Najważniejsze informacje
Opłaty za gaz to opłaty transakcyjne konieczne do realizacji transakcji i smart kontraktów w sieciach blockchain takich jak Ethereum.
Opłaty te rekompensują walidatorom pracę obliczeniową związaną z weryfikacją transakcji i wykonywaniem smart kontraktów.
Opłaty za gaz rozlicza się często w natywnym tokenie danej sieci blockchain. W przypadku Ethereum często mierzy się je w gwei, czyli podjednostce eteru (ETH).
Całkowity koszt transakcji zależy od zużytej ilości gazu oraz ceny gazu ustalonej przez użytkownika. W związku z tym opłaty za gaz mogą się znacznie różnić w zależności od natężenia ruchu i popytu w sieci.
Wstęp
Każdy, kto kiedyś wysyłał kryptowalutę lub korzystał z aplikacji zdecentralizowanej (DApp) w sieci takiej jak Ethereum czy BNB chain, prawdopodobnie miał styczność z opłatami za gaz. Opłaty te mają fundamentalne znaczenie dla działania sieci blockchain. Pełnią po prostu funkcję „paliwa”, które zapewnia sprawne działanie sieci.
Mechanizm ustalania cen opłat za gaz został wprowadzony przez platformę Ethereum, a określenie „gaz” stosuje się powszechnie w kontekście transakcji i smart kontraktów na Ethereum.
W tym artykule skupimy się na systemie gazowym Ethereum, ale w innych sieciach blockchain również można spotkać użytkowników, którzy nazywają opłatami za gaz koszty transakcji.
Co to jest opłata za gaz?
Opłata za gaz to koszt, jaki trzeba ponieść, aby wykonywać działania w sieci blockchain. Kiedy wysyłamy lub odbieramy kryptowaluty, np. ETH czy BNB, do zatwierdzenia i dodania każdej z tych transakcji do księgi głównej potrzebna jest moc obliczeniowa.
Innymi słowy gaz to mechanizm wyceny, który służy do pomiaru wysiłku obliczeniowego potrzebnego do realizacji działań – od prostych przelewów ETH po bardziej złożone wykonania smart kontraktów. Gaz można sobie wyobrazić jako „energię”, która jest paliwem każdej transakcji.
Jak działają opłaty za gaz?
Kiedy inicjujemy transakcję lub realizujemy smart kontrakt, do wykonania naszej czynności potrzebna jest określona liczba kroków obliczeniowych. Każdy krok wiąże się z użyciem gazu, a bardziej złożone transakcje naturalnie pochłaniają go więcej.
Opłaty za gaz rozlicza się w gwei, czyli małym nominale eteru (ETH). Jeden ETH to miliard gwei. Ponosząc opłaty za gaz, zachęcamy walidatorów do uwzględnienia naszej transakcji w kolejnym bloku.
Obliczanie opłat za gaz
Dla uproszczenia wyobraźmy sobie, że przed wysłaniem transakcji trzeba określić dwie rzeczy:
Limit gazu: Maksymalną ilość gazu, jaką jesteśmy skłonni zużyć.
Cenę gazu: Ilość ETH (w gwei), jaką jesteśmy skłonni zapłacić za każdą jednostkę gazu.
Opłata, jaką ponosimy, zależy od całkowitego zużycia gazu (które zawsze będzie równe limitowi gazu lub niższe) oraz od ceny gazu:
Łączna opłata za gaz = zużyty gaz x cena gazu
Limit gazu chroni nas przed wydaniem większej ilości ETH, niż planowaliśmy. Jeżeli nasza transakcja pochłonie mniej gazu niż wynosi limit, nastąpi zwrot reszty gazu. Jeżeli jednak gaz się skończy przed realizacją transakcji, zakończy się ona niepowodzeniem, a walidatorzy i tak pobiorą opłaty za pracę wykonaną do tej chwili.
Jednak od czasu ulepszenia Ethereum London w roku 2021 mechanizm ustalania cen gazu stał się nieco bardziej złożony. Wzór na cenę gazu wygląda teraz tak:
Łączna opłata za gaz = gaz zużyty x (opłata podstawowa + opłaty priorytetowe)
EIP-1559
Hard fork o nazwie London zwierał propozycję EIP-1559, która zrewolucjonizowała wzór na opłatę za gaz poprzez wprowadzenie:
Opłaty podstawowej: Minimalnej ilości gazu koniecznej do transakcji, jaka podlega spaleniu (usunięciu z obiegu), co stopniowo zmniejsza podaż całkowitą eteru.
Napiwku (opłaty priorytetowej): Nieobowiązkowego kosztu dodatkowego płatnego bezpośrednio na rzecz walidatora w charakterze zachęty do priorytetowego potraktowania transakcji.
Przed tym ulepszeniem wszystkie opłaty za gaz trafiały bezpośrednio do walidatorów, a użytkownicy musieli ręcznie zgadywać, ile mają zapłacić. To zgadywanie często prowadziło do przepłacania lub opóźnień w transakcjach. Dzięki EIP-1559 opłata podstawowa dopasowuje się automatycznie do obciążenia sieci, co poprawia przewidywalność opłat i pomaga stabilizować koszty.
Dlaczego opłaty za gaz podlegają zmianie?
Łączne opłaty za gaz zmieniają się w zależności od dwóch głównych czynników: przeciążenia sieci oraz złożoności transakcji.
Sieć Ethereum jest zdecentralizowana i współużytkowana przez miliony użytkowników na całym świecie. Każdą transakcję muszą zrealizować i zweryfikować walidatorzy. Walidatorzy oczywiście wolą realizować transakcje, które mają wyższe opłaty za gaz, żeby zarobić więcej nagród.
Dlatego opłaty za gaz mogą się zmieniać w zależności od złożoności transakcji oraz od podaży i popytu:
Okresy wzmożonego popytu: Kiedy zbyt wielu użytkowników wysyła transakcje jednocześnie lub korzysta z popularnych aplikacji DApp, może dochodzić do przeciążenia sieci. Ta rywalizacja prowadzi do wzrostu ceny gazu, ponieważ użytkownicy wnoszą wyższe opłaty priorytetowe, aby przyspieszyć realizację swoich transakcji.
Okresy niskiego zapotrzebowania: Kiedy aktywność w sieci jest niska, opłaty za gaz zwykle spadają, dzięki czemu transakcje robią się tańsze i bardziej dostępne.
Ten mechanizm dynamicznego ustalania cen ułatwia sprawną alokację ograniczonych zasobów sieciowych, chociaż przy dużym obciążeniu może skutkować wysokimi kosztami transakcji.
Jednak nawet jeżeli sieć nie jest obciążona ani przeciążona, złożona transakcja, która składa się z wielu zadań lub działań na smart kontraktach, będzie mieć naturalnie wyższą opłatę za gaz.
Dlaczego opłaty za gaz mają znaczenie
Opłaty za gaz nie są tylko przeszkodą czy kosztem do pokonania – odgrywają bardzo ważne role w ekosystemie Ethereum i innych podobnych sieciach blockchain:
Bezpieczeństwo sieci: Opłaty zapobiegają spamowi i nadużyciom, ponieważ nakładają koszt na każde działanie, co chroni sieć przed przeciążeniem.
Zachęta ekonomiczna: Walidatorzy otrzymują opłaty za gaz w ramach gratyfikacji, co motywuje ich do obsługi transakcji i dbania o sieć blockchain.
Sprawiedliwe rozporządzanie zasobami: Poprzez pobieranie opłat od zasobów obliczeniowych sieci blockchain zachęcają deweloperów do pisania wydajnych smart kontraktów i zapobiegania marnowaniu zasobów.
Szeregowanie transakcji według ważności: W okresie dużego obciążenia można sobie przyspieszać transakcje poprzez wnoszenie wyższych opłat, co tworzy rynkowy system szeregowania według ważności.
Wskazówki na temat obsługi opłat za gaz
Znajomość mechanizmu działania opłat za gaz może ułatwić oszczędzanie pieniędzy i usprawnić przebieg transakcji. Oto kilka praktycznych sugestii, jak utrzymać opłaty na rozsądnym poziomie:
Wybieraj portfele lub aplikacje, które na bieżąco podają szacunkowe opłaty za gaz, aby wiedzieć, czego się spodziewać, przed wysłaniem transakcji. Ceny gazu można też na bieżąco sprawdzać w eksploratorach sieci blockchain, np. Etherscan czy BscScan.
Jeżeli masz czas, możesz ustawić niższą cenę gazu, aby zaoszczędzić na kosztach, ale przygotuj się, że potwierdzenie transakcji potrwa dłużej.
Przy bardziej skomplikowanych transakcjach, np. działaniach na smart kontraktach, zazwyczaj trzeba mieć więcej gazu, dlatego w takich przypadkach należy się liczyć z wyższą opłatą.
Warto rozważyć realizację transakcji poza godzinami szczytu, kiedy opłaty za gaz bywają niższe.
Zwracaj uwagę na bieżące ulepszenia sieci oraz rozwiązania warstwy drugiej, które mają zmniejszać opłaty i poprawiać prędkości transakcji.
Wnioski końcowe
Opłaty za gaz stanowią podstawowy element działania sieci Ethereum i innych podobnych sieci blockchain. Umożliwiają zachowanie zdecentralizowanego charakteru, bezpieczeństwa i sprawności sieci, ponieważ wynagradzają podmioty, które dostarczają moc obliczeniową do obsługi oraz zatwierdzania transakcji.
Chociaż opłaty za gaz mogą się wahać w zależności od popytu w sieci, dzięki najnowszym ulepszeniom, np. EIP-1559, stały się bardziej przewidywalne i mniej zmienne. Pełne zrozumienie opłat za gaz może pomóc zaoszczędzić pieniądze i poprawić sprawność transakcji każdemu, kto korzysta z Ethereum lub interesuje się finansami zdecentralizowanymi (DeFi), tokenami NFT czy aplikacjami DApp.
Dalsza lektura
Wyłączenie odpowiedzialności: Niniejsza treść jest prezentowana bez rękojmi, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i dydaktycznych, bez jakichkolwiek oświadczeń ani gwarancji. Nie należy jej rozumieć jako porady finansowej, prawnej ani innego rodzaju porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu ani usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich fachowych doradców. Możliwe, że produkty wspomniane w tym artykule nie będą dostępne w danym regionie. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażane poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności. Ceny aktywów cyfrowych bywają zmienne. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możliwe, że nie odzyskasz zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne straty. Niniejszego materiału nie należy rozumieć jako porady z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Więcej informacji można znaleźć w naszych Warunkach użytkowania i Ostrzeżeniu o ryzyku.