Ethereum'da EIP-4844 Nedir ve Kullanıcılara Nasıl Fayda Sağlayabilir?
Ana sayfa
Makaleler
Ethereum'da EIP-4844 Nedir ve Kullanıcılara Nasıl Fayda Sağlayabilir?

Ethereum'da EIP-4844 Nedir ve Kullanıcılara Nasıl Fayda Sağlayabilir?

İleri Seviye
Yayınlanma: Feb 14, 2023Güncellenme: Nov 30, 2023
7m

Kısa Özet

Proto-dank bölümleme olarak da adlandırılan EIP-4844, ücretleri düşürmek ve işlem oranını artırmak amacıyla Ethereum protokolü için teklif edilmiş bir yükseltmedir. Bu hedeflere, veri "blob"larını kabul eden yeni bir işlem türünü kullanıma sunarak ulaşmayı amaçlamaktadır.

EIP-4844'ün işlevi bu veri blob'larını bloklara bağlamaktır. EIP-4844, nihayetinde tam kapsamlı dankbölümlemeyi mümkün kılacak, böylece Ethereum'un bir küresel işlem ağı için kapasitesini yönetmesine imkan tanıyacak geçici bir yükseltmedir. 

Giriş

Ethereum geliştiricileri, büyüyen kullanıcı tabanının ihtiyaçlarını karşılayabilmek için yıllardır çözümler aramaktadır. Ethereum Yükseltmeleri kapsamında Birleştirme ve rollup'lar gibi önemli geliştirmeler teklif edilmiştir. Bu değişiklikler, Ethereum'un işlem oranını artırmasına ve işlem maliyetlerini düşürmesine yardımcı olmuştur.

Fakat ücretler halen birçok kişi için oldukça yüksektir ve işlem oranı da gereken seviyede değildir, bu da geniş çaplı benimsenme hızını yavaşlatmaktadır. Ethereum bu sorunu çözmek için veri bölümlemeyi uzun vadeli çözümü haline getirmiştir.

Veri bölümlemeyi hayata geçirmek uzun ve karmaşık bir süreç olduğu için geçiş çözümü olarak EIP-4844 teklif edilmiştir. EIP-4844, Ethereum'u merkeziyetsizlikten veya güvenlikten ödün vermeden işlem oranını saniyede yaklaşık 100.000 işleme (TPS) ulaştıracak tam dankbölümleme için hazırlayacaktır.

EIP-4844 nedir?

EIP, geliştiricilerin Ethereum protokolü için yeni özellik ve çözümler teklif etmesine imkan tanıyan bir protokol olan Ethereum Geliştirme Teklifi anlamına gelir. Proto-dank bölümleme ise adını iki Ethereum araştırmacısı olan Proto Lambda ve Dankrad Feist'ten almıştır.   

EIP-4844'ü anlayabilmeniz için öncelikle bölümlemenin ne olduğunu bilmeniz gerekir. Basitçe ifade edecek olursak, veritabanlarını belirli veri segmentlerini yöneten daha küçük parçalara bölmenin, böylece bu veritabanlarının verimliliğini ve performansını artırmanın bir yoludur. 

Bölümleme, blockchain'e ve özellikle de Ethereum'a uygulandığında bazı benzersiz özellikler kazanır. Ethereum, işlem maliyetlerinin düşmesine ve işlem oranının artmasına yardımcı olacak dankbölümleme adında bir bölümleme türünü uygulamaya koymayı planlamaktadır. "Ölçeklenebilirlik katili" olarak adlandırılan dankbölümlemenin Ethereum'un TPS'sini yaklaşık 100.000'e çıkarması beklenmektedir. 

Buna karşılık, 2023'ün birinci çeyreği itibarıyla Ethereum temel katmanı yaklaşık 15 TPS ve katman 2 rollup'ları da yaklaşık 100 TPS'ye sahiptir. Bunlar yaklaşık değerler olsa da dankbölümlemenin etkisi açıktır: Ethereum'un ölçeklenebilirliğini onlarca kat artırmasına imkan tanıyacaktır.

Dankbölümleme ile önceki Ethereum ve Ethereum dışı bölümleme teklifleri arasındaki temel farklardan biri dankbölümlemenin işlemler yerine veri blob'ları için daha fazla alan sağlamaya çalışacak olmasıdır (ileride bundan daha ayrıntılı bahsedeceğiz). 

Dankbölümlemenin getireceği bir diğer yenilik ise her bölüm için farklı bir teklif verenin olması yerine tek bir teklif verenin tüm bölümler için işlemleri seçtiği birleşik ücret piyasasıdır. 

Bu birleşik ücret piyasasının çalışmasını sağlamak ve maksimal çıkarılabilir değer (MEV) sorununu hafifletmek için teklif veren/geliştirici ayrımı adında bir yöntem de uygulanacaktır. Teklif veren, Ethereum protokolündeki bir doğrulayıcıdır (Ethereum Birleştirmesinden önce madenci olarak adlandırılan kişiler) ve bir sonraki bloka hangi işlemlerin dahil edileceğini seçer.  

EIP-4844 (proto-dank bölümleme), tam dankbölümlemeden önce gelecek ve TPS'yi yaklaşık 1.000'e çıkaracak adımdır. Daha da önemlisi, EIP-4844 tam dankbölümlemeyi mümkün kılacak önemli bir unsur olan veri "blob"larını kabul eden yeni bir işlem türünü kullanıma sunacaktır. EIP-4844'ün 2023'ün ikinci yarısında uygulamaya konması beklenmektedir, fakat gecikmeler yaşanabilir.

EIP-4844 Nasıl Çalışır?

EIP-4844, blob taşıyan işlemler adında yeni bir işlem türünü kullanıma sunacaktır. Bu işlemler normal işlemlere benzerdir, fakat ikili büyük nesneler veya "blob"lar olarak adlandırılan ek bilgi parçaları içerir. 

Ethereum'a katkıda bulunanlardan Ben Edgington, EIP-4844'ü şu ifadeyle özetler: "EIP-4844 blob'ları bloklara bağlar". Blob taşıyan işlemlerin blob'ları bloklara bağlamasıyla blob taşıyan blokların idare edebileceği veri miktarı da artar. 

Ethereum'un daha fazla hesaplama gücü gerektireceği, dolayısıyla da merkezileşmeye yol açabileceği için büyük bloklara karşı olan duruşu göz önüne alındığında bu yaklaşım, blok büyüklüğünü artırmaya benzer göründüğü için kafa karıştırıcı olabilir. 

Fakat blok alanı ve blob alanı arasında önemli farklar vardır.

Blok alanı

Blob alanı

Tüm düğümler tarafından görülme

Evet

Evet

Uzun ömürlülük

Sonsuza kadar

Haftalar

EVM'ye görünürlük

Evet

Hayır

Depolama

Yürütme istemcisi

Mutabakat istemcisi

Boyut

~940 KB maksimum hedef

256 KB başlangıç hedefi

Fiyatlama

Pahalı (16 gas/bayt)

Çok ucuz

Blob'lar: Depolama ücreti sınırlıdır ve yürütme ücreti yoktur, fakat tüm düğümlerin bir bant genişliği ücreti ödemesi gerekir. Kaynak: Ben Edgington

Blob'ların boyutu büyüktür, fakat sonsuza kadar depolanan ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) tarafından görülebilen blokların aksine blob'lar yalnızca kısa bir süre için kullanılabilir ve EVM tarafından görülemez. Buna ek olarak, blob'lar yüksek hesaplama gerektiren yürütme katmanı yerine Ethereum mutabakat katmanında yer alır. En önemlisi de blob alanı, blok alanından çok daha ucuzdur. 

EIP-4844, blob taşıyan işlemleri kullanıma sunmanın yanı sıra yürütme katmanı mantığını, doğrulama kurallarını, çok boyutlu ücret piyasalarını ve gelecekte tam dankbölümleme için gerekli olan diğer sistem değişikliklerini de uygulamaya koyacaktır.

Fakat EIP-4844'ün tam dankbölümleme mantığının büyük bir kısmını uygulamaya koyacak olmasına rağmen bölümlemeyi başlatmayacağını belirtmek de önemlidir. Bununla birlikte, EIP-4844 Ethereum'u geniş çaplı benimseme için gereken maliyet ve işlem oranı seviyelerine bir adım daha yaklaştırmanın yanında ölçeklendirmeye ve maliyeti düşürmeye yönelik bazı avantajlar da sunabilir.     

EIP-4844 Kullanıcılara Nasıl Faydalar Sunacaktır?

EIP-4844, Ethereum'un rollup odaklı yol haritası kapsamında yer alan bir protokol yükseltmesidir. EIP-4844'ün uygulamaya konmasına yönelik hazırlıklar hızla devam ederken bazı geliştirme ağları halihazırda faaliyete geçirilmiş ve yükseltme için teknik özellikler neredeyse tamamlanmıştır. 

Kullanıcılar, EIP-4844'ün uygulamaya konmasının ardından özellikle de işlem hızlarında artış ve ücretlerde düşüş bakımından kayda değer iyileştirmeler görebilecektir. EIP-4844'ün başarıyla uygulamaya konması, Ethereum'a kripto para dünyasında rakipleri karşısından bir avantaj da sağlayacaktır.

Bazı kullanıcılar, silinmiş eski blob verilerine erişmek isterlerse ne yapmaları gerektiğini merak ediyor olabilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi blob'lar, diğer protokoller tarafından daha uzun süreliğine depolanmak üzere oldukça güvenli bir gerçek zamanlı duyuru panosu sunmayı amaçlayan Ethereum mutabakat katmanında yer alır. Dolayısıyla, blob'lar haftalar sonra silinse bile verileri başka bir yerde uzun vadeli olarak depolanmış olacaktır.

Son Söz

EIP-4844, daha büyük bir yol haritası kapsamında yer alan ve teklif veren/geliştirici ayrımı (PBS) ve EIP-1559 blob ücret ayarlaması gibi diğer sistem yükseltmeleriyle bağlantılı olan oldukça karmaşık bir Ethereum protokol yükseltmesidir.

EIP-4844'ün anlamak standart kullanıcıları gelecekteki değişikliklere daha iyi hazırlayacak olsa da bu değişikliklerin çoğunun maliyetlerde düşüş ve işlem hızlarında artış olarak yansıyacağını da belirtmek önemlidir.

Ethereum protokolü sürekli olarak gelişmekte ve iyileşmektedir. EIP-4844, ağın becerilerini artırmayı amaçlayan ve yakın gelecekte hayata geçirilecek yükseltmelerden biridir. EIP-4844'ün başarıyla uygulamaya konması, Ethereum'a küresel bir işlem ağı olma yolunda rakiplerine karşı büyük bir avantaj sağlayacaktır.

Ek Okumalar

Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı:Bu içerik, size herhangi bir beyan veya garanti verilmeksizin yalnızca genel bilgi sunma ve eğitim amacıyla "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal bir tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir hizmet veya ürünün satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini lütfen buradan okuyun. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Yatırım tavsiyesi değildir. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.

Gönderiler Paylaşın
Hesap oluşturun
Hemen bir Binance hesabı oluşturarak bilgilerinizi uygulamaya dökün.