Kısa Özet
Meta evren, kullanıcılarını dijital ve gerçek dünyadaki yaşamlarını birleştiren çevrimiçi, sürükleyici bir ortamdır. Artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve blockchain gibi teknolojileri bir araya getiren meta evren çalışmak, sosyalleşmek ve dinlenmek için yepyeni dijital yöntemler sunuyor.
Decentraland ve SecondLive gibi projeler, topluluklarının bir araya gelmesini, çalışmasını ve ortak bir hedefe doğru ilerlemesini sağlayarak oyna-kazan oyunları ve diğer blockchain uygulamaları ile çoktan denemeler yapmaya başladılar bile. Bunların yanında, teknoloji devleri de geri kalmamak için kendi meta evrenlerini inşa ediyor.
Birçok meta evrenin bulunabilmesi mümkün olsa da birbirleriyle bağlantı kurabilmeleri hepsinin işine gelebilir. Blockchain teknolojisi, meta evrenlerin birlikte çalışabilmesi için benzersiz bir yol sunuyor. Bu sayede kullanıcılar, meta evrenler arasında kripto paraları, ürünleri ve diğer dijital varlıkları taşıyabilme potansiyeline sahip olabilirler.
Giriş
İnsanların teknolojinin, kripto paraların ve internetin geleceğini düşündüklerinde dile getirdikleri kelimelerden biri de meta evren. Meta evreni günümüzde aslında henüz tam olarak deneyimleyemiyoruz. Ancak küçük projelerin ve küresel şirketlerin dijital dünyaların geleceğini inşa etmek için var gücüyle çalışıyor olmaları dikkat çekiyor.
Meta evren nedir?
Meta evren, üç boyutlu avatarlar aracılığıyla keşfedilebilen, birbirleriyle bağlantılı sanal evrenlerden oluşan bir kavramdır. Bunu, daha sürükleyici ve etkileşimli çevrimiçi deneyimler sunan, internetin bir sonraki aşaması olarak düşünebilirsiniz.
Meta evren, artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve blockchain gibi teknolojileri bir araya getirir. AR, kullanıcıların bir kamera kullanarak dijital ve görsel ögeleri gerçek dünyaya aktarmalarını sağlar. VR ise kullanıcıların VR gözlükleri ile keşfedebildikleri, kullanıcılar tarafından oluşturulan sanal ortamlar üretir. Bu arada, blockchain teknolojisi sayesinde dijital mülkiyet ispatı yapabilmek, dijital ortamda bir şeyler edinebilmek ve değer transferi gerçekleştirebilmek mümkündür.
Binance NFT Pazarı gibi NFT platformları, oyun projeleri ile kripto toplulukları arasında bir köprü vazifesi görerek meta evren oyunlarının geliştirilmesine de katkıda bulunuyor. Bunun yanında, topluluk tarafından yönlendirilen BNB Smart Chain (BSC) de birçok meta evren projesine ev sahipliği yapıyor. Üstelik Fortnite, 350 milyon kullanıcıyı sanal dünyasında birbirine bağlayan bir meta evren platformu geliştirmiş durumda.
Meta evren henüz geliştirilme aşamasında olsa da sadece oyun platformlarıyla sınırlı kalacak gibi görünmüyor. Örneğin, dijital kimlik uygulamaları, uzaktan çalışma ve merkeziyetsiz yönetişim meta evrenden yararlanabilecek sektörlerden sadece bazıları.
Meta evrende neler yapılabilir?
Meta evren, fiziksel ve dijital dünyaları bir araya getiren paylaşımlı sanal ortamlar ortaya koyar. Örneğin işletmeler, VR gözlüklerini kullanarak karma gerçeklik tarzında toplantılar düzenlemek veya fiziksel olarak aynı ortamda bulunmak zorunda kalmadan sözleşme imzalamak için meta evreni kullanmaya başlayabilir.
Benzer şekilde, sanal reyonlarla etkileşime geçerek market alışverişlerinizi yapabilir, sanal ortamdaki arkadaşlarınıza NFT koleksiyonlarınızı gösterebilir ve evinizin rahatlığında sanat sergilerini gezebilirsiniz.
Axie Infinity gibi oyna-kazan türündeki oyunlar ile Gather.town gibi çalışırken sosyalleşme imkanı sunan araçlar, sanal dünyalarda çalışmanın mümkün olduğunu çoktan kanıtladı. Bunlar kullanıcıları eğlenmeye, başkalarıyla tanışmaya, dijital para birimlerini kullanarak transfer gerçekleştirmeye hatta geçimlerini sağlamaya davet ediyorlar.
Öte yandan, sosyal ögeleri kripto paralar ve koleksiyonluk kozmetik ürünlerden sanal gayrimenkullere kadar hemen hemen her şeyi temsil eden NFT'lerle başarıyla birleştiren Decentraland de çevrimiçi bir dijital dünyadır. Örnek vermek gerekirse, kullanıcılar Decentraland'in yerel kripto para birimi MANA'yı kullanarak Ethereum blockchaini üzerinde NFT (benzersiz token) olarak düzenlenen 16x16 metre ölçülerinde arazi parselleri satın alabilirler.
Son olarak da meta evren sayesinde insan toplulukları ortak ilgi alanlarının etrafında bir araya gelebilirler. Örneğin Fortnite, Travis Scott'ın sanal Astronomik konserinde dünyanın dört bir yanından katılan 12 milyon kullanıcıya ev sahipliği yapmıştı. Sıradan bir konserin aksine, oyuncular avatarları sayesinde ünlü rap sanatçısıyla etkileşim kurabilmiş, animasyonlu ve üç boyutlu görsellerin keyfini çıkarabilmişti.
Peki sadece bir meta evren mi var?
Meta evren kavramı, herkesin paylaştığı ortak ve paylaşımlı bir sanal ortamın bulunduğunu öne sürüyor. Ancak gördüğümüz gibi birbirinden ayrı birçok meta evren bulunabilir.
Bu nedenle, birçok meta evren içerisinde her meta evrenin belirli bir işlevi var. Her sosyal medya platformunun kullanıcılarına belirli hizmetler sunması gibi, meta evrenler de farklı sanal olanaklar sunuyor. Daha önce verdiğimiz örneklerde olduğu gibi, bir meta evren oyunlara odaklanırken diğerleri buluşmalara veya konserlere odaklanabilir.
Axie Infinity, Decentraland ve SecondLive gibi kripto meta evreni projelerinin her biri meta evren tasarlama konusunda benzersiz bir yaklaşım sergiliyor. Blockchain tabanlı meta evrenlerin yanı sıra, büyük teknoloji şirketleri de meta evren dünyasında tam gaz ilerliyor. Örneğin, Facebook adını Meta olarak değiştirdi ve meta evren içerikleri, yazılımları ve AR ile VR gözlükleri geliştirmeye milyarlarca dolarlık yatırım yaptı. Benzer şekilde, Microsoft, Google ve Tencent gibi büyük şirketler de meta evrenlerini inşa ediyor ve yeni teknolojiler geliştirerek bu dünyaya adım atıyorlar.
Çeşitli meta evrenlerin birlikte çalışabilir olması aslında idealdir. Meta evrenlerin birlikte çalışabilirliğinden kasıt, bir veya daha fazla meta evrenin kolayca etkileşimde bulunabilmesi ve veri alışverişi yapabilmesidir. Birlikte çalışabilen meta evrenler, kullanıcıların NFT ve kripto paralar gibi varlıkları bir meta evrenden diğerine taşımalarına olanak tanır.
Birçok geliştirici ve protokol, meta evrenleri birbirine bağlamak için blockchain teknolojisine güveniyor. Öncelikle, blockchain merkeziyetsiz ve şeffaftır. Bunların yanında dijital mülkiyet ve orijinallik kanıtı, değer transferi ve erişilebilirlik de sunar.
Örneğin, iki oyna-kazan oyunu birlikte çalışabilirse ve aynı blockchain üzerinde geliştirilmişse, oyuncular söz konusu oyunlar arasında geçiş yapabilir, oyunlar içerisinde sahip oldukları sanal ürünler iki oyunda da kullanılabilir ve güvence altına alınabilir. Diğer bir deyişle, oyunlarda sahip oldukları silahları, görünümleri ve diğer eşyaları iki sanal dünyada da kullanabilirler. Kripto paraları ve diğer dijital varlıkları farklı blockchain ağları arasında taşımak için blockchain köprülerini kullanma olasılığı da vardır.
Meta evrenlerin geleceği
Meta evren halen gelişimin erken safhalarındadır. Sürecin ne yöne evrileceğini kimse bilemez. Ancak sermayeyi ve geliştiricilerin dikkatini üzerine çeken bir teknoloji sektörü olduğundan hiç şüphe yok. Daha önce de değinildiği üzere, meta evren muhtemelen birçok farklı meta evrenlerden oluşacak. Bununla birlikte, blockchain ve kripto paralar gibi teknolojiler birçok sanal dünyayı birbirine bağlama konusunda muhtemelen oldukça önemli bir rol oynayacak.
Uzun vadede, farklı amaçlara sahip birçok meta evrenin tek bir meta evrenin parçası haline gelebileceğini görebiliriz. Farklı meta evrenleri kapsayan bir ağ oluşturmak, benimsenmeyi artırabilir.
Son Söz
Meta evren, piyasaya yeni projeler çıktıkça ve mevcut projeler yeni işlevler ve hizmet alanları geliştirdikçe büyümeye devam ediyor. Kripto ekosistemi içerisinde kendi yerel blockchainine sahip Decentraland gibi başarılı meta evren projeleri zaten bulunuyor. Bunun yanında, geleneksel piyasalardan Fortnite ve Meta gibi oyuncular da var. AR, VR, blockchain ve diğer teknolojilerin gelişmesiyle birlikte, sınırların olmadığı yepyeni, heyecan verici meta evrenlerin yükseldiğini görmemiz son derece olası.