Ana sayfa
Sözlükler
Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM)

Başlangıç Seviyesi

Piyasa yapıcılar, alıcı ve satıcıların hisse senedi, para birimi veya emtia gibi varlıkları optimum fiyatlardan alıp satmalarını sağlarlar. Bunu, bir varlığı güncel piyasa fiyatından satın almaya talip güvenilir bir alıcı olarak devreye girerek başarırlar.

Otomatik Piyasa Yapıcılar (AMM) geleneksel piyasa yapıcıların yerine bir dizi protokol koyar. AMM'ler, merkeziyetsiz borsa (DEX) protokollerinin bir alt kümesidir. Kullanıcıların, bir aracıya ihtiyaç duymadan dijital varlıkları alıp satmasına imkan tanırlar. AMM'ler, geleneksel piyasa yapıcı yöntemlerini kullanmak yerine varlıkların alınıp satılabileceği fiyatları belirlemek için algoritmalar kullanır. Bu da kullanıcıların bir üçüncü taraf emanetçiye ihtiyaç duymadan eşler arası alım satım yapabileceği anlamına gelir. Böylece, süreç daha basit ve güvene dayalı olmayan bir hale gelir.

AMM'lerin yükselişi; basit olmaları, işlem ücretlerinin düşük olması ve kullanıcı dostu olmaları gibi çeşitli etmenlere bağlanabilir. AMM'lerin temelinde fiyatlandırma formülü yatar. Bu formül bir varlığın fiyatını, karşıt varlığa kıyasla havuzdaki miktarına göre ayarlar. 

AMM'ler şu şekilde hizmet görür: DAI ve ETH'den oluşan bir likidite havuzunu ele alalım. DAI'ye yönelik talepte bir artış olursa havuza DAI karşılığında daha fazla ETH yatırılır ve bir dengesizlik oluşur. Bunun sonucunda da likidite havuzundaki miktarı arttığı için ETH'nin fiyatı düşer.

AMM'ler, piyasa trendlerinden haberdar olmak için varlıkların gerçek zamanlı fiyatlarını merkezi borsalardan alan fiyat oracle'larından sıkça faydalanır. Bir dijital varlığın AMM'deki fiyatı ile merkezi bir platformdaki piyasa fiyatı arasında bir fark varsa, bu durum arbitraj fırsatlarının yolunu açar. 

AMM'ler ve emir defteri modeli arasındaki başlıca fark, AMM'nin fiyatları havuzdaki mevcut likiditeye göre otomatik olarak belirleyen bir likidite havuzu olmasıdır. Diğer yandan bir emir defteri modeli ise alıcı ve satıcıların kendi fiyatlarını belirlemesiyle fiyat keşfine imkan tanır.