Κύρια σημεία αναφοράς
Η Μεγάλη Ύφεση ήταν μια παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 1929 και συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Προκάλεσε σημαντική μείωση της απασχόλησης, της βιομηχανικής παραγωγής και του βιοτικού επιπέδου σε όλο τον κόσμο.
Η κρίση ξεκίνησε με το κραχ της χρηματιστηριακής αγοράς το 1929 και επιδεινώθηκε από την πτώχευση τραπεζών, τη μείωση της εμπορικής δραστηριότητας και τη μείωση της καταναλωτικής ζήτησης.
Κυβερνητικές παρεμβάσεις, όπως η πολιτική της Νέας Συμφωνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και οι προσπάθειες παραγωγής κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συνέβαλαν στην τελική ανάκαμψη.
Η Μεγάλη Ύφεση επηρέασε τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής και την ανάπτυξη δικτύων ασφαλείας για τις μελλοντικές γενιές.
Εισαγωγή
Η Μεγάλη Ύφεση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της οικονομίας. Με χαρακτηριστικό γνώρισμα τις εκτεταμένες απολύσεις, τις χρεοκοπίες επιχειρήσεων και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων, η κρίση αναδιαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες αντιλαμβάνονται την οικονομική σταθερότητα και τη χάραξη πολιτικής. Κατανοώντας τη Μεγάλη Ύφεση, όχι μόνο διασαφηνίζεται μια σημαντική περίοδος του παρελθόντος, αλλά επίσης διαμορφώνονται μέτρα για την αποφυγή παρόμοιων κρίσεων στο μέλλον.
Τι προκάλεσε τη Μεγάλη Ύφεση;
Η Μεγάλη Ύφεση δεν προκλήθηκε από μία μόνο αιτία, αλλά από μια σειρά παραγόντων. Ας δούμε τους κυριότερους.
Το κραχ του χρηματιστηρίου του 1929
Η οικονομική κρίση ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες με το κραχ του χρηματιστηρίου τον Οκτώβριο του 1929, γνωστό ως "Μαύρη Τρίτη". Η κερδοσκοπία έφτασε σε υψηλά επίπεδα στο χρηματιστήριο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, οδηγώντας σε τεχνητά διογκωμένες αποτιμήσεις.
Όταν οι επενδυτές έπαψαν να έχουν εμπιστοσύνη στις μετοχές και οι τιμές άρχισαν να καταρρέουν, προκλήθηκε μια αλυσιδωτή αντίδραση. Εκατομμύρια Αμερικανοί — πολλοί από τους οποίους είχαν επενδύσει με δανεισμένα χρήματα — έχασαν τις αποταμιεύσεις τους εν μία νυκτί, καθώς το χρηματιστήριο βυθίστηκε σε μια καθοδική πορεία.
Αστοχίες του τραπεζικού συστήματος
Καθώς ο πανικός εξαπλωνόταν, πολλές τράπεζες αντιμετώπισαν μαζικές αναλήψεις και χρεοκόπησαν. Όσοι έχασαν τις αποταμιεύσεις τους είχαν όλο και λιγότερα χρήματα να ξοδέψουν, επιβραδύνοντας ακόμη περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα.
Ο πανικός σύντομα εξαπλώθηκε εκτός της Wall Street. Ένα κύμα χρεοκοπιών τραπεζών σάρωσε τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς οι καταθέτες προσπάθησαν να κάνουν μαζικές αναλήψεις των χρημάτων τους. Επειδή δεν υπήρχαν ασφαλιστικά μέτρα ή κανονισμοί για την προστασία των αποταμιευτών, η πτώχευση μιας τράπεζας συχνά σήμαινε ότι ολόκληρες κοινότητες έχαναν τις αποταμιεύσεις μιας ολόκληρης ζωής. Με την κατάρρευση των τραπεζών, οι πιστωτικές ροές εξαντλήθηκαν και επηρέασαν όλους τους τομείς της οικονομίας.
Μείωση στις διεθνείς εμπορικές δραστηριότητες
Παρόλο που η κρίση ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επιπτώσεις της έγιναν αισθητές σε όλο τον κόσμο. Πολλές οικονομίες της Ευρώπης, ήδη αποδυναμωμένες από το κόστος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, βρέθηκαν αντιμέτωπες με συρρίκνωση των αγορών εξαγωγών τους.
Οι κυβερνήσεις καθιέρωσαν νέους δασμούς και περιοριστικά μέτρα, όπως ο νόμος Smoot-Hawley Tariff της Αμερικής το 1930, με την ελπίδα να προστατεύσουν τις εγχώριες βιομηχανίες. Δυστυχώς, αυτές οι πολιτικές πυροδότησαν αντίποινα μέτρα στο εξωτερικό, προκαλώντας την κατάρρευση του παγκόσμιου εμπορίου.
Μείωση των καταναλωτικών δαπανών και των επενδύσεων
Με την αύξηση της ανεργίας και την αβεβαιότητα, τα άτομα και οι επιχειρήσεις περιόρισαν τις δαπάνες και τις επενδύσεις, δημιουργώντας έναν κύκλο μείωσης της ζήτησης και περαιτέρω απολύσεων. Η οικονομική κρίση έγινε αυτόνομη, αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια για οργανική ανάκαμψη.
Παγκόσμιος αντίκτυπος και κόστος για τον άνθρωπο
Οι επιπτώσεις της Μεγάλης Ύφεσης έγιναν αισθητές σε ολόκληρο τον κόσμο, με τις βιομηχανικές χώρες της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης και άλλων περιοχών να βιώνουν σοβαρές οικονομικές κρίσεις.
Ανεργία και φτώχεια
Σε ορισμένες χώρες, η ανεργία έφτασε το 25%. Πολλοί άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους και ολόκληρες οικογένειες αγωνίζονταν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Οι άστεγοι αυξήθηκαν και τα συσσίτια και η διανομή ψωμιού έγιναν συνηθισμένα φαινόμενα στα αστικά κέντρα.
Κλείσιμο επιχειρήσεων
Χιλιάδες επιχειρήσεις χρεοκόπησαν, από μικρά τοπικά καταστήματα έως βιομηχανικούς κολοσσούς. Δημοφιλείς κατασκευαστές, αγροτικοί παραγωγοί και χρηματοπιστωτικές εταιρείες αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω της κατάρρευσης της ζήτησης. Η μείωση της παραγωγής είχε αντίκτυπο στην εφοδιαστική αλυσίδα και σε ολόκληρες κοινότητες.
Κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές
Η διαδεδομένη οικονομική δυσπραγία συνέβαλε στην κοινωνική αναταραχή και τις αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό. Σε ορισμένες χώρες, η οικονομική αστάθεια αποτέλεσε έδαφος για την ανάπτυξη του πολιτικού εξτρεμισμού και οδήγησε σε αλλαγές στην ηγεσία και την ιδεολογία της κυβέρνησης. Οι δημοκρατικές χώρες θέσπισαν μεταρρυθμίσεις, ενώ άλλες είδαν την άνοδο αυταρχικών κινημάτων.
Ο δρόμος προς την ανάκαμψη
Ο δρόμος προς την ανάκαμψη από τη Μεγάλη Ύφεση ήταν μακρύς και δύσβατος. Καμία λύση δεν ήταν από μόνη της επαρκής. Χρειάστηκε ένας συνδυασμός πρωτοποριακών πολιτικών και οι ασυνήθιστες συνθήκες του παγκόσμιου πολέμου για να ξαναξεκινήσουν οι κινητήρες της οικονομίας.
Κυβερνητικά προγράμματα
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πρόεδρος Φράνκλιν Ντ. Ρούζβελτ ανέλαβε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα οικονομικής ανακούφισης και μεταρρύθμισης, γνωστό ως Νέα Συμφωνία (New Deal). Αυτά τα μέτρα αποσκοπούσαν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην τόνωση της ζήτησης και στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Οι πρωτοβουλίες κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα, από δημόσια έργα έως τη δημιουργία ρυθμιστικών φορέων για την εποπτεία των τραπεζών και της χρηματιστηριακής αγοράς. Πολλές ανεπτυγμένες χώρες θέσπισαν τις δικές τους εκδοχές της ασφαλιστικής κάλυψης της ανεργίας, των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων και άλλων κοινωνικών παροχών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Ο αντίκτυπος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου
Η έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε τις κυβερνήσεις να επενδύσουν πόρους στη βιομηχανία και τις υποδομές. Αυτό συνέβαλε στην τόνωση της παραγωγής και στη δημιουργία θέσεων εργασίας, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην αναστροφή της οικονομικής ύφεσης σε πολλές χώρες.
Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και διδάγματα
Η Μεγάλη Ύφεση είχε μακροχρόνιο αντίκτυπο τόσο στις οικονομικές θεωρίες όσο και στην κυβερνητική πολιτική. Ανταποκρινόμενες στην κρίση, οι ρυθμιστικές αρχές εισήγαγαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις και δικλείδες ασφαλείας, όπως η εγγύηση καταθέσεων, η ρύθμιση των κινητών αξιών και τα προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης.
Με άλλα λόγια, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανέπτυξαν μια πιο παρεμβατική προσέγγιση, με τις κυβερνήσεις να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη διαχείριση της οικονομίας, τη διασφάλιση της τραπεζικής σταθερότητας και την παροχή ενός κοινωνικού δικτύου ασφαλείας σε περιόδους κρίσης.
Συμπεράσματα
Αναδρομικά, η Μεγάλη Ύφεση αποτελεί μια σημαντική υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι η παγκόσμια οικονομία. Αν και πολλά έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του 1930, τα διδάγματα που αποκτήθηκαν από εκείνη την εποχή εξακολουθούν να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι ηγέτες και οι ειδικοί αντιμετωπίζουν τις σημερινές προκλήσεις.
Για περαιτέρω ανάγνωση
Αποποίηση ευθυνών: Αυτό το περιεχόμενο παρουσιάζεται σε εσάς "ως έχει" μόνο για γενική ενημέρωση και εκπαιδευτικούς σκοπούς, χωρίς καμία δήλωση ή εγγύηση οποιουδήποτε είδους. Δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως οικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή, ούτε σκοπεύει να προτείνει την αγορά οποιουδήποτε συγκεκριμένου προϊόντος ή υπηρεσίας. Θα πρέπει να αναζητήσετε μόνοι σας συμβουλές από κατάλληλους επαγγελματίες συμβούλους. Όταν το άρθρο αποτελεί συνεισφορά τρίτου, λάβετε υπόψη ότι οι απόψεις που εκφράζονται ανήκουν στον τρίτο συνεισφέροντα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της Ακαδημίας Binance. Διαβάστε ολόκληρη την αποποίηση ευθυνών για περισσότερες λεπτομέρειες. Οι τιμές των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων ενδέχεται να είναι ασταθείς. Η αξία της επένδυσής σας μπορεί να μειωθεί ή να αυξηθεί και μπορεί να μην σας επιστραφεί το ποσό που επενδύσατε. Είστε αποκλειστικά υπεύθυνοι για τις επενδυτικές σας αποφάσεις και η Ακαδημία Binance δεν ευθύνεται για τυχόν ζημίες που μπορεί να υποστείτε. Το παρόν υλικό δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως χρηματοοικονομική, νομική ή άλλη επαγγελματική συμβουλή. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στους Όρους χρήσης και στην Προειδοποίηση κινδύνου.