Önemli notlar:
Solana Sanal Makinesi (SVM), Solana blockchain'inin yüksek işlem oranlarına sahip olmasına imkan tanıyan ve akıllı sözleşmelerin yürütülmesini yöneten yazılım altyapısıdır.
Sıralı yürütme modeliyle çalışan ve Solidity'yi kullanan Ethereum Sanal Makinesinin (EVM) aksine, SVM paralel işlem yürütmeyi ve Rust programlama dilini kullanır.
Bu makalede Solana Sanal Makinesinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve Ethereum Sanal Makinesinden bazı farklarını inceleyeceğiz.
Giriş
Blockchain'ler, ilk başta öncelikli olarak işlemleri yürütmek için merkeziyetsiz ağlar olarak kullanılmıştır. Fakat sanal makineler, blockchain'lerin üzerinde akıllı sözleşmelerin geliştirilmesine imkan tanıyarak bu zincirleri farklı birçok kullanım alanı ve uygulama için temel katman haline getirmiştir. Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ve Solana Sanal Makinesi (SVM) bunun başlıca örnekleridir. Bu makalede SVM'nin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve EVM'den farklarını inceleyeceğiz.
Solana Sanal Makinesi (SVM) Nedir?
SVM, Solana blockchain'i üzerinde akıllı sözleşmeler için yürütme ortamıdır. Saniyede binlerce işlem gerçekleştirerek (TPS) ağın ölçeklenebilirliğini artırır.
Ethereum, daha sonrasında standart haline gelen EVM adındaki blockchain sanal makinesini yaratan ilk ağdır. EVM'nin mimarisi BNB Smart Chain, Avalanche ve Tron gibi EVM ile uyumlu veya çatallanmış çeşitli blockchain'lere ilham vermiştir. Solana Sanal Makinesi, köklü EVM'nin karşısındaki zorlu bir rakip haline gelmiştir.
Solana Sanal Makinesi Nasıl Çalışır?
Solana Sanal Makinesi (SVM), Solana blockchain'i üzerinde çalışan ve kullanıcılar tarafından oluşturulan akıllı sözleşmeleri yürüten güçlü bir bilgisayar gibidir. SVM'nin çalışma mekanizmalarını birkaç adıma bölebiliriz.
Doğrulayıcı düğümler. Solana'nın dünya geneline yayılmış birçok doğrulayıcı düğümü vardır. Her biri kendi SVM versiyonunu çalıştırır. Bu da farklı görevler üzerinde bağımsız olarak çalışabildikleri anlamına gelir.
Akıllı sözleşmelerin hazırlanması. SVM, bir akıllı sözleşmeyi çalıştırmak için öncelikle sözleşmeyi düğümün anlayabileceği bir dile çevirir. Bu da akıllı sözleşmenin doğru bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Akıllı sözleşmelerin çalıştırılması. Akıllı sözleşme doğru formata geldikten sonra yürütülür ve kendisini çalıştıran düğümün SVM versiyonundaki bazı blockchain verilerini günceller.
Mutabakata varılması. Blockchain'in bu güncellenmiş versiyonu, mutabakata varılması için diğer tüm ağ düğümleriyle paylaşılır.
Bir kullanıcının dijital sanat eserleri almak ve satmak için Solana üzerinde geliştirilmiş bir merkeziyetsiz uygulama (DApp) kullandığını varsayalım. Bu kullanıcı bir sanat eseri satın aldığında, blockchain'deki mülkiyet kaydını güncellemek için bir akıllı sözleşme yürütülür. Bu akıllı sözleşme, düğümlerden birindeki SVM vasıtasıyla çalıştırılır. SVM, kuralları kontrol eder, ödemenin geçerli olduğundan emin olur ve blockchain verilerini günceller.
SeaLevel ile Paralel Yürütme
SVM'nin belirgin bir özelliği, aynı anda birçok akıllı sözleşmeyi yürütebilmesidir. Bunu paralel işlem yürütme ile başarır. SVM, esasen birden fazla akıllı sözleşmeyi eş zamanlı olarak yürüterek işlem oranını ve verimliliğini artırır.
SeaLevel, birden fazla işlemin bir hesabın durumunu eş zamanlı olarak etkilediği durumlarda paralel yürütmedeki potansiyel karışıklıkları gideren bir SVM bileşenidir. Örneğin, biri cüzdana fon ekleme diğeri ise o cüzdandan fon çekme olmak üzere iki işlemin aynı anda gerçekleşmesi durumunda sürecin doğru yönetilmemesi hesaplama hatalarına neden olabilir.
SeaLevel, özellikle işlemler arasındaki bağımlılıkları yönetmek üzere tasarlanmıştır. Solana'daki akıllı sözleşmeler, her bir işlemin blockchain'in durumunun hangi kısımlarını değiştireceğini belirler. Bu da sistemin bağımsız olarak çalışabilen işlemleri (durumun farklı kısımlarını etkileyen) ve bağımlı olan işlemleri (durumun aynı bölümünü etkileyen) belirlemesine olanak tanır. Bağımlı işlemler, herhangi bir karışıklığı önlemek için sıralı olarak işlenir. Böylece, verileri ve blockchain'in genel performansını tehlikeye atmadan tüm işlemlerin doğru bir şekilde yürütülmesi sağlanır.
SVM ve EVM'nin Farkları
İşlem yürütme modeli
Paralel bir yürütme modeli kullanan SVM birden fazla işlemin aynı anda yürütülmesine imkan tanıyarak işlem oranını artırır ve gecikmeleri azaltır. Buna karşılık EVM ise işlemleri sıralı olarak yürütür. Bu da ağın kullanımının yoğun olduğu dönemlerde tıkanmalara neden olabilir.
Programlama dili
SVM, özellikle yüksek performans ve güvenlik gerektiren uygulamalar için uygun olan ve verimli olduğu bilinen bir dil olan Rust'ı destekler. Buna karşılık EVM ise özellikle akıllı sözleşme geliştirmek için tasarlanmış bir dil olan Solidity'yi kullanır.
Akıllı sözleşmelerin konuşlandırılması ve yürütülmesi
SVM'deki akıllı sözleşmelerin her bir doğrulayıcı tarafından bağımsız olarak yürütülmesi ağ operasyonlarının daha verimli bir hale gelmesine imkan tanır. Buna karşılık EVM'de ise akıllı sözleşme yürütmelerinin sonucu üzerinde tüm düğümlerin mutabakata varması gerekir ve bu da işlem yürütme sürelerini uzatabilir.
SVM'nin Karşısındaki Zorluklar
SVM, çeşitli zorluklarla karşı karşıyadır. Başlıca sıkıntılardan biri, paralel bir yürütme ortamında sistem kararlılığını ve güvenliğini korumanın karmaşık bir süreç olmasıdır. Verimli olsa da bu mimari aynı verileri etkileyen işlemler eş zamanlı olarak yürütülürken çakışmaları engellemek ve bütünlüğü sağlamak için daha fazla koordinasyon gerektirir.
Buna ek olarak, Rust programlama dili yeni blockchain geliştiricileri için blockchain geliştirmede kullanılan Solidity'ye ve diğer programlama dillerine kıyasla daha zorlu bir öğrenme eğrisine sahiptir.
Son Söz
SVM, Solana blockchain'i üzerinde yer alan, işlemlerin ve akıllı sözleşmelerin yürütülmesinde verimliliği ön plana çıkaran bir yürütme ortamıdır. Yüksek bir işlem oranı ve daha iyi ölçeklenebilirlik sunmak için paralel işlem yürütmeyi ve Rust programlama dilini kullanır. SVM, Rust dilini öğrenmenin daha zor olması ve paralel yürütme modelinin kendine has dezavantajları gibi belirli zorluklarla karşı karşıyadır. Yine de SVM'nin gelişmekte olan yapay zeka teknolojileriyle entegrasyonu, bu teknolojinin gelecekteki kullanımında ve benimsenmesinde bir artış vadetmektedir.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi: Bu içerik, size hiçbir beyan ve garanti verilmeksizin "olduğu gibi", genel bilgilendirme ve eğitim amaçları doğrultusunda sunulmaktadır. Bu içerik finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir ürün veya hizmetin satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Bu konuda uygun mesleki danışmanlardan tavsiye almalısınız. Makaleye bir üçüncü tarafça katkıda bulunulduğunda, ifade edilen görüşlerin katkıda bulunan o üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmadığını lütfen unutmayın. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini buradan okuyabilirsiniz. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance Academy yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Bu materyal finansal, hukuki veya diğer bir mesleki tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.