Giriş
Piyasa trendleri, finans piyasalarının en temel özellikleri arasında yer alır. Piyasa trendini, bir varlığın ya da piyasanın gittiği genel yön olarak tanımlayabiliriz. Dolayısıyla, piyasa trendleri hem teknik analistler hem de temel analistler tarafından yakından takip edilir.
Boğa piyasalarında alım satım yapmak, bu piyasaların bazı en kolay alım satım ve yatırım stratejilerine imkan tanıması nedeniyle oldukça kolaydır. Deneyimsiz kişiler bile gerçekten avantajlı boğa piyasası koşullarında başarılı olabilir. Bununla birlikte, piyasaların döngüler halinde nasıl hareket ettiğini anlamak da çok önemlidir.
Peki, boğa piyasaları hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir? Alım satım yapanlar boğa piyasalarından nasıl faydalanabilir? Bunların tamamını makalemizde açıklayacağız.
Boğa piyasası nedir?
Boğa piyasası (ya da boğa trendi), fiyatların yükseldiği bir finans piyasası durumudur. Boğa piyasası terimi genellikle hisse senedi piyasasında kullanılır. Fakat bu kavramı, Forex, bono, emtia, gayrimenkul ve kripto para dahil herhangi bir finans piyasasında kullanmak da mümkündür. Bunun yanı sıra boğa piyasası, Bitcoin, Ethereum ya da BNB gibi belirli varlıkları ifade etmek için de kullanılabilir. Hizmet tokenları, gizlilik tokenları ya da biotek hisse senetleri gibi sektörler için bile kullanılabilir.
Wall Street yatırımcılarının “boğa yönlü” ve “ayı yönlü” terimlerini kullandığını duymuş olabilirsiniz. Bir yatırımcı piyasada boğa yönlü olduğunu söylüyorsa, fiyatların yükselmesini beklediği anlamına gelir. Ayı yönlü olduğunda ise fiyatlarda bir düşüş beklentisi söz konusudur.
Boğa yönlü olmaları çoğu zaman, piyasada uzun pozisyon aldıkları anlamına da gelir, fakat bu durum her zaman geçerli olmayabilir. Boğa yönlü olmak, bir uzun pozisyon fırsatının şu anda mevcut olduğu anlamına gelmek zorunda değildir, yalnızca fiyatların yükseldiğini ya da yükselmesinin beklendiğini ifade eder.
Boğa piyasasının, fiyatların düşmediği ya da dalgalanmadığı anlamına gelmeyeceğini de belirtmek önemlidir. Boğa piyasalarını geniş zaman aralıkları üzerinden değerlendirmek bu nedenle daha mantıklıdır. Bu bağlamda boğa piyasaları, asıl piyasa trendini değiştirmeden düşüş ya da konsolidasyon dönemlerinden geçebilir. Aşağıdaki Bitcoin grafiğinde bunu görebilirsiniz. Düşüş dönemleri ve birkaç şiddetli piyasa çöküşü yaşanmış olsa da ilk günden itibaren Bitcoin'de bir yükseliş trendi mevcuttur.
Bitcoin fiyat grafiği (2010-2020).
Bu bağlamda boğa piyasasının tanımı aslında hangi zaman aralığından bahsettiğimize dayanır. Genel anlamda boğa piyasası terimini kullandığımızda, aylar ya da yıllardan oluşan bir aralıktan bahsederiz. Diğer piyasa analizi tekniklerinde olduğu gibi burada da daha geniş zaman aralıkları daha yüksek geçerliliğe sahip olma eğilimindedir.
Dolayısıyla, geniş zaman aralıklı boğa piyasalarında uzun süreli düşüş dönemleri yaşanabilir. Trendin aksi yönündeki bu fiyat hareketleri yüksek oynaklık göstermeleriyle ünlüdür – fakat bu da büyük oranda farklılık gösterebilir.
Boğa piyasası örnekleri
Boğa piyasalarının en iyi bilinen örneklerinden bazıları hisse senedi piyasalarından gelir. Bu dönemlerde hisse senedi fiyatları ve piyasa endeksleri (Nasdaq 100 gibi) sürekli bir yükseliş halindedir.
Küresel ekonomi ise boğa ve ayı piyasaları arasında dalgalanır. Bu ekonomik döngüler yıllarca hatta on yıllarca sürebilir. Bazıları, 2008 Finansal Krizinin ardından bir boğa piyasasının başladığını ve koronavirüs pandemisine kadar devam ederek “tarihteki en uzun boğa piyasasını” yarattığını iddia eder. Bu doğru olabilir ya da olmayabilir – daha önce de bahsettiğimiz gibi geniş bir zaman aralığındaki boğa piyasaları bakış açısına göre değişebilir.
Yine de Dow Jones Endüstri Ortalaması'nın (DJIA) uzun vadeli performansını inceleyelim. Bunun en temelde, yüz yıllık bir boğa piyasası olduğunu görebiliriz. 1929 ve 2008'deki gibi yıllarca sürebilen gerileme dönemleri mevcut olsa da genel trend yükseliş yönündedir.
1915'ten bu yana DJIA'nın performansı.
Bazıları, Bitcoin'de de benzer bir trend görebileceğimizi iddia eder. Fakat, Bitcoin'in birkaç yıl sürecek bir ayı piyasasına girip girmeyeceğini ya da ne zaman gireceğini bilemeyiz. Diğer birçok kripto paranın (yani altcoinlerin) muhtemelen hiçbir zaman benzer bir fiyat yükselişi yaşamayacağını, bu nedenle yatırımlarınız konusunda son derece dikkatli olmanız gerektiğini belirtmemiz de önemlidir.
Boğa ve ayı piyasasının farkı nedir?
Bunlar birbirinin zıttı kavramlardır, yani farkın ne olduğunu tahmin etmek zor değildir. Boğa piyasasında fiyatlar sürekli bir yükselişteyken, ayı piyasasında ise fiyatlar sürekli bir düşüştedir.
Bunun sonucunda, bu iki piyasada nasıl alım satım yapılması gerektiği de farklılık gösterir. Boğa piyasalarında, yatırımcılar ve alım satım yapanlar genellikle uzun pozisyonda olmak ister. Ayı piyasasında ise ya kısa pozisyon açmayı ya da nakitte kalmayı tercih ederler.
Bazı durumlarda, nakitte (ya da sabit coinlerde) kalmak, fiyatların düşmesi beklendiği için piyasada kısa pozisyonda olmak anlamına da gelir. Başlıca fark, nakitte kalmanın sermayeyi korumaya yönelik olması, kısa pozisyon açmanın ise varlık fiyatlarındaki düşüşten kar elde etmeye yönelik olmasıdır. Fakat, daha sonra düşük bir fiyattan tekrar satın almak amacıyla bir varlığı satıyorsanız en temelde bir kısa pozisyona girmiş olursunuz – düşüşten doğrudan kar elde etmemiş olsanız bile.
Dikkate alınması gereken bir diğer nokta da işlem ücretleridir. Emanet hizmetleri için genellikle ücret ödenmediğinden sabit coinlerde kalmak muhtemelen masrafsız olacaktır. Fakat kısa pozisyonların çoğu, pozisyonu açık tutmak için fonlama ücreti ya da faiz oranı ödemesi gerektirir. Üç aylık vadeli işlemler, fonlama ücreti ödemesi gerektirmediğinden uzun vadeli kısa pozisyonlar için ideal olabilir.
➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance'ten Bitcoin satın alabilirsiniz!
Alım satım yapanlar boğa piyasasından nasıl faydalanabilir?
Boğa piyasalarında alım satım yapmanın altındaki ana fikir oldukça basittir. Fiyatlar yükseliştedir, dolayısıyla bir uzun pozisyona girmek ve dipten satın alım yapmak genellikle mantıklı bir stratejidir. Al ve tut stratejisinin ve dolar maliyeti ortalamasının genel anlamda uzun vadeli boğa piyasalarına uygun olmasının nedeni budur.
Şöyle bir deyiş vardır: “Trend sizin dostunuzdur, ta ki dostunuz olmayana kadar.” Bu söz, piyasa trendi doğrultusunda alım satım yapmanın mantıklı olduğunu ifade eder. Aynı zamanda, hiçbir trend sonsuza dek devam etmez ve aynı strateji bir piyasa döngüsünün diğer bölümlerinde iyi performans göstermeyebilir. Kesin olan tek şey piyasaların değişebileceği ve değiştiğidir. COVID-19 pandemisinde de gördüğümüz gibi birden fazla yıldır devam etmekte olan boğa piyasaları birkaç hafta içinde ortadan kalkabilir.
Doğal olarak, boğa piyasası süresince çoğu yatırımcı boğa yönlü hareket edecektir. Fiyatlar yükseldiği için bu yaklaşım mantıklıdır, bu nedenle genel duyarlılık da boğa yönlü olacaktır. Fakat, bazı yatırımcılar boğa piyasasında bile ayı yönünde hareket eder. Stratejileri buna uygunsa, kısa pozisyon açma gibi kısa vadeli ayı yönlü işlemlerle başarıya da ulaşabilirler.
Bunun bir örneği olarak, alım satım yapan bazı kişiler boğa piyasasındaki yeni tepe noktaları üzerinden kısa pozisyon açmayı dener. Fakat, bunlar ileri seviye stratejilerdir ve profesyoneller için genellikle daha uygundur. Alım satım konusunda daha az deneyimli kişiler için trend yönünde alım satım yapmak daha mantıklıdır. Birçok yatırımcı, boğa piyasalarında kısa pozisyon açmayı denerken tuzağa düşer. En nihayetinde, bir trenin ya da sinirli bir boğanın önüne atlamak tehlikeli bir harekettir.
Son düşünceler
Boğa piyasasının ne olduğundan ve alım satım yapanların boğa piyasası koşullarına nasıl yaklaşabileceğinden bahsettik. Herhangi bir piyasa trendinde genellikle en doğrudan alım satım stratejisi, genel trendin yönünü takip etmektir.
Boğa piyasaları da, yeni başlayanlar ya da ilk kez yatırım yapacaklar için iyi alım satım fırsatları sunabilir. Fakat, risk yönetimini doğru şekilde yapmak ve hatalardan mümkün olduğunca ders çıkarmaya çalışmak çok önemlidir.