchain là việc cải thiện khả năng tương tác.
Chúng cho phép trao đổi token, tài sản và dữ liệu trên các blockchain khác nhau, cho dù giữa các giao thức layer 1 và layer 2 hoặc các sidechain khác nhau. Ví dụ: WBTC cho phép người dùng bitcoin khám phá các ứng dụng phi tập trung (các dapp) và dịch vụ DeFi của hệ sinh thái Ethereum. Khả năng tương tác giữa các blockchain có thể rất quan trọng đối với sự thành công trong tương lai của ngành.
Một lợi thế khác của cầu nối blockchain là việc cải thiện khả năng mở rộng. Một số cầu nối blockchain có thể xử lý một số lượng lớn các giao dịch, giúp nâng cao hiệu quả xử lý giao dịch. Ví dụ, Ethereum-Polygon Bridge là một cầu hai chiều phi tập trung hoạt động như một giải pháp mở rộng quy mô cho mạng Ethereum. Kết quả là người dùng có thể được hưởng lợi từ các giao dịch nhanh hơn và chi phí giao dịch thấp hơn.
Rủi ro từ các cầu nối blockchain
Tuy vậy, các cầu nối blockchain cũng có một số hạn chế. Những kẻ tấn công đã khai thác các lỗ hổng của các hợp đồng thông minh từ một số cầu nối blockchain. Một lượng lớn tiền mã hóa đã bị chiếm đoạt bởi những tác nhân độc hại đến từ các cầu nối xuyên chuỗi.
Cầu lưu ký có thể khiến người dùng gặp rủi ro về lưu ký. Về mặt lý thuyết, bên thứ ba đóng vai trò tập trung đằng sau một cầu nối lưu ký có thể lấy trộm tiền của người dùng. Khi sử dụng cầu lưu ký, hãy chọn những thương hiệu đã có tên tuổi và có bề dày thành tích.
Một hạn chế kỹ thuật tiềm ẩn khác là việc tắc nghẽn giao dịch. Sự tắc nghẽn về năng lực thông lượng của một chuỗi có thể cản trở khả năng tương tác của một blockchain quy mô lớn khác.
Trong khi một cầu nối có thể giảm bớt tắc nghẽn trên một mạng bận rộn, việc di chuyển tài sản sang một chuỗi khác không giải quyết được vấn đề về khả năng mở rộng vì người dùng không phải lúc nào cũng có quyền truy cập vào cùng một bộ dapp và dịch vụ. Ví dụ: một số dapp Ethereum không có sẵn trên Polygon Bridge, điều này làm hạn chế hiệu quả khả năng mở rộng của nó.
Cuối cùng, các cầu nối blockchain có thể khiến các giao thức cơ bản gặp rủi ro từ sự chênh lệch về lòng tin. Các cầu nối blockchain kết nối các blockchain khác nhau, nên tính bảo mật tổng thể của các mạng được kết nối với nhau cũng tương đương với blockchain yếu nhất.
Tương lai của cầu nối blockchain là gì?
Internet là một hệ thống mang tính cách mạng, một phần vì khả năng tương tác cao của nó. Các cầu nối blockchain đóng vai trò rất quan trọng trong việc tăng cường khả năng tương tác của cả ngành công nghiệp blockchain và là cánh cửa mở ra việc áp dụng hàng loạt. Ngành công nghiệp này đã chứng kiến nhiều ý tưởng đổi mới, cho phép người dùng trao đổi tài sản giữa nhiều giao thức blockchain. Các cầu nối blockchain đã phát triển đáng kể về số lượng, người dùng và tổng khối lượng giao dịch.
Nhu cầu về cầu nối blockchain có thể sẽ tiếp tục phát triển khi internet dần chuyển sang Web3. Những đổi mới trong tương lai có thể mang lại khả năng mở rộng và hiệu quả cao hơn cho người dùng và các nhà phát triển. Các rủi ro bảo mật liên quan đến cầu nối sẽ tiếp tục được khắc phục bởi các giải pháp sáng tạo. Cầu nối blockchain là nền tảng để đạt được khả năng tương tác trong không gian blockchain.
Tổng kết
Sự phát triển của ngành công nghiệp blockchain đã và đang được thúc đẩy bởi những đổi mới liên tục. Trong đó có các giao thức tiên phong như mạng Bitcoin và Ethereum, tiếp theo là vô số các blockchain layer 1 và layer 2 khác. Số lượng tiền mã hóa và token đã tăng lên theo cấp số nhân.
Với các quy tắc và công nghệ riêng biệt, các blockchain này cần các cầu nối để kết nối với nhau. Một hệ sinh thái blockchain được liên kết bởi các cầu nối sẽ gắn kết và tương tác tốt hơn, mở ra cơ hội cho khả năng mở rộng và hiệu quả cao hơn. Hiện tại, vẫn tồn tại nhiều cuộc tấn công vào các cầu nối xuyên chuỗi. Vì vậy, việc tìm kiếm một thiết kế cầu nối chắc chắn và an toàn hơn vẫn sẽ được tiếp tục.